Презентация, доклад по математике на тему Бөлшек сыры

РИМ ЖАЗУШЫСЫ ЦИЦЕРОН

Бүтінге келсек жұлынып
Алдына еш жан салмассың
Бөлшекке келсек бұғынып,
Жауабын таба алмассың
Есеп мықты демелік
Бөлшекке көңіл бөлелік.

Л.Ф.Магницкий

беруде бөлшек сандардың
алатын орнын зерттеу.
Зерттелетін зат: бөлшек сандар

Бөлшек сандарға амалдар қолдану
3. Қорытынды

ішкен
мықты математик бұлай деп бекер айтпаса керек.
Адамзаттың өзі мен өмірі сандарға бағынышты.
Біріншіден, ақшаға тәуелді.
Екіншіден, адамзат жаратылысынан секундтардан
басталып, ғасырлар мен мыңжылдықтарға созылатын
уақытқа тәуелді.Сырғанаған уақытты не тоқтата алмайды
немесе оның шеңберінен тыс өмір сүре алмайды.
Яғни өмірінің ұзақтығы, ішіп-жегені барлығы да санмен
өлшенеді. Тіпті ағзасының әрбір клеткасы, қанының
құрамы мен сүйегінің салмағына дейін есептеулі.
Міне, осы секундтармен, ай, жылдармен өлшенетін
адамның өмірінде сандардың атқарар өз рөлі бар.
Осы сан алуан сандардың сіз білмеген,
біз білмеген сырлары көп екен.

Ол (немесе m/n) белгісімен өрнектеледі,
мұндағы m — Бөлшектің алымы, ол бірліктен алынған үлес санын
көрсетеді, ал n — Бөлшектің бөлімі, ол бірліктің тең бөлікке бөлінгендігін
көрсетеді. Бір санды екінші санға бөлгеннен шығатын сан бөлінді деп
аталады. Бөлшек туралы алғашқы түсінік ежелгі Вавилонның ескілікті
жазуларында кездеседі. Вавилондағы “сексагезимал Бөлшек” деп
аталатын, яғни бөлімі 60-тың дәрежесі болатын бөлшектің ежелгі
арифметикада ерекше маңызы болған. Бірлікті 60 және 3600 =
үлеске бөлу әдісі қазіргі кезге дейін сақталған. Мысалы, сағат не градус
60 минутқа , ал әрбір минут 60 секундқа бөлінеді.Бөлшекке амалдар
қолдану әдісі Мысырдағы Ахмес папирусында (б.з.б. 2000 — 1700 ж.)
кездеседі. Онда кез келген бөлшекті өзара тең бөлшектердің
қосындысы түрінде жазуды ұсынған. Бөлшектің осы заманғы
белгіленуі ежелгі үнділерде пайда болған.“Бөлшек” термині Еуропаға 
1202 жылы арабтардан Леонардо Пизанскийдің 
еңбегі арқылы енген .

саттық және түрлі
есептеу жұмыстарында
бөлшектер мен үлестерді есептеу қажет болған. Алғашында математикада бөлшектерді
«сынық сандар» деп атаған.

1. Бірлік бөлшектер – алымдары 1 болатын
бөлшектер. 
2. Жүйеленген бөлшектер. Жүйеленген
бөлшектің алымы кез келген бүтін сан,
бөлімі тек 10 санының немесе 60 санының
дәрежелері ғана болған. 3. Жалпы түрдегі бөлшек.
Жалпы түрдегі бөлшектің алымы да ,
бөлімі де кез келген натурал сан болды. 

дамуы ғылым мен
сауда-саттық жұмыстарында өркендеген елдерде: Мысырда , Вавилонда, Үндістанда және Римде қалыптасты.

мысырлықтар
 

-ді 

-ді 

-ді 

-белгісімен, 

-белгісімен, 

-белгісімен, 

Ежелгі Үндістанда жай бөлшектерді жазуда оның бөлшек сызығын сызбай, алымын үстіне , бөлімін астына жазған.

Мысалы, 

Ежелден - ді жарты, -ді ширек, 1 -ді бір жарым т.с.с. атаған. Осылайша “жарты”, “ширек” ұғымдары қалыптасқан.

ЖАЛПЫ ТҮРДЕГІ БӨЛШЕГІ ЕЖЕЛГІ ГРЕК ҒАЛЫМЫ АРХИМЕДТІҢ ЕҢБЕКТЕРІНДЕ ПАЙДАЛАНЫЛҒАН. XX ҒАСЫРДЫҢ АЛҒАШҚЫ ЖЫЛДАРЫНДА ҮНДІЛЕР ЖАЙ БӨЛШЕКТЕРГЕ АМАЛДАР ҚОЛДАНУДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРДЫ.

7N=538461
8N=615384 9N=692307
10N=769230 11N=846153
12N=923076 13N=999999

285+714=999 153+846=999 230+769=999
428+571=999 307+692=999 384+615=999
142+857=999 461+538=999 538+461=999
714+285=999 615+384=999 692+307=999
571+428=999

қосылуы сан ұғымын да,амалдар
ұғымын да бұрынғыдан кеңейте түсті.