Моратова Лиза
Етәксеһе:Мостаева В.А.,
башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы
- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад на тему Әбделкәрим ауылы һөйләше
Содержание
- 1. Әбделкәрим ауылы һөйләше
- 2. Әбделкәрим ауылының
- 3. Ауылымдың тарихын өйрәнеү-минең маҡсатым булып тора. Бурыстарым:ауылымдағы ҡушаматтарҙы өйрәнеү һәм системалаштырыу.
- 4. Эҙләнеү. Материалдарҙы (төрлө мәғлүмәттәр, фотоһүрәттәр, архив документтары)
- 5. Ҡалмаҡ ятҡан ер
- 6. Һаҡмар йылғаһы
- 7. Ҡабраҡай
- 8. Мәҙинәосҡан таш
- 9. Ауылымдағы лаҡаптар
- 10. “Рәүел тигән олатай көн һайын магазин яғында
- 11. Зоонимдар.Һыйырға:Ҡарагүҙ-күҙе
- 12. ЗоонимдарЭткә: Аҡтырнаҡ-тәпәйе
- 13. Ауылыбыҙҙа түбәндәге диалект һүҙҙәр бар:Мөгәрәп-БаҙӨй икмәге-Әсе икмәкТамаҡ
- 14. Ауылыбыҙҙа түбәндәге диалект һүҙҙәр бар:Апҡайтты-Алып ҡайттыАпарыу-Алып барыу
- 15. Әрҙәнә теҙеү-Утын һалыуҠыҙлар-ҠыҙҙарМалайлар-МалайҙарҠашыяҡ-Һауыт-һабаҠоштабаҡ,туҫтаҡ,алдыр-Табаҡ Ситр-Өйрә (малға бешерелгән ярма)Болант-Урам эсеАңдыу-Һағалау
- 16. Урманова Ғәлиә Ғәлимйән ҡыҙыМоратова Асия Мөхәмәтҡол ҡыҙы
- 17. Ғәбитова Сәғирә Илһам ҡыҙы һәм Ғәбитов Фирғәт Сәхиулла улы
- 18. Иғтибарығыҙ өсөн рәхмәт!
Әбделкәрим ауылының ер-һыу атамалары, һөйләше һәм ауыл халҡының ҡушаматтары.
Слайд 1Башҡарыусы:10 класс уҡыусыһы Моратова Лиза
Етәксеһе:Мостаева В.А.,башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы
Башҡарыусы:11класс уҡыусыһы
Слайд 3Ауылымдың тарихын өйрәнеү-минең маҡсатым булып тора.
Бурыстарым:ауылымдағы ҡушаматтарҙы өйрәнеү һәм системалаштырыу.
Слайд 4Эҙләнеү. Материалдарҙы (төрлө мәғлүмәттәр, фотоһүрәттәр, архив документтары) уҡытыусым, туғандарым ярҙамында йыйыу
һәм өйрәнеү.
Анализлау. Эҙләнеү нигеҙендә Әбделкәрим халҡының йәшәү урыны, рәүеше тураһында һығымта яһалды.
Слайд 10
“Рәүел тигән олатай көн һайын магазин яғында ҡаҙ бәпкәләрен көтә икән.Магазиндан
алып үҙе һыра эсә.Яйлап-яйлап бәпкәләрен ҡарға сүпләй.Берәү генә ҡалғас "Нууу дәәә....Ошо берәүһен генә алып китһә,бәпкә көтөүҙән ҡотолор инем,"-тигән. Бөгөн дә бәпкәләрен көткән кешеләрҙе күрһәләр:”Тағы нисәү ҡалды?”-тип һорайҙар.”
Слайд 11 Зоонимдар.
Һыйырға:
Ҡарагүҙ-күҙе эргәһендә ҡара булғанға;
Марта-март айында
тыуғанға;
Алаҡай-төҫө ала булғанға;
Лунтик-әкиәт персонажына оҡшаған һыйырға әйтәләр;
Әлфиә-Әлфиә исемле ҡатындан һатып алған булғандар, шуға уның исемен ҡушҡандар;
Ҡарала-ҡара һәм аҡ төҫтә булғанға.
