Презентация, доклад Къарачай поэзияны джукъланмазлыкъ джулдузу. Каракетланы Исса

Исса»
Къарачай тилни устазы:
Джуккаланы М. Х.

Къаракетланы Исса, Заурбекни джашы.

юйдегиси болгъанды. Ала беш сабийни есдюргендиле

бла Ордженикидзеде эл мюлк институтну бошагъанды.

джыллада Исса белгили орус джазыучула А. Блок, С. Есенин, Э. Багрицкий бла шагьырей болганды, аланы чыгьармай бла танышханды.

кетиб, 16-чы атлы аскерде, Л.М. Доваторну полкунда къуллукъ этгенди.

Ярыгино) — карач. сов. поэт. Род. в семье бедняка-скотовода. Сб. К. «Новые стихи» («Джанъы джырла», 1924) — первенец карач. сов. поэзии. В книгу «Революционные песни» («Революцион джырла», 1931) включены стихи, изображающие ломку дореволюц. уклада жизни, проникнутые пафосом созидания. К. перевел на карачаево-балкар. яз. «Интернационал» и песню «Смело, товарищи, в ногу». Погиб в бою с немецко-фашист. захватчиками.
Соч.: Джанъы шигирле, М., 1924; Революцион джырла, Кисловодск, 1931; Сайламалары, Черкесск, 1960.
Лит.: Балтин П. И., «Революционные песни» Иссы Каракетова, в кн.: Сб. трудов Карач.-Черк. пед. ин-та, в. 2, 1959, с. 259—78.
П. И. Балтин.

къайда ишлесе да, назму джазгъанын къоймагъанды. 

атламыды, кеси да араб харифле бла джазылгъанды.

1931.
3.Сайламалары. Черкесск. 1960.
4. Эркинликни саугъасы. Назмула бла кёчюргенлери. Черкесск, 1980.

китаблада
Альманах. Къарачай совет литература. Нарсана, 1936.
Къарачай поэзияны антологиясы, Ставрополь, 1965.
Къарачай-малкъар адабиятны антологиясы. Анкара, 2002.
Антология литературы народов Северного Кавказа. том 1. Пятигорск, 2003.
Къарачай поэзияны антологиясы. Москва, 2006.

джырчысы. Черкесск, 1974.
Ёхтем Кавказ. // Хубийланы О. Фахму бла байлыкъ. Черкесск, 1982.
Карачаевская литература. // Литература народов Карачаево-Черкесии. ч. 1. Черкесск, 1999.
Доюнланы А. Поэзияны джулдузу. // «Къарачай», 9.12.2000.
Лайпанов К. Джегута. Из истории аула. Черкесск, 2001.
Тохчукъланы Х. Гёджеб-джазыучу-аскерчи (эсге тюшюрюу). // «Къарачай», 6.10.1998.
Утверждение литературных традиций. Исса Каракетов. // Чанкаева Т. Эволюция карачаевской литературы: проблематика, поэтика, межлитературные связи. М.-Ставрополь, 2004.

джокъландынг!
Къарачай,малкъар,къабарты,ногъай,
Ууакъ миллетле дагъыда талай,
Ненча ёмюрню атладыла санаб,
Ана тил хариф кёрмейин къараб?
Ууакъ халкъладан не къадар джанла,
Фахмулу,закий къаллай инсанла,
Сен джокъ себебли,саналмай саннга,
Кирдиле джерге,ушаб хайуаннга!...
Каракетланы Исса

ючюн!
Ана тилинде кёз джарыкъ кёреди,
Ана тилинде адам сый береди.
Сагъыш этеди кечем-кюнюм,
Ана тилимди джюрегим,тиним!..
Ана тилими татыун билсе,
Ким да,менича,ёсерин сюйсе,
Бузлагъан кёб сёз джюрюучю болур,
Джюрекле къаныб джазарча болур.

