Презентация, доклад по татарскому языку на тему Фразеологик әйтелмәләр

Күгәрченнәр кебекАлтын куллыКолак салу

Слайд 1

Б и т к үр к е – к үз,
Т

е л к үрк е – с үз.
(Татар халык мәкале)
Б и т к үр к е – к үз, Т е л к үрк е –

Слайд 2Күгәрченнәр кебек
Алтын куллы
Колак салу

Күгәрченнәр  кебекАлтын куллыКолак салу

Слайд 3Фразеологик әйтелмәләр

Фразеологик әйтелмәләр

Слайд 4Лексикологиянең 5 төп
тармагы бар:
семасиология, ул сүзләрнең мәгънәсен өйрәнә;
фразеология,

ул тотрыклы сүзтезмәләрне өйрәнә;
лексикография, ул сүзлекләрне өйрәнә;
ономастика, ул ялгызлык исемнәрен өйрәнә;
этимология, ул сүзләрнең тарихын, килеп чыгышын өйрәнә

Лексикологиянең 5 төп тармагы бар: семасиология, ул сүзләрнең мәгънәсен өйрәнә; фразеология, ул тотрыклы сүзтезмәләрне өйрәнә; лексикография, ул

Слайд 5Кагыйдә:
Ике яки берничә сүздән төзелгән, бер күчерелмә мәгънәне

аңлата торган сүзтезмә фразеологизм, яки фразеологик әйтелмә дип атала. Фразеологизмнар сөйләмдә бер мәгънә аңлаталар, бер җөмлә кисәге булалар, аерым кисәкләргә таркалмыйлар.
Кагыйдә:   Ике яки берничә сүздән төзелгән, бер күчерелмә мәгънәне аңлата торган сүзтезмә фразеологизм, яки фразеологик

Слайд 6Фразеологизмнарны бер сүз белән алыштырып була.
< Күзгә-күз
сөйләшү

(икәү)

Акка кара белән
(яхшылап кара) >

Тик утыру
(эшләмәү) >

< Эт белән мәче кебек
(ачуланышу)

Фразеологизмнарны бер сүз белән алыштырып була.< Күзгә-күз  сөйләшү   (икәү)Акка кара белән (яхшылап кара) >Тик

Слайд 7Ирекле сүзтезмә Фразеологизм
борчак сибү

>>> <<< җим сибү
авызга су кабу >>>
<<< алма кабу
<<< ризык йоту
ут йоту >>>
<<< чикләвек вату
баш вату >>>
Ирекле сүзтезмә    Фразеологизм    борчак сибү >>>

Слайд 8Рус һәм татар фразеологизмнарының охшашлыгы
Браться за ум

Трай тибү
Пальчики оближешь Ике тамчы су кебек
Кот наплакал Алып кадәр
Полтора Ивана Борынын
салындырган
Как две капли воды Телеңне йотарлык
Повесил нос Энә очы кадәр генә
Бить баклуши Акылга утыру
Рус һәм татар фразеологизмнарының охшашлыгыБраться за ум        Трай тибүПальчики оближешь

Слайд 9а) Кош тоткандай, күз ачып йомганчы, су кебек эчә, түбәсе

күккә тиде, җиң сызганып, ялт иттерде. б) Сул аяктан, теләр-теләмәс кенә, йоклап утырды, сай йөзә, борынын салындырып, бармакка бармак сукмады.

Ситуатив бирем:
“Тырыш укучы”, “Ялкау укучы”

а) Кош тоткандай, күз ачып йомганчы,   су кебек эчә,  түбәсе күккә тиде, җиң сызганып,

Слайд 10Мәсәлән:
Иртә белән ... ... ... ... .
Мәктәпкә ул ... ... ...

барды.
Дәресләрдә ... ... ... .
Мәктәптән ... ... ... кайтты.
Өйгә кайткач ул ... ... ... .

Мәсәлән:Иртә белән ... ... ... ... .Мәктәпкә ул ... ... ... барды.Дәресләрдә ... ... ... .Мәктәптән ...

Слайд 11Әдәби әсәрләрдә фразеологизмнар .
Мисаллар:
1) Якын аланга җитү белән, таң калабыз.
2) Төлке

язын урман тавыклары тирәсендә була, шуңа аның авыз сулары килә.
3) Әле урманда агачларны шартлатып, төнге суыклар мылтык ата.
4) Җәен куяннар ак йоннарын сорыга алыштыра башлыйлар,аннары, шушы сәер төсләре белән куркытып, табан ялтыраталар.

Әдәби әсәрләрдә фразеологизмнар .Мисаллар:1) Якын аланга җитү белән, таң калабыз.2) Төлке язын урман тавыклары тирәсендә була, шуңа

Слайд 12Бер көнем
Бармакка бармак сукмадым,

Тел очында торган җавап,
Ахры сул аяктан тордым. “Эһ” дигәнче, башка килде.
Урын-җирне дә җыймыйча, Сүзне сүзгә ялгый белдем
Мәктәбемә китеп бардым. Алдым шулай яхшы билге.
 
Борыным салынган иде, Башым күккә тия язды,
Очрады, ярый, җан дустым. Борын күтәрмәдем ләкин.
Күңел күтәрелде бераз, “5”ле алгач, кәеф яхшы,
“Исәнме!”, дип, кулын кыстым. Ал да гөлгә әйләнде көн.

Без икәүдән- икәү генә – Очып кына кайттым өйгә,
Яттан шигырь сөйләп бардык. Әниемнең мин уң кулы.
Көне буе баш күтәрми, Бөтен савыт-сабаларны
Җиң сызганып белем алдык. Ялт иттерде үскән улы!
 
Судан коры чыктым бүген: Шайтан аяк сындырырлык
Сорадылар – җавап бирдем. Иде йокы бүлмәсендә.
Сүзгә кесәгә кермичә, Трай тибеп эш чыкмас, дип,
Матур итеп сөйли белдем. Гөл иттердем һәммәсен дә

(Г.Әхтәмова)

Бер көнем      Бармакка бармак сукмадым,

Что такое shareslide.ru?

Это сайт презентаций, где можно хранить и обмениваться своими презентациями, докладами, проектами, шаблонами в формате PowerPoint с другими пользователями. Мы помогаем школьникам, студентам, учителям, преподавателям хранить и обмениваться учебными материалами.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть