үзгәрешләрен өйрәнә.
Аваз(звук,фонема) – сөйләмнең таркалмый торган иң кечкенә берәмлеге
Хәзерге татар телендә 12 сузык, 28 тартык (аваз)фонема бар:
- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад по татарскому языку на тему Фонетика (5 класс, татарская группа)
Содержание
- 1. Презентация по татарскому языку на тему Фонетика (5 класс, татарская группа)
- 2. Авазлар сузыкларга һәм тартыкларга бүленәләр.Сузык авазлар: [а]
- 3. Сузык авазлар:Нечкә сузыклар – алгы рәт сузыклары:
- 4. Тартык авазларясалу урыны буенча: үпкәдән килүче һава
- 5. яңгырау тартыклар(тавыш һәм шаудан тора)[б] [в] [д]
- 6. ИҗекИҗек – сөйләмнең иң кечкенә берәмлеге. Ачык,
- 7. Иҗек калыплары . ачык иҗекләр: 1. С:
- 8. Слайд 8
Авазлар сузыкларга һәм тартыкларга бүленәләр.Сузык авазлар: [а] [ә] [у] [ү] [о][ө] [ы] [э] [и] [ō] [ы] [э]Тартык авазлар [б] [п] [в] [w] [м] [ф] [д] [т] [н] [ң] [с] [з] [х] [һ] [ч] [ш] [щ] [ж]
Слайд 2Авазлар сузыкларга һәм тартыкларга бүленәләр.
Сузык авазлар: [а] [ә] [у] [ү] [о][ө]
[ы] [э] [и] [ō] [ы] [э]
Тартык авазлар [б] [п] [в] [w] [м] [ф] [д] [т] [н] [ң] [с] [з] [х] [һ] [ч] [ш] [щ] [ж] [җ] [л] [р] [й] [к] [қ] [г] [ғ] [ء] [ц]
Хәрефләр авазларга билге булып йөри
Татар алфавитында 39 хәреф бар
9ы – сузык аваз хәрефләре,
3 хәреф – я, ю, е – икешәр аваз кушылмасын белдерә,
24е тартык авазларны белдерә
аваз белдерми торган ике махсус билге (ъ, ь) бар.
Тартык авазлар [б] [п] [в] [w] [м] [ф] [д] [т] [н] [ң] [с] [з] [х] [һ] [ч] [ш] [щ] [ж] [җ] [л] [р] [й] [к] [қ] [г] [ғ] [ء] [ц]
Хәрефләр авазларга билге булып йөри
Татар алфавитында 39 хәреф бар
9ы – сузык аваз хәрефләре,
3 хәреф – я, ю, е – икешәр аваз кушылмасын белдерә,
24е тартык авазларны белдерә
аваз белдерми торган ике махсус билге (ъ, ь) бар.
![Авазлар сузыкларга һәм тартыкларга бүленәләр.Сузык авазлар: [а] [ә] [у] [ү] [о][ө] [ы] [э] [и] [ō] [ы] [э]Тартык](/img/thumbs/e61b0e935a170a324b66d4dfd1552ec7-800x.jpg "Презентация по татарскому языку на тему Фонетика (5 класс, татарская группа) Авазлар сузыкларга һәм тартыкларга бүленәләр.Сузык авазлар: [а] [ә] [у] [ү] [о][ө]")
Слайд 3Сузык авазлар:
Нечкә сузыклар – алгы рәт сузыклары: [ә] [э] [ө] [ү]
[и] [э¯]
Калын сузыклар - арткы рәт сузыклары: [а] [ы] [о] [у] [ы¯] [ō]
Рәт гармониясе – сингармонизм(калын һәм нечкә сузыкларга кагыла) әби ләр, апа-лар
Иренләшкән сузыклар [у] [ү] [о] [ө] [ō]
Иренләшмәгән сузыклар [а] [ә] [и] [э] [ы] [ [э¯]
Ирен гармониясе (о-ы, ө-е сузыкларына кагыла) болыт[болот], колын[колон], төтен[төтөн], бөтен
[бөтөн]
Калын сузыклар - арткы рәт сузыклары: [а] [ы] [о] [у] [ы¯] [ō]
Рәт гармониясе – сингармонизм(калын һәм нечкә сузыкларга кагыла) әби ләр, апа-лар
Иренләшкән сузыклар [у] [ү] [о] [ө] [ō]
Иренләшмәгән сузыклар [а] [ә] [и] [э] [ы] [ [э¯]
Ирен гармониясе (о-ы, ө-е сузыкларына кагыла) болыт[болот], колын[колон], төтен[төтөн], бөтен
[бөтөн]
![Сузык авазлар:Нечкә сузыклар – алгы рәт сузыклары: [ә] [э] [ө] [ү] [и] [э¯]Калын сузыклар - арткы рәт](/img/thumbs/8c84f7ee8bd1964a63a1c7228c2b8faf-800x.jpg "Презентация по татарскому языку на тему Фонетика (5 класс, татарская группа) Сузык авазлар:Нечкә сузыклар – алгы рәт сузыклары: [ә] [э] [ө] [ү]")
Слайд 4Тартык авазлар
ясалу урыны буенча: үпкәдән килүче һава агымына тоткарлык ясалган урынга
карап:
ирен-ирен [б] [п] [w] [м],
ирен-теш [ф] [в],
тел алды [д] [т] [ц] [с] [ч] [щ] [ш] [з] [ж] [җ] [н] [л] [р],
тел уртасы [й],
тел арты [к] [г],
кече тел (увуляр) [қ]ъ[гъ [х] [ң],
йоткылык (фарингаль) [һ],
бугаз (ларингаль) [ء].
ирен-ирен [б] [п] [w] [м],
ирен-теш [ф] [в],
тел алды [д] [т] [ц] [с] [ч] [щ] [ш] [з] [ж] [җ] [н] [л] [р],
тел уртасы [й],
тел арты [к] [г],
кече тел (увуляр) [қ]ъ[гъ [х] [ң],
йоткылык (фарингаль) [һ],
бугаз (ларингаль) [ء].
![Тартык авазларясалу урыны буенча: үпкәдән килүче һава агымына тоткарлык ясалган урынга карап: ирен-ирен [б] [п] [w] [м],](/img/thumbs/35b44e1254244260108a125c4d88aee4-800x.jpg "Презентация по татарскому языку на тему Фонетика (5 класс, татарская группа) Тартык авазларясалу урыны буенча: үпкәдән килүче һава агымына тоткарлык ясалган урынга")
Слайд 5яңгырау тартыклар(тавыш һәм шаудан тора)[б] [в] [д] [з] [ж] [җ] [г]
[гъ]
(парсыз) [р] [м] [й] [н] [ң] [л] [w]
саңгыраутартыклар (шаудан гына тора)[п] [ф] [т] [с] [ш] [ч] [к] [къ] (парсыз) [ц] [щ] [х] [һ] [’]
(парсыз) [р] [м] [й] [н] [ң] [л] [w]
саңгыраутартыклар (шаудан гына тора)[п] [ф] [т] [с] [ш] [ч] [к] [къ] (парсыз) [ц] [щ] [х] [һ] [’]
![яңгырау тартыклар(тавыш һәм шаудан тора)[б] [в] [д] [з] [ж] [җ] [г] [гъ] (парсыз) [р] [м] [й] [н]](/img/thumbs/6b72f91d668bb57656be3e6ce54fc190-800x.jpg "Презентация по татарскому языку на тему Фонетика (5 класс, татарская группа) яңгырау тартыклар(тавыш һәм шаудан тора)[б] [в] [д] [з] [ж] [җ] [г]")
Слайд 6Иҗек
Иҗек – сөйләмнең иң кечкенә берәмлеге. Ачык, ябык төрләре була.
Ябык
иҗек – тартык авазга,
Ачык иҗек – сузык авазга тәмамланган иҗек.
Татар телендә 8 иҗек калыбы бар .
Ачык иҗек – сузык авазга тәмамланган иҗек.
Татар телендә 8 иҗек калыбы бар .
Слайд 7Иҗек калыплары .
ачык иҗекләр: 1. С: а-та, ә-би, ө-мә, а-ла
2.
Т + С: ба-ла, ка-ла, са-та
3. Т + Т + С: ста-кан
ябык иҗекләр: 1. С + Т: ир, ат, аш, ал
2.Т + С + Т: таш-лар, бар-ган трак-тор, шкаф, трам-вай
3. С + Т + Т: ант, урт, әйт
4. Т + С + Т + Т: дүрт, тарт, шалт
5. Т + Т + С + Т: трак-тор, шкаф, трам-вай
(С - сузык; Т – тартык)
3. Т + Т + С: ста-кан
ябык иҗекләр: 1. С + Т: ир, ат, аш, ал
2.Т + С + Т: таш-лар, бар-ган трак-тор, шкаф, трам-вай
3. С + Т + Т: ант, урт, әйт
4. Т + С + Т + Т: дүрт, тарт, шалт
5. Т + Т + С + Т: трак-тор, шкаф, трам-вай
(С - сузык; Т – тартык)
