Презентация, доклад по татарской литературе на тему Лиризм в произведениях Амирхана Еники

ул чагында бу хис аңга тирән үтеп керер, һәм кеше теләсә нинди сынаулар каршында каушап калмас. Ватанга бирелгәнлекне гомере белән раслар” М.А.Шолохов

утыздан артыгы һәлак була.

Г.Кутуй

М.Җәлил

Н.Баян

А.Алиш

Ф.Кәрим

И.Гази “Алар өчәү иде”, Г.Әпсәләмов “Ватан улы”);
фашизмның ерткычлыгын фаш итү (Г.Кутуй “Рәссам”, И.Гази “Кояшлы кичтә”, Ф.Кәрим “Разведчик язмалары”);
сугыш чоры кешеләренең эчке дөньяларын ачу аша яшәү һәм үлем, бурыч һәм намус, кайгы һәм өмет мотивын чагылдыру (Ә.Еники “Бала”, “Ана һәм кыз”, “Бер генә сәгатькә”);

авылында туа.
1911 ел. Әтисе гаиләсе белән Дәүләкән авылына күченә, балалык еллары шунда уза.
1925 ел. Казанга килә.
1931—1933 еллар. Казанда Хезмәтне фәнни оештыру институында укый.
1941-1945 еллар. Ватан сугышы фронты.
1950—1952 еллар. Казан авиация техникумында татар теле укыта.
1953 елдан профессиональ
язучылык хезмәтенә күчә.
2000 ел. Вафат була.

камил һәм тәэсирле, һәрбер сүз үз урынында. Уңган, зәвыклы хуҗабикәнең табыны шикелле: карап торырга да матур, ризыкларын авыз итсәң, телең йотарлык. Югыйсә, анда әллә кайлардан китерелгән кыйммәтле деликатеслар да юк...
Әмирхан аганы укыгач, “һи, болай гына мин дә яза алам” дип, ялгышуың да ихтимал. Наданнарны алдый торган гадилек. Андый гадилеккә өйрәнеп кенә ирешеп булмыйдыр. Ходай биргән сәләттер ул.”

Туфан Миңнуллин

әрсез, рәхимсез булса, тереклек шулкадәр үз-үзенә ышанучан, бирешмәс, мәгърур була белә. Биредә кеше алмаз бөртегенә әйләнә. Ул күзгә күренмәс дәрәҗәдә кечкенә булуына карамастан, олы алмазның бөтен сыйфатларын үзендә саклый... Чыннан да, Зариф, беренче мәртәбә сугышка керүенә карамастан, үзендә аңлавы читен булган бер тынычлык тоя иде. Күңелендә аның кояшлы иртә тынычлыгы, хыялы исә шул иртәнең нурлы матурлыгы белән тулды. Менә ул ирексездән муенын сыпырып куйды. Гүя шунда баланың кул җылысы йогып алган иде.

куела. Анда солдат, нәкъ Зариф күтәреп, матур итеп сөйләшеп барганча, бала күтәреп төшкән. Димәк, татар әдәбияты, тыйнак кына итеп, нәкъ шундый һәйкәлне сугыш башлангач ук иҗат иткән икән.

бер үк вакытта аңлау, тоюдан гаҗиз иделәр. Алар бу бер-берсе белән сыеша алмый торган ике капма-каршы хиснең кайсын чынга алырга, кайсына ышанырга, кайсысы белән бу минутта яшәргә кирәклекне белмиләр иде.

Ә.Еники “Бер генә сәгатькә” хикәясе

«Бер генә сәгатькә»– язучының иң яхшы психологик хикәяләреннән берсе, ул детальләрнең искиткеч төгәллеге, кешеләрнең аерым хәлләрдә үз-үзен тотышларын сурәтләүдә дөреслек һәм композицион бөтенлек белән аерылып тора.

урынга инде яңадан тормаска ятканлыгын яхшы белә. Ләкин тыныч җан белән үлемне көткән бу авыру анада соңгы сулышыннан аерылу минутын кичектерү теләге бик көчле: ул улын көтә. Бердәнбер улының фронттан кайтуын, менә шул кечкенә ишектән иелә төшеп керүен, елмаеп янына килүен, «Әни!» дип дәшүен күрергә тели иде. Бу гади сагыну гына түгел, бу — үзеннән соң каласы тормышның дәвамын күрергә тырышу, һәр тамчы каны белән йөрәге аша үткән ана мәхәббәтен соңгы тапкыр актыгына кадәр улына бирү теләге иде.

күтәрә төшеп, сузып кына җырлый:

Сарман буйлары, ай, киң ялан,
Печәннәре җитәр бер заман шул,
Печәннәре җитәр бер заман...

кирәкле сыйфатларга ия булган кеше

кеше күңелендә калдырган эзе, тудырган хисләре тасвирланды”.
Ә. Мотыйгуллина.