Презентация, доклад по кумыкскому языку Санавлукъ (10 класс)

Ата юртум, ата юрт,
Аявлу алтын уям,
Тувуп оьсген еримден
Башлангъан уллу дюньям,
Таргъу тавну башына
Чыгъып бара оьрленип,
Аявлу ата юртум,
Йылдан йылгъа тюрленип.
Ата юртум, ата юрт,
Алтын бешигим мени,
Йырларыма сыярмы
Къоччакъ къысматынг сени.
Тувгъан-оьсген еримде
Топуракъдан таш артыкъ.
Ташын да бермес эдим,
Алтын берсе де, тартып.

Эпиграф

«Гьакъылдан уллу байлыкъ да,
Илмудан уллу хазна да ёкъ»
Халкъ айтыв

пайдалы маълуматланы тапма уьйретив.
Ахтарыв ишлеге гьаваслыгъын артдырыв.
Яратывчулукъ пагьмуларын, гьислерин оьсдюрюв.
Ана тилине бакъгъан сюювюн артдырыв.

адам гетген, шолардан 1878 адам сав къайтгъан. Бизин райондан Абдурагьман Ширавов – 3 Макътавлукъ Орденине, Магьаммат Абдуллаев -2 Макътавлукъ Орденине, Омаров Шапи – 1 Макътавлукъ Орденине, Гьизбулла Гьиравов - 3 Къызыл Юлдуз орденге ес болгъанлар. Белгили доргелили военврач Абусаид Исаев, оьзюню яраларындан къан агъа туруп, 7 яралангъан солдатгъа операция этип, операционный столгъа йыгъылып, жан берген.

батмакъ
Етти атасын танытмакъ
Етти къат ерге гирме

сугъарма, гюз сугъар.
Бир сёйле, минг тынгла.
Юз дос - аз, бир душман – кёп.
Къызны къыркъ гиши сюер, бир гиши алыр.
Гьар гишини бир дерти, тирменчини сув дерти.
Башда гьакъыл болмаса, эки аякъгъа гюч бола.
Бир ташгъа уьч керен сюрюнген – гьайгев.
Биревлеге къарап пикир эт, биревлеге къарап шюкюр эт.
Бир къойдан эки тери чыкъмас.

12=444;
37 х 15=555;
37 х 18=666…

санавлар башлап 5-нчи асруда Индияда къолланма башлагъан. Бары да 9 санав болгъан – 1-ден 9-гъа ерли. Гьар санавну оьзюгер гёре мююшлери болгъан. 1-ни – бир мююшю, 2-ни – эки мююшю, 3-ню – уьч мююшю… Ёкълукъну англатагъан санав болмагъан. Ону ери бош къоюла болгъан.
Сонг тамаша иш бола: араплар индиялыланы шо санавларын оьзлеге къоллама башлай. Бусурман дюньясы алгъа багъып чалт гете. Араплар Европа, Азия маданияты булан тыгъыс байлавлукъда юрюйгенге гёре, бары алдынлы янгылыкъларын оьзлеге къоллама ала болгъан. Шолайлыкъда , арап санавлар бизге гелген.
Гьали буссагьатда да биз шо санавланы къоллап турабыз.

уьч.
Гезик санавлукълар – бешинчи.

Айырыв диктант

60, 73, 888, 15

Алты, он бир, йигирма, эки юз элли алты, етти, бир минг беш юз, алтмыш, етмиш уьч, сегиз юз сексен сегиз, он беш.

гелиш ким? не?
еслик гелиш кимни? - нени?
Багъым гелиш кимге? - х
нени • кимге
кимни къысгъартабыз, къала неге

…улан. Бугюн бизге…дарс бола. Буссагьат…дарс юрюлюп тура.

Текстни тюзлемек

англадым, башгъагъа англатма бажармасман (4б)
Такрарламасам, барын да англамадым (3б)
Бир зат да англамадым (2б)

оьтгерив

- Дарсны магъа не пайдасы болду?
- Къужурлу тийген ерлерин эсгерив.
- Не йимик четимликлерин эсгерме болабыз?

сочинение язып гелмек.
Оьзюгюзню эртен уянгъан заманыгъыздан башлап гече юхлама ятагъан замангъа ерли ёругъугъузну къурмакъ. (режим дня)

яшлар,
илму сапаргъа !