Презентация, доклад к уроку Дроби

керек! Үлгі-өнеге – біздің ата-бабаларымыздың ерлік істері.......
Думан Рамазан

қайраткері. Мұхаммед Хайдар Мырза Дулатидің еңбегі. «Тарихи Рашиди» 1541 – 1546 жж. аралығында Кашмир өлкесінде жазылған. Еңбекте XIV ғ. ортасынан XVI ғ. 40-шы жылдарына дейінгі Моғолстанның, Шығыс Түркістанның тарихы баяндалады. Сондай-ақ, «Тарихи Рашидиде» XIV – XVIғ. Қазақстан, Орта Азия, Ауғанстан, Солтүстік Үндістан, 
Тибет тарихына қатысты құнды көптеген мәліметтер бар. «Тарихи Рашиди» парсы тілінде жазылған шығарма. Ол екі бөліктен (дафтар) тұрады. Кітаптың «Тарихи Рашиди» деп аталуының үш себебі болған: 1) Тоғылық Темір ханды ислам дініне енгізген Аршададдин шейхтың құрметіне; 2) Тоғылық Темір ханның өз халқын дұрыс жолмен (Рушд) бастап жүргенінің құрметіне; 3) Сол кездерде Қашқарда билік құрып отырған Абдрашид ханның құрметіне арналған

Жылнамалар жинағы- Қадырғали Қосымұлы Жалайыридің (1530-1605 жж.) 1600-1602 жылдары жазған еңбегі. Орта ғасырда өмір сүрген қазақтың ғұлұма ғалымы Қадырғали Жалайыри Сырдария бойын мекендеген жалайыр тайпасынан шыққан. Қадырғали Жалайыри Қазақ хандағының Орда сарайында хан кеңесшісі және ханзадалардың тәрбиешісі болып қызмет істеген. 1588 жылы қазақ ханзадасы Ораз-Мұхаммед сұлтанмен бірге Ертіс бойында қаршыға салып жүргенде оларды орыс әскелері тұтқындап, Мәскеуге алып кетеді. Жалайыри тұтқында отырып Жылнамалар жинағы атты еңбегін жазған. Достықтың белгісі ретінде орыс патшасы Борис Годуновка сыйға тартып, оның қамқорлық жасауын өтінген. Бұл тарихи шығармада қазақ халқының қоныс тепкен жерлері, ондағы қалалар мен қала мәдениеті, Қазақ хандығы мен қазақ хандарының өмірбаян шежілері айтылады. Хан, сұлтандар мен қарашалар, батырлар мен абыздар және басқа әлеуметтік топтар туралы жазылған. Қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайлары, заң ережелері жайында ғылыми құнды деректер берілген.

жазған тарихи шығармасы. Шығарма шамамен XVI ғ-дың орта кезінде жазылған. Жошы әулеті тарихы баяндалады. Қолжазбаның жалғыз данасы Өзбекстанда сақтаулы. Еңбек жартылай сақталып, Тоқтамыс туралы айтылатын жылдармен аяқталған. Алғы сөзіне қарағанда, автор “Шыңғыснаманы” өзі өмір сүрген кезеңге дейін жеткізбек ниетте болған. Шығарманың Қыпшақ даласындағы Жошы әулетінің билік құрған кезеңін баяндайтын тарауы негізінен аңыз, әңгіме тұрғысында сипатталады. Дегенмен, көптеген тарихи мәліметтер нақты деректерге сүйеніп жазылған. Автор географиядан едәуір хабардар болып, өзі Хорезмнен Еділге дейін, одан әрі Каспий бойымен оңтүстікке саяхат жасаған. В.В. Бартольд  осы қолжазбаны зерттей келіп, оның біржақтылық бағытын атап көрсетеді. Өйткені ол Шайбани әулеті билеушілеріне көбірек тоқталып, олардың басқа әулеттерден артықшылықтарын баса көрсетіп отырады. Соған қарамастан “Шыңғыснама” Оңтүстік және Батыс Қазақстанның XIII – XIV ғасырлардағы тарихы жазылған құнды еңбек.

Арабмұхамед ханның отбасында туған

Хан (1603 — 1664) — Хиуа ханы (1645—1663), тарихшы-шежіреші. Әбілғазы Хорезм хандығыныңастанасы Үргеніште Жошы
 ұрпағынан тараған Арабмұхамед ханның отбасында туған. Әкесі Арабмұхамед хан 1602 жылы Хорезм ханы болып жарияланған.Әбілғазы өз заманының білімді адамдарының бірі, зиялылардың ұстазы болды. Әбілғазы жазған “Шежіре-и Тарахима” (“Түрікмен шежіресі”, 1661 жылы) және “Шежіре-и Түрк” (“Түрік шежіресі”, 1665 ) атты тарихи екі шығарма шығыстануда, оның ішінде түркітану мен қазақтануда кеңінен танымал болды. “ 1663 жылдан бастап еңбектерін жаза бастайды. Алайда «Түрік шежіресін» бітіре алмай 1664 жылы қаза болады. Ал шежірені баласы 1665 жылы аяқтап шығарады.Әбілғазының еңбектері шежірелік сипатта жазылған. Түркі дәуірінен бастап, Шыңғыстың ұрпақтарының тарихын баяндайды.

ойлау, оның формалары мен заңдылықтары, ой өрісін дамытуға арналған ғылым. Логика дәлелдеу мен теріске шығарудың белгілі бір әдіс-тәсілдерінің жүйесін қарайтын ғылыми теориялар мен гепотизалар жиынтығы.
Қазіргі уақыттың негізгі талаптарының бірі – білімді, әлемнің бүтіндей бейнесін қабылдай алатын, логикалық ойлауы дамыған, тәуелсіз ойлай алатын, кез келген нәрсені екі жақты қарастыратын, істің мән-жайын дұрыс шеше білу.
 Астананы бұрын Ақмола деген, ал қара түсті қаланы ше?

«Тарих-и Рашиди» дейін және Жетісу мен Шығыс одан Дешті әңгімелейді. Қыпшақтағы
 
тұтқында Борис тартады. 1600-1602 жылдары сыйға орыс Жалайыры жазған «Жылнамалар жинағы» отырып, атты еңбегін патшасы Годуновқа
 
Жошы хан Өтеміс қажының атты тарихи шығармасында Қыпшақ нақтылы баяндалады. даласын «Шыңғыснама» билеген әулетінің тарихы деректер нақтылы бойынша
 
Әбілғазының дәуірінен баяндайды. ұрпақтарының еңбегі шежірелік сипатта жазылып, Түркі бастап, «Түрік шежіресі» Шыңғыстың тарихын

кейінгі Жетісу мен Шығыс Дешті Қыпшақтағы оқиғаларды әңгімелейді.
 
Жалайыры тұтқында отырып, 1600-1602 жылдары жазған «Жылнамалар жинағы» атты еңбегін орыс патшасы Борис Годуновқа сыйға тартады.
 
Өтеміс қажының «Шыңғыснама» атты тарихи шығармасында Қыпшақ даласын билеген Жошы хан әулетінің тарихы нақтылы деректер бойынша баяндалады.

Әбілғазының «Түрік шежіресі» еңбегі шежірелік сипатта жазылып, Түркі дәуірінен бастап, Шыңғыстың ұрпақтарының тарихын баяндайды.

шығармалар.....

жапырақ -менде әлі сұрақ бар...