Презентация, доклад на тему Ғылыми жоба Байқоңыр - Жер кіндігі

мұғалімі Джалилова Айманның “Жер кіндігі - Байқоңыр” атты тақырыбына дайындаған ғылыми шығармашылық жұмысына





АННОТАЦИЯ
- Зерттеу жұмысында қоғамда қалыптасқан экологиялық жағдайды адамға және қоршаған ортаға кері әсерін жан-жақты зерттей отырып,оның шешу жолдарын айқын ашуға назар аударады.
- өз білімін зерттеу тәжірибелерімен ұштастыра білген.
Еңбегі ғылыми және публистикалық стильде жазылған.
Пікірі жүйелі, ойы анық.

– түкпірден барлық адам сол жерге жиналатын еді, ”
Луций Анней Сенека

экология тақырыбындағы Байқоңыр ғарыш айлағының кешегісі мен бүгінгі күнінің экологиялық жағдайларын зерттей отырып, оның табиғаттын қорғауға насихаттау.

техниканың дамуын, тұрмыс-тіршілігін зерделеу.  - Ғарыш кеңістігіне жол ашушылар мен авиаконструкторларды тану.  - Ғарыш әлемін зерттеуге үлес қосқан ұлы физик ғалымдарды тану.  - Космостың пайдасы мен зиянын анықтау.

Зерттеуге негіз болған материалдар: архив материалдары, туризм орталығы мен экология орталығының материалдары, бұқаралық ақпарат құралдары, интернет жүйесі, кітаптар, газет – журналдар.

2. «Қазақтың арманын ғарышқа жалғаған …» 3. «Байқоңыр ғарыш айлағы» 4. «Бүгінгі Байқоңыр» 5. Қорытынды.

МАЗМҰНЫ

бойы бос қиял саналып келген ойлары бүгінде батыл жүзеге асуда. Ғылым мен техниканың жете дамыған заманында көптеген жетістіктерге қол жетіп, жаңалықтар жасалды. Жұмыр басты пенденің ежелден басты бір арманы ғарышқа көтерілуі еді. Осы жолды талмай іздену нәтижесінде 19 ғасырда ұшақ жасап, аспанды бағындырады. Одан әрі көтерілуді ойлағанымен, сол кездегі ғылым саласындағы жетістіктер әлі де болса тиісті дәрежесіне жетпеген еді. Дегенмен, 20 ғасырдың екінші жартысында бұл мақсатта орындалды. АҚШ, КСРО, Франция және Қытай елдеріне ғарыш айлақтары салынды. КСРО – ның даңқын әлемге әйгілеген Байқоңырдың қазақ жерінде орналасқанын орынды мақтаныш етеміз. Сол Байқоңырдан адамзаттың алғашқы өкілінің ғарышқа жол тартқанына 52 жыл болды.

шақырым аумақты алып жатқан әлемдегі ең ірі ғарыш айлақтарының бірі – Байқоңыр орналасқан.

елді мекендерден қашық болуы
2) Экватор жазықтығына жақындығы
3) Қолайлы қону айлағы
4) Зымыран ұшыру қауіпсіздігі.

шілдеде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы,
1-ші Май ауылында дүниеге келді.
Ол кез соғыс жаңа бітіп, батырлықты, ерлікті
уағыздаған уақыт болатын. Әкесі Оңғарбай мен
шешесі Қамия көзге көрініп, көз жұмған 9 ұлдан
кейінгі перзентіне «енді осы жаманымыз
аман болсыншы» деген ниетпен азан шақырып,
Тоқтар есімін беріпті. Ата-анасы ерте дүние салды.
Кішкентайынан ата-анасынан айырылғаннан ба,
Тоқтар бұйығы, оқшау өсті. Ол апасы Бикен мен жездесі Нығметтің тәрбиесінде болды.
1962-65жж. Теміртау құйма механикалық зауытында токарь болды.1976ж. Мәскеу авиация институтын бітірген 1979ж.. Мәскеудегі А.И.Микоян атындағы Тәжірибелік-конструкторлық бюроның ұшқыш-сынақшы.Қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіров қазір зейнеткер, сәйгүлік баптап, саят құрып жүрген жайы бар.