Йылҡы малына:
Кирсәй — кир ат булғаны өсөн;
Ҡашҡа — маңлайында аҡ ҡашҡаһы булғаны өсөн;
Йондоҙ-йондоҙ кеүек тамғаһы булһа;
Ерәнсәй-төҫө ерән булғанға;
Саптар-юрға аттарға әйтәләр;
Мәргән-шәп сапҡан атҡа әйтәләр;
Аҡбуҙат-күк төҫтәге ат;
Бөркөт-бөркөт һымаҡ көслө,бирешмәҫ атҡа әтәләр;
Һарысай-һарыраҡ булған ат.
Слайд 12 Зоонимдар
Эткә:
Аҡтырнаҡ-тәпәйе аҡ төҫтә булғанға;
Ҡарабай-ҡара төҫтә булғанға;
Алабай-төҫө
ала булғанға;
Муйнаҡ-муйыны аҡ булғанға;
Һоробай-төҫөнә ҡарап ҡушҡандар;
Алғыр — һунар эттәренә күберәк ҡушылған;
Аҡтүш-түше аҡ булған өсөн;
Бесәйҙәргә:
Иркәбикә-иркә булғанға;
Төймә-бәләкәй булғанға;
Алабикә-төҫө ала булғанға;
Мыяубикә(урыҫса Мурка тип тә ҡушалар)-күп мыйылдағаны өсөн:
Һоросай-һоро төҫтә булғанға;
Ҡарасай-ҡара төҫтә булғанға;
Йәшелгүҙ(йәшел күҙ)-күҙе йәшел булғанға;
Ҡупшыбикә-ҡупшы булғанға
Слайд 13Ауылыбыҙҙа түбәндәге диалект һүҙҙәр бар:
Мөгәрәп-Баҙ
Өй икмәге-Әсе икмәк
Тамаҡ бешереү-Ашарға бешереү
Ишек алды-Урам эсе
Кейем
тәкләү-Рәтләү
Көпө ыштан-Ҡалын салбар
Өгөрсө-Ҡыяр
Күнәк-Биҙрә
Ҡутарғанса-Күп итеп
Көпө ыштан-Ҡалын салбар
Өгөрсө-Ҡыяр
Күнәк-Биҙрә
Ҡутарғанса-Күп итеп
Бәләкәй баҙар-Шәмбе көнө
Көнөгә-Көнөнә
Ҡашыҡ-Половник
Бәрәнге-Картуф
Ҡотоҡ-Ҡоҙоҡ
Күлмәк-Күлдәк
Сирләү-Ауырыу
Сепей-Себеш
Әлморон-Гөлйемеш
Балғалаҡ-Сәй ҡалағы
Слайд 14Ауылыбыҙҙа түбәндәге диалект һүҙҙәр бар:
Апҡайтты-Алып ҡайтты
Апарыу-Алып барыу Пыяла-Быяла
Башалтай-Йөн ойоҡ
Мунсаҡ-Муйынсаҡ
Кәлүш-Галош
Андый-Ундай
Шундый-Шундай
Баҫмаҡлау-Күмәкләп килеү
Һаңрау
эсеү Әндрей эсеү-Төшкө аш менән киске аш араһындағы сәй эсеү
Бөйән,ширлан-Тултырма
Юл һөрөү-Юлды таҙартыуҺөрәп эттереү
Бөйән,ширлан-Тултырма
Юл һөрөү-Юлды таҙартыуҺөрәп эттереү
Слайд 15
Әрҙәнә теҙеү-Утын һалыу
Ҡыҙлар-Ҡыҙҙар
Малайлар-Малайҙар
Ҡашыяҡ-Һауыт-һаба
Ҡоштабаҡ,туҫтаҡ,алдыр-Табаҡ
Ситр-Өйрә (малға бешерелгән ярма)
Болант-Урам эсе
Аңдыу-Һағалау
