Презентация, доклад на тему Гиперактивный ребенок

көне бермейтін, басқа балалардан мінез-құлқы мен қимылы өзгеше бала. «Гипер» сөзі «шамадан тыс жоғары деңгейде» дегенді білдіреді.Гиперактивті балалар -жоғалтып жүреді мейлі мектепте болсын үйде немесе балабақшада болсын Анасы алдын ала барлығын дайындап берсе де мектепте өзінің қаламсабын күнделігін немесе кітабын таба алмай отырады. Бала бөтен қызықтырушы заттарға тез көңілін аударады Бала үнемі барлығын ұмытып жүреді Балаға алаңғасарлық деген диагноз қою үшін жоғарыдағы белгілірдің кем дегенде алтауы кездесуі керек және бұл қылықтардың басталып жалғасқанына алты айдан асқан болуы керек

«ақырзаманның баласы» дейді, мұны ғылыми негізбен сараласақ «индиго балалары» деп түсіндіре аламыз. Ал, гипербелсенді бала терминінің танымал болғанына да көп уақыт өткен жоқ.  Бұл жәйтке психолог мамандар «СДВГ» (Синдром дефицита внимания и гиперактивности) деген атау қойды. Индиго бала дүйім халықтың ортасынан шыққан дара болса, гипербелсенді бала әр шаңырақтан табылып қалады.

оянып, ойынын жалғастыра береді;
- энергиясының көптігінен бір орында байыз таппай, секіріп, жүгіріп, ұйқыға кеткенше дамылдауды білмейді;
- әлденеге қызығушылығы жылдам өзгеріп, барлығын білмекке ұмтылады;
- тез сөйлейді;
- өзгенің мазасын жиі алуына байланысты қатарластарымен достаса алмайды;
- тек өзінің қалауымен жүреді;
- өзінің үлкен бауырларымен жағаласып, кішілерін жылатады;
- жүгенсіздігін айтып балабақшада тәрбиешесі, мектепте ұстазы шағым жасайды.

диагнозды невропотолог қояды, және кейбір балаларда медициналық карточкаларында ол туралы жазулар да бар. Мұндай жағдайда диагнозына байланысты бірден коррекциялы жұмыстарды бастап кету керек. Егер диагнозы жоқ болса, ал балада күннен күнге гиперактивтіліктің бөлек белгілері біліне бастаса, онда ересектер (тәрбиеші, мұғалім. психолог, ата-аналар т.б.) қосымша мақсатты бағытта бақылаулар жүргізе бастайды. Практикалық сабақта американдық психологтармен жетілдірілген және автор қлттық психололгиямен ұштастыра отырып берілген, гиперактивті баланы айқындауға көмектесетін критерий.
Гиперактивті баланы анықтау критерийі
Жоғарғы қозқалыстағы белсенділік

контингенттерге байланысты вариантты таңдайды. Егер топ аралас болатын болса, онда бір топ ұстаздар үшін, екіншісі ата-аналарға арналған тапсырмаларды орындайды.

қимылдар сипат алады ма (аяғын тербелту т.б.) ?
2. Баланы көтергенде және туғанда ерешеліктер бола ма?
3. Балаға ересек адам оқыған ертегі немесе әңгімені, тарихты аяғына дейін тыңдау қиынға соғады ма?
4. Баланың ерте даму ерекшеліктері қандай?
5.Бала сабақта өзінің қабілетінен төмен қорытындыны көрсететіндігі рас па?
6. Бала ережені жиі бұзады ма?
7. Отбасында басқа да балалар бар ма?
8. Бала шамадан тыс экспрессивті ме?
Бала үшін бірдеңеден көңілі қалушылықты өте төмен қабылдайды ма?
10. Бала ережелер мен нұсқауларға бағынады ма?

олармен кешкілік емес, күннің бірінші жартысында жұмыс жасау керек, жұмыс жүктемесін азайтып, арасында үзіліс жасап отырған жөн. Мұндай балалармен жұмыс жасар кезде, тапсырманы жақсы орындағаны үшін мадақтау (материалды болуы міндетті емес) алатындығы жөнінде және т.б. ережелерді айтып, олармен алдынала жекеленген әңгімеде келісіп алған жөн. Гиперактивті баланы әрбір 15-20 минут сайын мадақтап жетондар беруіңізге болады, ал ол оларды күні бойында марапатталуға ауыстыруына болады: нақтылы бір баланың тілегі мен ерекшеліктеріне байланысты, бірінші сабақтан соң қыдыруға баруға құқықты, түскі тамақ уақытында кезекшілік (егер баламен білім беретін мекемеде жұмыс жасайтын болсаңыз), ойынға қосымша уақыт, ата-аналарымен бірге қыдыру, бірігіп кітап оқу (егер үйде жұмыс жасасақ).
Гиперактивті балаға нұсқау берерде ересектердің есінде болатын нәрсе оларға берілетін нұсқау қысқа да нұсқа (10 сөзден аспауы) болуы керек. Гиперактивті балалар ата-аналары мен тәрбиешілеріне манипуляция жасауға бейім. Мұндай жағдай болмауы үшін, ересектердің есінде болатын жағдай: кез келген жағдайда ол сабырлылық сақтағаны жөн.

