Слайд 1Сабақтың тақырыбы:
7 сынып
Қазақстан
аумағын
монғолдардың жаулап алуы
Слайд 2Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларға Қазақстанда Монғол империясының үстемдік етуі, империяның басқыншылық саясаты
мен оның зардаптарының әсері жайында толық мағлұмат беру
Дамытушылық: Оқушылардың белсенді ойлау қабілетін арттыру, алған білімдерін қажетіне сай пайдалана білуге, өз бетінше қорытынды жасауға дағдыландыру.
Тәрбиелік: Қазақ тарихындағы осы бір оқиға арқылы оқушыларды патриоттыққа, елжандылыққа, саяси сауаттылыққа тәрбиелеу
Слайд 3Сабақтың түрі:
Дәстүрлі емес (ойын түрінде)
Технологиясы:
ақпараттық, дамыта оқу
Слайд 4 Сабақтың барысы:
Сабағымыздың жоспары.
Монғол мемлекетінің құрылуы, Шыңғысханның
туған жылы туралы
Сәйкестендіру тест
Семантикалық карта
Сөзжұмбақ
Проблемалық сұрақ
Тарихи басқатырма
Тест
Бағалау
Үйге тапсырма
Слайд 5
1. Мемлекеттің басты заңы «Жасақ» (Яса) деп аталады.
«Жасақ» бойынша өкімет
билігінің жоғарғы органы
құрылтай болды. Ол жылына бір рет, жаз айында шақырылды.
Онда басты мәселе-алдағы болатын
соғыстың жоспары талқыланады.
2. Шыңғысхан жаулап алған жерлерін өзінің төрт
баласына бөліп берді.
Қазақсатан жері оның үш баласының қол астына қарады.
Бөліп берген жерлер ұлыс деп аталды.
Жошы ұлысы, Шағатай ұлысы, Үгедей ұлысы.
Ал кіші баласы Төле Монғол жерінде билеген.
3. Батый хан- Алтын орданы құрушы монғол ханы
1227-1255 жылдары Алтын орданы билеген.
4. Жер иеленудің «иқта», «сойырғол» деп аталатын
түрлерінде сый-жерлер әскери немесе мемлекеттік басқару
ісінде ханға адал қызмет істегендерге берілген.
5. Құшыр-мал өсірушілерден жиналған негізгі салық.
Слайд 61. 1207-1208 жылдары үлкен баласы Жошы Енисей қырғыздары мен Сібір халықтарын
басып алды.
2. 1207-1209 жылдары Шыңғысхан таңғұттардың мемлкетін, одан кейін Тұрфан кінәздіктерін өзіне қаратып, ұйғырларды бағындырады.
3. 1211-1215 жылдар арасында Қытай жерін басып алып, олардың тас атып дуал құлататын, от лақтырып өрт шығаратын соғыс техникаларын қолға түсіреді.
4. Шыңғысхан 1217 жылы Күшіліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға Жебе ноянды аттандырады. Жебе ноян бастаған монғолдар діни қысым жасамау ұранынын басшылыққа алды.
Слайд 7Жаулап алудың зардаптары
Жетісу аймағында шапқыншылыққа дейін 200-ден астам елді-мекендер болса, одан
кейінгі 13-14 ғасырларда 20 жуық елді-мекендер қалған;
Баласағұн қаласының орны мүлдем жоғалып кеткен;
Егін шаруашылығының жүйесі бұзылды;
Халықтардың этникалық құрамы мүлде бұзылды;
Қазақ халқы қалыптасуның аяқталуы 200 жылға кешеуілдеді;
Мәдениетің дамуына кедергі болды
Слайд 8Шыңғыс хан
2.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4. Шыңғыстың
Темучин
аталыу
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Слайд 9
1.Шыңғыстың туған жылы
Шыңғыс хан 1155 жылы Молғолияның Кендітау аймағындағы Онон өзенінің
жағасында, Болдоң деген жерде Есугей батырдың отбасында туған.
Слайд 102.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4.
Шыңғыстың
Темучин
аталыу
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Шыңғыс хан
Слайд 112.Әкесі кімнің қолынан қайтыс болды, Шыңғыстың неше жасында
Темучин 9 жасқа толған
кезінде әкесі татарлар қолынан қаза тапты
Слайд 12Шыңғыс хан
2.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4. Шыңғыстың
Темучин
аталуы
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Слайд 13
3.Әкесі мен анасының руы
Темучиннің әкесі қият руынан, анасы олқұн руынан шыққан.
Слайд 142.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4.
Шыңғыстың
Темучин
аталуы
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Шыңғыс хан
Слайд 154. Шыңғыстың Темучин аталуы
Шыңғысханның Темучин аталуы Есугей 1155 жылы татар
тайпасына шабуыл жасап, Темучин атты батырын қолға түсіреді. Сол жылы дүниеге келген баласын Темучин деп атайды.
Слайд 162.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4.