алаңынан “Союз ТМ - 12” ғарыш кемесімен ұшып, “ Мир” орбиталдық комплексінеде өзге ғарышкерлермен бірге сегіз тәулік бойы ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізеді. 1992 ж. сәуірінен бастап — Қазақстан Республикасы қорғаныс мемлекеттік комитетінің төрағасының бірінші орынбасары, Қазақстан Республикасы Президентінің ғарыш игеру жөнінде көмекшісі болып тағайындалды..
Парламентке сайланудын алдында Қазақстан Республикасы Ұлттық аэроғарыш агенттігінің бас директоры, Алматы қаласы.
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 12 шақырылым депутаты, ҚР Жоғарғы Кеңесінің 13 шақырым депутаты, Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің 3-ші шақырылым депутаты болып сайланған.
1991 Ю.А. Гагарин атындағы Ғарышкер дайындау орталығында әзірлгін бастады, сынаушы ғарышкер-ұшқышы, сынаушы. «Союз ТМ» ғарыш кемесінде және «Мир» орбиталды кешенінде сынаушы ғарышкер-ұшқышы жылдамдатылған машықтануын ұшу бағдарламасы бойынша өтті.
1991 ж. қазанның 2-інде Тоқтар Әубәкіров зерттеуші ғарышкер есебінде, Александр Волков және аустрия ғарышкері Франц Фибок, «Союз ТМ-13» ғарыш кемесімен ғарышқа ұшуға кірісті. Апта бойы «Мир» орбиталды кешенінде жұмыс істеді. 1991 ж. қазанның 10-ында Тоқтар Әубәкіров, Анатолий Арцебарский, аустрия ғарышкері Франц Фибок «Союз ТМ-13» ғарыш кемесімен Жерге қайтып қонды. Ғарышта өтеген мерзімі — 7 күн 22 сағат 13 минут.

келген.
1994 жылы 1 шілдеден – 4 қарашаға дейін 16 – шы негізгі «Мир»
орбитальды станциясына жасақталған
экспедицияның борт инженері есебінде
алғаш рет ғарышқа аттанды. Ғарышта
ұшу мерзімі 125 тәулік 22 сағат 53
минутқа созылды.
Жұмыс барысында ашық кеңістікке
шығып 11 сағат 4 минут болды, яғни
Талғат Мұсабаев ғарышта ашық
кеңістікке шыққан алғашқы қазақ.
Бүгінде Талғат – «Байқоңыр» ғарыш
айлағынан үшінші мыңжылдықта бірінші ғарыш сапарына аттанған экипаждың командирі.

Талғат Мұсабаев

дүниеге келген. Оның 1961 жылы 12 сәуірдегі алғашқы адам болып ғарышқа сапар шегуі оны батыр дәрежесіне жеткізеді. Ол атақ оған лайық еді. Неліктен? Себебі, ол ғарышқа ұшқанға дейін ғарышқа бес рет сынақ сапарлары жасалған болатын. Бірақ олардың барлығы бірдей сәтсіз аяқталды. Осындай нәтижелерге қарағанда Юрийдің жасаған тәуекелі өлім мен өмір арасында болған.
1968 жылы 28 наурызда Ю. А. Гагарин 34 Жасқа толған шағында реактивті ұшақты сынақтан өткізу кезінде қаза тапты, яғни ұшу кезінде.

– «Байқоңыр».
«Байқоңыр» ғарыш айлағы Қазақстан Республикасының оңтүстік-батыс бөлігінде, Қызылорда облысының территориясында орналасқан, жалпы
көлемі 6,7 мың км2 жерді алып жатыр.
Аймақтың рельефі – тұзды
топырақты, жылжымалы құмды
төмпешіктен тұрады.
Өсімдік түрлері көп, бірақ
сирек орналасқан, негізінен
эфермелерден тұрады, шілде айының
ортасына дейін сақталып, сонан соң
күйіп кетеді. Бір жылдың үш жүз
күнінде жел соғып, оның 17-38
күнінде шаңды борандар тұрады.

Дамыған елдердің қатарындамыз. 3) Әлемге әйгілі «Байқоңыр» 4) Космоста жүріп аспан денелерін зерттеуге болады. 5) Аспан кеңістігінде жүріп, жерді зерттеуге болады. 6) Теңіздердің, көлдердің, мұхиттар түбіндегі құблыстарды зерттеуге болады.  

