Презентация, доклад Когшн ээжин тууж

муниципального образования.

Муниципальное казенное образовательное учреждение
«Харбинская средняя общеобразовательная школа»

На республиканский конкурс детских творческих работ
«Тринадцать лет, тринадцать дней»

Номинация «Памяти третьего поколения»

«Когшн ээжин тууж».


Автор: Уланов Бадма Александрович, 05.03.2000г.р.
Домашний адрес: 359315, Республика Калмыкия,
Юстинский район, п. Харба, улица О. Четырева 30/2.

Руководитель: Горяева Дарина Владимировна,
МКОУ «Харбинская средняя общеобразовательная школа»
Домашний адрес: Республика Калмыкия, Юстинский район,
п. Харба, улица Степная, д. 11, тел: 89374635952.

салһад, киитн Сиврүр йовулсмн. Ик хар ут товарн поезд суулһад, һазраснь авад һарсмн. Урднь Сиврин һазр үзəд уга улс чаңһ киитнд даарад, царцад, гем авсмн, зəрмнь энүнəс көлтə үксмн, эс гиҗ үкхин өмн өргнд бəəсмн. Ɵрк болһнас əмтн киитн Сиврин һазрт үкҗ үлдсмн. Зəрмнь өрк-бүлəрн үкəд чилсмн. Хөвтəнь əмд үлдсмн. Хальмгуд хаалһдан арвн һурвн өдр йовсмн. Сиврт, туугдсн һазртан, хальмг улс арвн һурвн җил бəəсмн. Кедүнь цань уга зовлң үзсн болх, кедүнь ээҗ-ааван, ах-дүүһəн Сиврин һазрт геесн болх, кедүнь өрк-бүлəрн уга болҗ одсн болх. Келхлə, санхла, ухалхла, дала. «Тоолхла, толһан үсн күршго»,- гиһəд кезəнə келчксн нег үг бəəдг.

молман куртушевна

ээҗ. Ээҗм 1915 –гч җилə билə. Зуна цагла, нарта чилгр өдрт ээҗ тайган түшəд һаза сууһад, нарна толянд махмудан ээһəд, ачнртан ю-бис күүндəд бəəсмн. Ода ээҗ маднла уга, болв ээҗин баһ цагин бəəдл жирһлин зургуд бəəнə. Зург болһн эврə тууҗта. Санлын өдр өөрдхлə нанд мини эцкнə ээҗəсн бичҗ авсн тууҗ санансм һархш, ода тегəд бичҗəнəв.

дəəнд мордла. Би көвүтəһəн, бертəһəн, ач ковүтəһəн үлдүв. Ач көвүм, көвүм бичкн билə. Тиигəд көвүһəн теҗəһəд колхоздан көдлҗəхлə, муульта Сталинə закаһар өрүн өрлə манаһур бута, зертə- зевтə хойр цергч орҗ ирəд, шулуһар күүкдəн хувцлтн, хальмгудыг цуһарһинь Сиврүр тууҗанавидн гиһəд, адһаһад ээрəд бəəсмн. Нам санамр бəəсн күн əəһəд гихв, аль алмацад гихв, яһҗ күүкдəн хувцлсан медхшив. Һартан юн харһсинь мишгт тəвəд авчкад, конторин өөр ирхлə, юуһинь келхв, уульдсн, дуулдсн, даарсн, көрсн көгшдүд, бичкдүд хурсн бəəҗ. Би бертəһəн, көвүтəһəн, ач көвүтəһəн зогсув. Ик-хар машид хойр-һурвн хонгин дотр уульнцд дүүрəд зогссн билə.Удан боллго мадниг Əэдрхнə станц деер авч ирəд буулһв. Станц деер олн хальмгудыг цуглулҗ авч ирсн бəəҗ. 14-15 хонгт йовулад, Красноярск крайд Партизанск районд совхоз Вершино- Рыбное авч ирв. Терз,үүдн уга нег баракд мадниг орулв.

авч ирсн өлг-эдəн боднцгас соляд чилəвүв. Невчкн олҗ авсн юмн дөрвн күүнд хот болҗахш. Көвүдм харһнад үкхдəн өөрдəд ирв, тегəд əрə- керə көлəн чирəд хот хəəвүв. Ода яһдв гиҗ санҗанав. Хоюрн харһнад үкн гиҗəнə. Ода эдниг яһҗ əмд – менд үлдəҗ авхм гиҗ санад, колхозин ахлачд одув. Модн келəрн көдлмш сурув. Орс болвчн сəн седклтə ахлач бəəҗ. Намаг туһулмуд аср гиһəд, туһл бəрдг герт бəəлһв. Көвүтəһəн, ач көвүтəһəн, гемтə бертəһəн хавр күртл бəəвүв. Туһлмудан бəрдг гер дулан. Нег булңднь тапчан болсн орндг кеһəд, тиигəд амрдг билəвидн. Туһлмудт цоксн үс өгнə, хот өгнə. Тегəд үснəснь ууһад, хотаснь севглəд буда кеһəд, һуйр болһад, бидн ясрвидн. Әмəн əрвллго көдлдг билəв. Мууһар көдлхлə көөһəд һарһчкх гиһəд əəһəд йовлав.

цагла, нег бичкн гер һазрин көрсəр бəрҗ авув. Тиигəд чинəн чидл орад, көвүм дөң болад, бəəввидн. 1958 җилд көвүтəһəн, ач көвүтəһəн, бертəһəн Харвадан ирвидн. 1961җилд көвүм, бер хойр гемин уршгар өңгрв. Ɵвгм, хойр ахм дəəнəс ирсн уга. Сохоздан ач көвүм киномеханикəр көдлəд, сүл җилмүдт хөөнд хөөч болҗ көдлв.Ач көвүм гер авад, гер- бүл тогтаһад, би болхла ачнран өскəд бəəввидн.

җирһлд юн эс үзгднə: мунь чигн, сəнь чигн. Тер урднь үзсн һашута цаган ардан хаяд, хальмг улс байрта җирһлд һарв. «Тиим һашута цаг насн –наснд, үрнə -үрнд бичə үзгдтхə, зүүдн болҗ үлдтхə, җирһлəн болҗ үлдтхə»,-гиҗ ээҗнр келдмн.