Презентация, доклад Бөек батырлык - тарих түрендә

ӨЙРӘНҮ МУЗЕЕ

2015 нче ел

"БӨЕК БАТЫРЛЫК - ТАРИХ ТҮРЕНДӘ"

мәдәнияты, тарихы һәм телләре секциясе
 



Эзләнү-тикшеренү эше
Тема: Бөек батырлык- тарих түрендә
 
 

Автор: Зәйдуллина Эльза
Нияз кызы, 6 нчы сыйныф

Җитәкчесе: Җиһаншина Зилә Мәгъдәнур кызы, Кодаш төп гомуми белем бирү мәктәбенең
музей җитәкчесе
 
 

Бурычлар:
шигырь язучы ветеран авылдашларыбызны барлау;
аларның иҗатларын тирәнтен өйрәнү;
әзерләнгән материаллардан альбом төзү һәм музейга кую;
тупланган мәгълүматны авыдашларыбызга һәм мәктәп укучыларына җиткерү

ел- Кызыл Армиягә чакырыла;
1941- 1942 ел, август - Чернигов хәрби-инженер училищесы курсанты;
1942 ел, август- Урал хәрби округының инженер-мина бригадасы;
1943 нче елның апреленнән- 3 нче Белорус фронтында; Орша юнәлешендәге сугышларда, Смоленск, Березино, Борисов, Минск, Лида, Гродно шәһәрләрен азат итүдә катнаша һәм Көнчыгыш Прусссиягә кадәр барып җитә. Кенигсберг өчен сугышларда яралана.
Сугышчан бүләкләре: 2 Кызыл Йолдыз ордены
2 II дәрәҗә Ватан сугышы ордены

Хәрби хезмәтен полковник дәрәҗәсендә тәмамлый. 1990 ел- Бөгелмә шәһәренең Мактаулы гражданины.
2005 елда 84 яшендә вафат була.

Торучы биек ярлар.
Уйсу җирдә күкрәп үскән
Шул чаклы бөдрә таллар!
Таулар аша офыклардан
Чакыра алсу таңнар.
“Кодаш” дисәм, үргә менәм,
Таулар өстендә урман.
Урман эче печән, җиләк...
Бәрәкәт белән тулган.
Чыксам басу- кырларыңа,
Салкын чишмәләр күрәм.
Сусавымны басар өчен
Шул чишмәләргә киләм.
Авылым тора күз алдымда
Таудан карагач менеп.
Гел кайтып- күреп торсам да,
Һаман сагынам кебек.

нче ел, ноябрь- сугышка китә,
59 нчы укчы-миномет полкына 45 мм лы танк пулемётына каршы атучы итеп билгеләнә;
1945 нче елның сентябрь аена кадәр Суслонгер һәм Халхин-Гол якларында барган япон сугышында катнаша;
1945-1951 еллар-армия сафларында хезмәтен дәвам итә.
Сугышчан бүләкләре:
II дәрәҗә Ватан сугышы ордены,
“ За победу над Японией” медале
Жуков медале

1999 ел- 69 яшендә вафат була.

төрле елларда “Бөгелмә авазы” газетасында басылган шигырләре

10 май, 1997 ел

фашист илләргә.
Кичекмәстән без дә күтәрелдек,
Соры шинель салып иңнәргә.
Туган илнең аяз күк йөзендә
Бомбовозлар очты үкереп.
Соры шинель кигән солдат егет
Брустверга менде сикереп.
Сынатмады татар егетләре,
Батырларча утка керделәр.
Курку белмәс арысланнар кебек
Фашистларны тетеп йөрделәр.
Истән чыгармагыз батырларны,
Даны китсен ерак илләргә.
Һәйкәл булсын сезгә шигъри сүзем,
Яуда үлгән батыр ирләргә.

Заһит Әхмәтшин

Көнбатыштан кара болыт басты,
Сайрар кошлар тынып калдылар.
Әти- абыйларны бик тиз генә
“Военком”га чакырып алдылар.
Күпләр әле онытмаганнардыр
Чабаталы “Союз” солдатын.
Башлар ниләр генә күрсәләр дә, Онытмады һәркем үз антын.
Яланаяк стройга басып,
Суслонгерда агач ташулар,
Истә әле, һаман истә әле
Туң бәрәңге җыйган басулар.
Кайтмадылар әти- абыйларым,
Кай җирләрдә башны салдылар?
Геройларча алар шәһит булып, Мәңгелеккә ятып калдылар.
Солдат окопларын үлән баскан,
Эзләре дә инде билгесез.
Әти- абыйларның батырлыгы
Алар истә-алар үлемсез!

Заһит Әхмәтшин

Апрель ае. Язгы җилләр улый,
Карны куа, өзә-кискәли.
Ә карт солдат сугыш ярасыннан
Йоклый алмый, нидер исәпли.
Тәнендәге яралары сызлый,
Тынгы бирми, һәрчак кисәтә.
Узган гомер авырлыгы белән
Һич онытылмый, бар да исәптә.
Тау битләре кардан ачылалар,
Борын төртә яшел үләннәр.
Әле һаман йөрәк өзелеп көтә
Кайтыр сыман яуда үлгәннәр.
Алар үлмәделәр – истә алар,
Халкыбызның асыл уллары.
Мәңге истә сакланалар алар,
Күз алдында – йөргән юллары.

Аның каләме үткен, хисләре көчле. Заһит ага, гомумән, шигъри җанлы, хатирәләргә бай”
Мәхтүм Мостафин,
“Бөгелмә авазы” газетасы редакторы, 1997 ел, 10 май

ветераннар каршында чын рәхмәт һәм ихтирам хисләре белән баш иябез