деңгейінің төмендеуі және жердің тұзданып құрғақшылыққа айналу процесі. Сондықтан ғарыш айлағының жұмысы қоршаған ортаға қосымша кері әсерін тигізуде.
Ғарыш ұшу аппаратының қоршаған ортаға басты зиянды әсері ауа ағынын (циклон) күшейтумен шектеліп қоймайды, түріне қарай салмағы 3,2 тоннадан – 16,2 тоннаға дейін болатын зымырандардың жағар және жанармай қалдықтары құрамында химиялық токсидті қосылыстардың болуында.

атмосфераның табиғи режимі бұзылады;
атмосфераны және жер беті қабаттарын токсинді зымыран жанармайының қалдықтарыман ластайды;
атмосфераның озон қабатын бұзады;
территорияларды ұшу аппараттарының қалдықтарымен, сынықтарымен зақымдайды;
қышқылды жаңбырдың жаууына себепші болады;
ауқымды масштабта температураның жоғарлауына әсерін тигізеді.

Қорғаныс министрлігінің негізгі экологиялық мәселелер жөніндегі тізімі бойынша табиғаттың ғарыш зымырандарынан ластануы әскери техникалар мен қару-жарақтарды жою және радиоактивті ластанудан кейін үшінші орын алады.

шешу көптеген жұмыстардың атқарылуын талап етеді. Ал бұл мақсатқа жету үшін мынадай шараларды орындау қажет:

қуатты зымырандардың ұшырылуын сирету;
егінді жинау және бау-бақшалардың гүлдеуі кезінде токсинді химиялық қосылыстарды бөлетін зымырандарды ұшырмау;
токсинді зымыран жанармайларын сақтауда және тасымалдауда қауіпсіздік шараларын сақтау;
аймақтың суы, топырағы, өсімдіктеріне жан-жақты зерттеу жұмыстарын жүргізу;
зымыран бөлшектері құлайтын аймақтардағы халықтың денсаулығын медициналық тексерулерден өткізу т.б. жұмыстар атқарылуы қажет.

мен Арал теңізінен көтерілетін тұздың қоршаған ортаға әсері туралы толық мәліметтерді зерттеу қажет екендігін баса айтқым келеді.
Сондықтан жалға берілген Қазақстан территориясындағы ғарыш айлағын бақылау, болжау, зерттеу жұмыстарын қарқынды жүргізу қажет.

34 техникалық кешеннен тұрады. Ғарыштық аппараттарға арналған 3 жанармай бекеті мен 2 әуе жайы бар. 1994 жылы Ресей мен Қазақстан арасында жасалған келісім шарт бойынша Байқоңыр Ресейге 20 жылға жалға берілген болатын. Кейін 2005 жылыдан 2045 жылға дейінгі келісім шартқа қол қойылды. Бүгінде әлемде жалпы 10 космодром бар. Олардың бесеуі АҚШ, Франция, Жапония, Қытай, Ресей Федерациясында орналасқан, ал алтыншысы Тынық мұхитындағы жылжымалы халықаралық космодром.

орталығы, Электр техникалық колледжі, әскери аурухана, емхана, 6 мектеп, сауда,

тұрмыс қажетін өтейтін кәсіпорындар, электр станциялары, нан, сыра заттары дүкені, түрлі мәдениет ошақтары, Королевтің ғарыш кемесінің макеті, Бас конструкторлар С.П.Королев, М.Г.Янгель ескерткіштері бар

топырағы-Сыр өңіріне қайта келеді. Сонда «бұл жер-жердің кіндігі» депті. Тас алып, аспанға лақтырса, тас аспанда ұзақ айналып жүріпті. Жылдар өте ғалымдар «Байқоңырда жердің тартылыс күші аз, экваторға жақын, ғарышты ұшыруға ең қолайлы орын» деген қорытынды жасаған.

Қорытынды сөз

жасады  Әрбір ұшқыш ғылымға, жаңалығын қосады  Тоқтар мен Талғат сынды ұлдардан,  Әрқашанда халқымыз  Үлкен үміт тосады.  Бауырлас елміз орыспенен,  Келеміз әркез табыспенен   Құрастырған ғарыштың кемесін  Королевті «Жай адам» демесін  Ғарыштың кеңістігіне жол ашып,  Жуковскийде қалдырды елесін.  Меңіреу космос соқпағын,  Циолковский болжаған  Даналықтың болжамы  Осы таңда орнаған  Ғалымдардың еңбегі  Жүйеленіп қорғалған.