Презентация, доклад по казахскому языку Сан есім

қана қоймай, жекеше,топша меңгерү. Әр деңгейдегі тапсырмаларды орындау арқылы тілге деген қызығушылықтарын арттыру.

бақылау қабілеттерін жетілдіру;
Қазақ тіліне құрмет сезімдерін ояту;
Қазақ тіліндегі сан есімді терең танып білуге жағдай жасау.

тіл байлығын молайту.
Сан есім ішінде қажетті жолдарын іздеу.
Сан есімнің түрлерін орыс тілімен салыстыру
Оқушылардың бойына адамгершілік қасиеттерді дарыту,ізгілікке, ынтымақтастыққа,сыйластыққа тәрбиелеу

Екінші, он бесінші

алтыдан үш

Деген сұрақтарға жауап береді
Мысалы: Сыныпта қанша бала бар?
Саған неше дәптер керек?

дейінгі есептік сан есімдерге –ау, -еу аффиксінің қосылуы арқылы жасалады
Мысалы: Түйе біреу, жылқы алтау, қасқыр біреу

–ыншы, -інші аффиксін қосу арқылы жасалады да, белгілі бір заттар мен құбылыстардың сандық ретін білдіру үшін қолданылады.
Мысалы: Тамара жетінші сыныпта оқиды
Екі мың тоғызыншы жыл.
Орыс тілінде сан есімдер есептік сандарға – ый, -ая, -ой, -ое суффиксін қосу арқылы жасалады.
Мысалы: Женя пятая по списку.

таза математикалық ұғымға байланысты туған сөздер. Олар белгілі бір заттар мен құбылыстардың сандық бөлшегін білдіреді.
Мысалы: жетіден үш, алтыдан екі

белгілі бір заттар мен құбылыстың сан мөлшерін дәл атамай, тұспалдап қана шамамен атайтын сөздер.
Мысалы: Мектепте төрт жүз елудей бала оқыуы керек

есептік, жинақтық, болжамдық сан есімдерге, қазіргі кезде шығыс септікке тән грамматикалық мағынадан біржола қол үзген –дан, -ден, - тан, -тен аффиксін қосу арқылы жасалады да, біркелкі заттар мен құбылыстардың сан мөлшердің топтап көрсетеді.
Мысалы: бір түн отырып ел адамдарын төрттен, бестен жиып алып, барлығына бір түрлі іс тапсырған.

?

По составу

Простые

Сложные

Составные

По значению

Количественные

Порядковые

Собирательные

Дробные

5 саусақ,
Қосып едім екеуін
Болып шықты 10 саусақ.
Оң аяқта 5 башпай,
Сол аяқта 5 башпай,
Қосып едім екеуін
Болып шықты 10 башпай.
10 саусақ пен 10 башпай
Бәрі таза әй-әй!
Оңды, оңға қосыпен
Болып шықты 20...

Анадан алтау,
Әкеден төртеу
Жамандық көрер жерім жоқ (10 бала, 6-ау қыз,4-еу ұл)

”Салыстырмалы грамматика”. ”Фолиант ” баспасы,Астана
А.Ысқақов”Қазіргі қазақ тілі”,1974ж,1991ж.
Орыс мектептеріндегі 5-11 сыныптарға арналған “Қазақ тілі ” оқулықтары.
Қалиев,Оразбаев “Қазіргі қазақ тілі”, Алматы, Ана-тілі 1997ж
Қазақ тілі мен әдебиетті 2009 ж