Презентация, доклад на тему Тілдік қарым-қатынас туралы түсінік

Сабақтың мақсаты:
Білімділік:тілдік қарым-қатынастың түрі мен сипаты, сөздің ортаға байланысты қолданылуы туралы түсінік, теориялық білімдерін практикмен ұштастыру.

Дамытушылық:өтілген материалды меңгеруге, өзіндік ой-пікірін дәйекті жүйелі, әсерлі жеткізуге, шығармашылық ізденістерін арттыруға ықпал жасау.

Тәрбиелік:оқушыларды адамгершілікке, ізеттілікке, әдеттілікке, ұлттық салт-дәстүрді қадірлеуге баулу.


:

бөлеміз:

Әлеуметтік - тұрмыстық
қарым - қатынас

Қарым - қатынас

Ресми – іскерлік қарым - қатынас

қала тұрғыны екендігі, қоғамдағы орыны, т.б.)


2.Сөйлеушілердің арасындағы қатынастың түрі (таныс, бейтаныс, көзтаныс, көше таныс, жақын адамдар, т.б.) және сөйлеудің қандай жағдайда өтетіні (ресми, бейресми, салтанатты, бейтарап)

3.Сөйлеудегі сөз тақырыбы (тұрмыстық, саяси, ғылыми, т.б.) ондағы сөздің қандай тіл ерекшеліктері (әдеби, ауызша, жазбаша сөйлеу тілі, диалект, диалог, т.б.).

болады:

Әлеуметтік - тұрмыстық қарым - қатынаста қолданатын сөздер.

2.Іскерлік қарым – қатынасқа байланысты сөздер.

топқа бөлінеді? Әрқайсысына үш сөзден мысал келтіріңіз.
• Сіз,әке-шешесіне сөзіне толық морфологиялық талдау жасаңыз. Сіз бен сеннің этикеттік мағынасын атап көрсетіңіз.

Есімдіктің сызбасы

1.Құрамына қарай: бір, екі, үш ... құрамды
2.Тұлғасына қарай:
а)негізгі
ә)туынды
3.Құрылысына қарай:
а)дара
ә)күрделі
4.Лексикалық мағынасы
5.Грамматикалық мағынасы
6.Сұрағы
7.Мағынасына қарай

бөлшектенбейтін мағына беретін бөлігі).
3.Құрылысына қарай - дара. (Себебі, бір ғана негізгі
түбірден тұр).
4. Сөзде бір лексикалық,бір грамматикалық мағына бар.
5.Лексикалық мағынасы – заттың орнына жіктеу
мағынасында жұмсалатын сөз.
6. Грамматикалық мағынасы - есімдік.
7. Сіз- кім? еген сұраққа жауап береді.
Ендеше, бұл - есімдік. Есім сөздердің ( зат есім,сын есім,
сан есімнің) орнына жүретін сөз табы есімдік деп аталады.
8. Мағынасына қарай: жіктеу есімдігі.

Сіз

үш ... құрамды
2.Тұлғасына қарай:
а)негізгі
ә)туынды
3.Құрылысына қарай:
а)дара
ә)күрделі
4.Лексикалық мағынасы
5.Грамматикалық мағынасы
6.Сұрағы
7.Мағынасына қарай

Себебі, қосарлама қос сөз.
4. Сөзде бір лексикалық, үш грамматикалық мағына бар.
5.Лексикалық мағынасы – отбасына берілген атау.
6. Бірінші грамматикалық мағынасы- зат есім.
Екінші грамматикалық мағынасы- сі тәуелдік жалғаудың үшінші жақ жалғауы арқылы берілген меншікті мағына.
Үшінші грамматикалық мағынасы- не барыс септігінің жалғауы арқылы берілген грамматикалық мағына.
7. Әке-шешесіне- кімге? деген сұраққа жауап береді.
8. Мағынасына қарай:
а) жалпы есім ә) жанды
б) деректі в) нақты

білдіретін сөздерді
бір бөлек жазыңыз. Бұл сөздер қандай жағдайларға
байланысты айтылады,сөйлем арқылы мысал келтіріңіз.

1.Алда,байғұс-ай!
2.Бейбақ-ай!
3.Болары болды!
4.Бейшара-ай!
5.Оқасы жоқ.
6.Жетімегім-ай!
7.Сорлы –ай.
8.Қайтер дейсің.
.

9.Сормаңдай-ай!
10.Соры арылмаған.
11.Соры қайнаған.
12.Ештеңе етпес...
13.Обал-ай!
14.Өтті-кетті.
15.Қайтейін-ай!
16.Құдай үшін кештім.

менің итім байлаулы тұр ғой...

біздің шарбақта не істеп жүр?

етпес, менің тауығым құрық салып жүр, соның бес балапанын берермін.

болды...)

Жұмбақ шешу

2. Бір ағашта отыз жеті алма
Оны алып жемек болсаң,
Он шақтысы еркін өтіп кетеді
Қалғандары қақтығып барып өтеді.

түрі.
5.Дауыссыз дыбыстардың түрі.
6.Әріптердің рет тәртібімен орналасуы.
7.Сөйлеу нормасына тән фонетикалық құбылыс.
8.Дауысты дыбыстардың айтылуына қарай түрі.

түрі.
6.Әріптердің рет тәртібімен
орналасуы.
7.Сөйлеу нормасына тән
фонетикалық құбылыс.
8.Дауысты дыбыстардың
айтылуына қарай түрі.

әдебі қарым-қатынасы туралы қандай ой айтылады? Сөз әдебі (этикеті) дегенге түсінік беріңіз.

Адам ....
Жылқы ....

Әуелгі сөзің ... ....,
Соңғы сөзіңнің өтіміне жақсы.

Аяғы жаман көрді былғар
Аузы жаман .... .....

Ашық айтам деп, ... айтпа,
Тауып айтам деп, ... айтпа.

Басқа бәле-...

Керекті сөздер: қауып, елді былғар, асық, тілден, сөйлегенше, күн рас болса, кісінескенше