жекелік ерекшеліктерін есте ұстаған жөн: ұзақ уақыт топтық ережеге бағынуды үйрене алмаушылықтарын, тез шаршайтындықтары, нұсқауды соңына дейін тыңдамау және оны орындамау (кейбір детальдерінде назарды көбірек салу). Ойында олар өз кезегін ұзақ күте алмайды және басқалардын мүдделерімен санаспайды. Сондықтан да, мұндай балаларды ұжымдық ойындарға этап-этаппен мақсатты (целесообразно) қосқан дұрыс. Мұндай балалармен біріншіден жеке жұмыс , содан соң аз топта, тек содан соң ғана ұжымды ойынға қосуға кеңес беріледі. Жекелік жұмыс ретінде психолог И.В.Шевцованың „Қолдармен жұмыс„, Т.Д.Черепанованың „Археология„ (авторлық жұмыс) ойындарын алуға болады. Гиперактивті балалармен ұжымдық ойындар төмендегідей: „Тасбақа„, „...жанасу„ және т.б. ойындар. Тренер осы ойындардың бірін алады, ал басқа ойындардың сипаттамасымен таратылатын материалдардан танысуға болады.

қатысушылар қарама-қарсы қабырғада тізіліп тұрады. Тренердің белгісі бойынша олар қозғала бастайды. Одан әрі қарай тренер: „Көз алдыңыздарға елестетіңіздер, сіздердің барлығыңыз тасбақасыздар. Мен үлкен тасбақамын, ал сіздер кішкентай тасбақаларсыздар. Мен сіздерді өзімнің туған күніме шақырдым. Мен сіздерді қонаққа күтіп отырмын. Бірақ та мерекелік торт дайын емес.
Менің бұйрығым бойынша сіздер маған келулеріңіз керек. Естеріңізде болсын: сіздер тасбақасыздар, сіздер мүмкіндіктеріңіз келгенше ақырын жүрулеріңіз қажет, сонда сіздер келгенше торт та пісіп қалар„.
Ешкімнің де тоқтап қалмауын және асықпағандықтарын тренер қадағалауы керек. 2-3 минуттен соң ол белгі берген уақытта, барлығының да „қатып„ қалулары қажет. Туған күнін атап өтіп жатқан үлкен тасбақадан барлығынан да алыс тұрған қатысушы жеңіске жетеді.

істерін білмей жүрген баланың қолына, ашық-түсті тоқыманы ұстатып, доиалақтап жинау керектігін тапсыру керек. Әр ұсынған сайын домалақтың мөлшері ұлғая береді.
Ересек адам балағамосы домалақтың қарапайым емес сиқырлы екендігін айтады. Жіпті домалақтап жинай бастаса, мейлі қыз бала немесе ер бала болсын, тыныштала бастайды.
Осындай ойндар бала үшін әдетке айнала бастағанда, бірдеңеге ренжігенде немесе шаршаған сәттерінде, міндетті түрде оның өзі ересектерден «сиқырлы жіпті» сұрай бастайды.

балаларды өздерінің іс-әрекетітерін қадағалауға үйрету,
Мазмұны: егер бала төбелесіп қалса, бір нәрсені сындырып алса немесе біреудің бір жерін ауыртып қойса, онда оған мұнандай ойынды ұсынуға болады: парақ қағазға өзінің алақанын қойып контурын жасасын. Содан кейін, оны жандандырсын, яғни, сол алақанның саусақтарының суретіне түрлі түсті қарындаштармен көз, мұрын, ауыз салып боясын.

баланы өз денесін бағындыруға үйрету.
Мазмұны: бала еденге төселген үлкен ақ қағазға немесе тұс қағаз,а жатады. Ересек адам баланың контурын сызады. Содан соң баламен қосыла ересек адам силуетті қарайды да сұрақтар қояды: «Бұл сенің силуетін. Қаласаң біз оны толық бояп шығайық? Қолынды, аяғынды, кеуденді қандай түспен бояғын келеді? Қалай деп ойлайсың, сен бір жағдайларға түсңп қалғанда сенің қай дене мүшең қалай сені құтқарай алады? Дененің қай жері көбінесе қорғайды? Дененің қай жері сені қорғай алмаған, сені тыңдамаған уақыттары бодады ма? Мұндай жағдайларда сен не жасайсың? Сен өз дененді сені тыңдауға қалай үйретер едің? Сен және сенің денең екулерін біріңдң бірің жақсы тындайтын боласындар деп келісейік, жақсы ма?! ».

немесе жармаға салады да оны көмеді. Бала еппен ғана «оны қазады» - қазбалық жұмыстарын жасайды. Бұл жерде қолға тигізбеуге тырысу керек. Бала қалай ересек адамның қолына тиіп кетсе олар рөлдермен алмасады.

шеңбер құрып тұрады. Жүргізуші теннитің добын бірінен соң бірін шеңберге жібереді. Балаларға ойыееың ережесі айтылды: доп шеңңбердің сыртына шықпауы және тоқтамауы керек. Оны аяғымен немесе қолдарымен қозғауларына болады. Егер қатысушылар тапсырманы ойдағыдай орындаса онда қосымша доптап жіберіледі. Ойынның мағынасы – шеңберде доп санының көптігін команада бойынша ортану.