джерден келиб къонакъ болуучу,
Кёк булутла юйюрсюнюб къонуучу.
Къачадыла ызларындан сюргенлей,
Булгъаналла, къыппа кибик, чырмалыб,
Шо ол халда джитилеге миннгенлей,
Рахат болуб джатадыла чулгъаныб
Чардакъ тубан эм булутла джайылыб,
Джалкъаларын артларына къайырыб,
Чайкъалалла, бир-бирине урушуб,
Демлешелле ёшюнлерин бурушуб.
Къарачыгъыз о л таулагъа: сюелиб,
Тёппелери булутлагъа тирелиб.
Булутланы ичлерик бири джарыб,
Джулдузлагъа джетерме деб узалыб,
Ууакъ, уллу, тергеусюз кёб санлары, Кёк джибекден сыланады джаллары, Хар заманда бирча тюлдю халлары, Кёзюуюнде къачыб къалад къанлары.

кёлтюрген. Онбеш джылы толгъунчу, Анасыны къолунда,
Акъыл-балыкъ болгъунчу,
Джюрюйдю аны джолунда. Окъуй билген анала, Къурчдан болуб къалала, Балалагъа джарайла, Юретелле, къарайла.

гёзенде
Ташлы-агъачлы ёзенде.
Агъач ичи теренде,
Тёрт джаныбыз тау болуб, Миллетлеге къошулмай, . Кёзлерибиз ау болуб. Бугъоусузлай тагъылыб, Эшигибиз джабылыб, Кючлю кирит салыныб, Байгъа-бийге джалыныб. Тюбю-башы топуракъ, Джалын тартыб юйюбюз. Джарыкъ тиер джеринде, Мутхуз болуб кюнюбюз.

Кёк кюкюреб, шыбыла атылды,
Ёксюзлеге кюн ачылды.
Тау къойнунда джукълай эдик,
Танг area, деб сакълай эдик,
Бир тауушдан биз уяндыкъ,
Сескеклениб эм къарадыкъ.
Тийди, ышара, кюн, джарытыб,
Сокъурлагъа джол танытыб.
Сейир болдукъ къарагьанлай,
Бизни таба айланнганлай.
Байракъ тутуб бир къол кёрдюк,
Ишчи къол деб биз сый бердик.
Къууанч болуб чабыб келдик,
Байракъны тюбюне кирдик.
Биз, — ишчиле, эллиле, — Эки туугъан къарнашбыз,
Бирлешиб, джерни юсюне
Халкъ къаласын салгъанбыз.

чачыла, бир къошула,
Ууакъ-ууакъ бири бирин ашыра.
Этеклери таш, агъач, чирик баула,
Къарангы миллетли, ой, ёхтем таула!
Кимге эсе да хош келдиле тебине,
Чууакъ кёкню бир кесеги кёрюне.
Суу, чегет да бир шууулдаб,
бир джырлаб,
Билдирмейин къайгъыларымы урлаб
Кюн ышарады, алтын чачы тозураб, Хауа болушлугъунда ууакъ къалтыраб.

джаш агъан Булбуллагъа ушадыкъ. Къанатланы къагъабыз,
Биз хауагъа учаргъа,
Къарангы булутланы Джолубуздан чачаргъа.
Тот ауланы кетериб,
Кёзню джарыкъ ачаргъа, Чириген адетлени
Юсюбюзден атаргъа,.
Мутхуз тийген кюнлени, Джарыкъ тийиб кёрюрге,
Окъуу, билим, илму алыб,
Эркик болуб джюрюрге.

миниб, темир берк кийиб,
Атландынг джауну аллына.
Керек кюн джырчы, аскерчи болуб,
Таукел киреди урушха,
Сен да, тау батыр, джетген кюн хазыр
Къаламны бурдунг къылычха.
Ёхтем Кавказны ётгюр уланы,
Сен аскер сафда ал атлы,
Сюйген тенингча нёгерлик этед
Джанынгдан сюйген тору атынг.
Сен атакагъа алай бараса,
Къурч къылычынгыкёлтюрюб,
Къара джамчынгы кенг канатлары
Къоргъашын окъдан тешилиб.

къабыры Смоленск областны Подъяблонки элини къатындады. Къаракетланы Исса 1942 джыл ауушханды.