Шыңғыстың
Темучин
аталуы
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Шыңғыс хан
Слайд 175.Шыңғыстың ұлдары
Шыңғыстың Жошы, Шағатай, Үгедей, Төле деген төрт ұлы бар.
Слайд 182.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4.
Шыңғыстың
Темучин
аталуы
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Шыңғыс хан
Слайд 196.Шыңғыс хан бөліп алған жерлерін кімдерге бөліп берді
Шыңғысхан басып алған жерлерін
ұлыстарға яғни ұлдарына бөліп берді.
Слайд 202.Әкесі кімнің
қолынан
қайтыс болды,
Шыңғыстың неше
жасында
3.Әкесі мен
анасының руы
4.
Шыңғыстың
Темучин
аталуы
5.Шыңғыстың
ұлдары
6.Шыңғыс хан
бөліп алған
жерлерін
кімдерге бөліп
берді
7.Шыңғыс хан
қай жылы
хан болып
сайланды
1.Шыңғыстың
туған жылы
Шыңғыс хан
Слайд 217.Шыңғыс хан қай жылы хан болып сайланды
1206 жылғы барлық монғол тайпалының
бас қосқан ұлы құрылтайында Монғол империясы құрылып, оның ұлы хан болып Шыңғысхан сайланады.
Слайд 22Хронологиялық диктант. Жаңа меңгерген тақырыптан оқулықпен жұмыс жасауға мүмкіндік жасалады.
1206 жылы
1227 жылы
1207-1211 жылы 1211-1215 жылы
1218 жылы 1223 жылы
1219-1224 жылы 1220-1221 жылы
Слайд 243. Семантикалық карта.
Дұрыс жауапқа “+” таңбасын қою.
1219-1224
Слайд 253. Семантикалық карта.
Дұрыс жауапқа “+” таңбасын қою.
1219-1224
Слайд 264. Сөзжұмбақ
1. Монғол
ханның шын есімі
2. Шыңғысханның баласы
3. Монғолиядағы өзен
4. Тайпа
5. 6-ай берілмеген қала
6. Батый құрған мемлекет
Слайд 274. Сөзжұмбақ
1. Монғол
ханның шын есімі
2. Шыңғысханның баласы
3. Монғолиядағы өзен
4. Тайпа
5. 6-ай берілмеген қала
6. Батый құрған мемлекет
Слайд 28
Шынғыс хан не себептен соғыс пен жаулаушылықтар жолына түсті?
Слайд 29Жауап 1
Көшпелі ақсүйектердің талабын орындау үшін
Дүниежүзіне атын шығару үшін
Билік үшін тартыстарды
тоқтату үшін
Әлем билеушісі болғысы келді
Слайд 30
2. Монғолдардың соғыстарда жеңуіне не себеп болды?
Слайд 31Жауап 2
Қатаң әскери тәртіп
Әскери басшылыққа ержүрек, батыл адамдарды тағайындау
Шапшаң және шешуші
қимылдар жасау
Басқа халықтардың әскери тәжірибесін пайдалану
Әскери тактиканың мықтылығы
Слайд 32IV.Тарихи басқатырма
Ртатрала - монғолия халқы алғаш қытай деректерінде аталды
үкшікіл ахн- шыңғыс
ханға Баласағұн қаласы Күшлі ханның қаланы талқандауының нәтижесінде берілді
қсаныға-сыр бйындағы тегеурінді қарсылық көрсеткен қала 7 күн
унжі-шыңғысхан балаларына бөліп берген жерінің атауы
Слайд 33Математикалық ойын:
Темучин қай жылы туып,
қай жылы қайтыс болды ?
(((22+96)*2)/2)+131)*5=
(((102+102)*2)+9)*3=
Слайд 35 1. Қай жылы Монғол империясы құрылды?
А) 1202 ж
Б) 1207 ж
С)
1206 ж
Д) 1209 ж
2. Монғол империясы неше әкімшілік бөлікке бөлінді?
А) 59
Б) 80
С) 95
Д) 102
3. Шыңғысханның заңдар жинағы
А) «Жеті жарғы»
Б) «Жасақ»
С) «Жарғы»
Д) «жарлық»
4. Отырарды қоршауға Шыңғыс ханның қай балалары аттанады.
А) Төле мен Үгедей
Б) Шағатай мен Үгедей
С) Жошы мен Төле
Д) Жошы мен Үгедей
5. Отырар биилеушісі Мұхамедтің тағайындаған адамы
А) Қараша
Б) Қайыр хан
С) Күшлік
Д) Батый
6. Сығанақ қаласы неше ай берілмей тұрды?
А) 1 ай
Б) 2 ай
С) 3 ай
Д) 40 ай
Слайд 36Дұрыс жауаптар:
1. С. 2. С 3. Б. 4: Б. 5. Б.
Слайд 38
Үйге тапсырма:
§21-22 оқып мазмұндау, Шыңғысхан
және оның ұрпақтары туралы мәліметтер жинастыру