Презентация, доклад научной работы Таңғажайып жай сандар

мектеп-лицейі, 6-сынып
Ғылыми жетекшісі: Маханова Кулаш

қолданылуымен танысу
Жай сандарды табудың әдістері туралы жалпы түсінік қалыптастыру
Ұлы ғалымдардың жай сандар теориясы саласындағы жетістіктерін білу
1ден 1000ға дейінгі натурал сандар қатарынан «Эратосфен елегі» әдісімен жай сандарды алу қағидасын түсіну

Мақсаты мен мәселелері:

Пифагор

«Сан – математика ғылымының іргетасы» деп қазақ математигі Орынбек Жәутіков атамыз айтқандай, бізді жан-жақтан сандар қоршайды, олар бізге барлық жерде қажет.

және 1)
Егіз сандар- айырмасы 2-ге тең қатар тұрған екі жай сан
1 санының тек бір бөлгіші бар, ол санның өзі. Сондықтан, ол жай сан да, құрама сан да емес.
Палиндром сан- бұл оңнан солға және солдан оңға қарай бірдей оқылатын натурал сан
Өзіне симметриялы жай сандар- бұлар, 107-701, 113-311, 149-941, 157-751 және тағы басқа.

III ғасыр)

Евклид өзінің «Бастау» деген кітабында жай сандардың шексіздігін, яғни ең үлкен жай санды табу мүмкін еместігін айтып кеткен.

XVIII ғасырда өмір сүрген ұлы ғалым Леонард Эйлер тапты.
243112609-1 жай санын 2009 жылы АҚШтың Орталық Миссури Университетінің ғалымы Кортис Купер тапты.
257885161-1 жай санын 2013 жылы америкалық ғалым Кортис Купер тауып, рекордын жаңартты.
277232917-1 жай санын 2017 жылы 51 жастағы америкалық инженер-электрик Джонатан Пейс тапты.

Александрияда және Афиныда оқыды;

Б.э.д 246 Птолемей Эвергет патшасы Эратосфенді Александрия кітапханасының жетекшісі етіп тағайындады;

Эратосфен өз заманының ең сауатты адамы болды. Ол математика және астрономиямен қатар, тарих пен философияны терең зерттеді, өлең жазып, музыкамен де шұғылданды.

алып тастап отырған, оларды сызбаған, ал инемен тесіп отырған. Сонда алғашқы кесте елек тәрізденіп, онда тек қана жай сандар қалған. Сондықтан оны Эратосфен елегі деп атаған. Бірінші жай сан – 2, оны қалдыра отырып, 2-ге еселік болатын сандарды сызып тастаймыз. Келесі жай сан- 3, оны қалдырып 3-ке еселік сандарды сызамыз және тағы сол сияқты. Нәтижесінде жай сандар тізбегін аламыз.

палиндром сандар және 14 жұп өзіне симметриялы жай сандар бар.

Жай сандардың қасиеттері мен заңдылықтары

Информатиканың ең маңызды саласы криптографияда 300 цифрдан тұратын шифрлар құрады. Банк пен корпорациялар үшін мықты қорғалған операциялық жүйесін, контрафакт өнімі мен жасанды ақша таңбаларымен күрес жүйесін, компьютерлік вирустарға қарсы күрес жүйесін, қашықтық идентификациясы және автотранспорт ұрлауға қарсы күрес жүйесін құру және жаңа үлгідегі компьютерлерлер мен нано-технология үлгісіндегі математикалық аппарат жасап шығару үшін өте үлкен жай сандар қолданылады екен.

әртүрлі салаларда қолданылуын айта келе, күнделікті сабақта жай сандарды табудың Эратосфен тәсілін пайдалануды және жай сандар теориясының шешілмеген мәселелерін шешуге жұмыстануға ұсыныс білдіремін.

арасындағы жай сандардың саны кемитініне және жай сандардың шексіздігіне көз жеткіздім.