Презентация, доклад на тему Лексика курсы буенча  бердәм республика тестына әзерлек эшләре

Каюм Насыйри

әзерлек эшләре»

Максат: 
1.Татар теле дәресләрендә дәүләт йомгаклау аттестациясенә әзерлек эшләре; авыр темаларны өйрәнүне җиңеләйтү;
2.Хәтерне, игътибарны, логик фикерләү сәләтләрен үстерү.

кебек булса да, синоним, антоним, омонимнар буенча сораулар 2014 нче елның БРТ га әзерләнү өчен җыентыгында А-5, В-3 биремнәрендә, ә 2015 нче елда БРТ уздыру өчен үрнәк материалларның күрсәтмә вариантында (21код) 6 нчы соравында, (22код) – рус телендә белем бирүче оешмаларның татар төркемнәре өчен күрсәтмә вариантында 5 нче сорауда чагылыш таба. - Нәрсә ул лексика ?

Алтын куллы – оста; Ут йоту – кайгыру; Колак салу – тыңлау.

тел табу – килешү; Авыз еру – көлү.

сыгу – елау; Борчак сибү – алдашу.

Тир түгү – эшләү; Баш вату – уйлау; Тел йоту - дәшмәү.

ул фразелогизм? (Күчерелмә мәгънәгә ия булган, таркалмый торган сүзтезмә-фразеологик әйтелмә)

образлы, кабатлаулары аз, җөмләсе кыска, җыйнак була.

робин алымын кулланып)

Моның өчен һәр 4 төркемдәге дә
1, 2нче номерлар:   
Алдау- ...

3, 4 нче номерлар:  
Танылган-...
сүзләренең синонимнарын яза, синонимик рәт төзи, төп (доминанта) сүзне билгели.

данлыклы, мәшһүр, билгеле, күренекле,
шөһрәтле, шанлы).
(Сүзләрдән синонимнар рәтен билгеләдек, төп сүзләрне табабыз :
1. Ялганлау, 2. Күренекле)

һәрберегез бары тик берәр карточка алып, урыннан торып, парыгызны эзләп табарга кирәк.

куеп, чагыштырып карау өчен кулланалар.

карточкаларына туры килүче антоним һәм синонимнарны уйлап язалар.
1 нче укучы конвертны ачып, сүзне укый, синонимын таба: җилкәдәш партнерына тәкъдим итә, ул антонимын таба;
  4 нче укучы конвертны ачып, сүзне укый, синонимын таба: җилкәдәш партнер антонимын таба. Сүзләрнең кайсы сүз төркеменә керүен билгели.

Моның өчен Сезнең каршыда мисаллар белән карточкалар ята, аларның төрләрен билгеләргә кирәк.

бәпкә, бәпкә.
2.    Омоформалар: (төрле сүз төркеменең аерым формалары)
яз (исем) – яз (фигыль)
ал (сыйфат) – ал (боерык фигыль)
3.    Омографлар: (бер төрле языла, төрлечә ишетелә)
басма – басма
бүлмә – бүлмә
алма – алма
4.    Омофоннар: (әйтелеше бер, язылышы төрле)
Гөлүсә (кеше исеме) – гөл үсә (сүзтезмә)
Балавыз (исем) – бал авыз (сүзтезмә)
Парад (исем) – пар ат (сүзтезмә)
 

хәрефләр белән күрсәтелгән сүзнең синонимын билгеләгез.
       Күләгәлерәк урынны сайлап, җиргә ашъяулык җәеп, табын әзерләделәр.
1.Кордылар
2.Яптылар
3.Җыйдылар
4.Куйдылар

эшләпә, бер-кулында-шырпы, икенче кулында-күкрәгенә кысылган хәлдә картина, искиткеч картина 1.Ямьсез 2. Коточкыч 3. Гүзәл 4. Матур 4. Надан сүзенең антонимын билгеләгез. 1.Белемле 2.Уңган 3.Акылсыз 4.Белемсез

алыштырганнар? Сөйләшеп утыруларына колак сала торгач, сүзләреннән әзме - күпме шушы аңлашылды. ______________________ 6. Түбәндәге җөмләдә кайсы сүзне укытучы синонимы белән алыштырып була? Беренче тапкыр мәктәпкә килгәч, мөгаллим безне салам җәйгән идәнгә утыртты, һәркайсыбызга берәр дәфтәр, каләм һәм кара такта бирде. ___________________________ 7. Түбәндәге җөмләдәге кайсы сүзне олылаганнар синонимы белән алыштырып була? Авызына күсе капкан мәчене күргән шәһәр кешеләре аны баш киемнәрен салып зурлаганнар.

Мөгаллим   7. Зурлаганнар.

ТӘРБИЯЛИ, БУЛЫША ЯХШЫ ДУС, ИПТӘШ ОСТА

Каюм Насыйри