Слайд 1Ашық сабақ!
Шығыс Еуропа
жазығы
Слайд 2Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға Шығыс Еуропа жазығы туралы толық мағлұмат беру.
Дамытушылық: Шығыс Еуропа
жазығының Қазақстанға енетін бөлігінің географиялық орны, ежелгі платформа екендігі, ондағы пайдалы қазбалардың орналасу заңдылықтары, қазіргі жер бедерінің қалыптасуына етуші күштер, климатының ерекшеліктері, ішкі суы, табиғат белдемдері , оны қорғау жөнінде білім беру.
Тәрбиелік: Оқушыларға Шығыс Еуропа жазығын және жазықта жатқан ірі өзендері, көлдерін картадан таба білуге үйрету.
Слайд 4Қазақстан аумағын физикалық-географиялық аудандастыру
Слайд 5Географиялық орны.
Шығыс Еуропа жазығы - Жер шарындағы
аса ірі жазықтардың бірі. Қазақстанға Шығыс Еуропа жазығының оңтүстік-шығыс бөлігі енеді. Жазықтың казақстандық бөлігі Мұғалжар жазығының оңтүстік-шығыс бөлігі енеді. Жазықтың казақстандық бөлігі Мұғалжар және Үстіртпен, оңтүстігінде Маңкыстаумен шектеседі. Республика аумағындағы Жалпы Сырт кыраты жазығының оңтүстік-шығыс бөлігі енеді. Жазықтың казақстандық бөлігі Мұғалжар және Үстіртпен, оңтүстігінде Маңкыстаумен шектеседі. Республика аумағындағы Жалпы Сырт кыраты, Каспий маңы ойпаты жазығының оңтүстік-шығыс бөлігі енеді. Жазықтың казақстандық бөлігі Мұғалжар және Үстіртпен, оңтүстігінде Маңкыстаумен шектеседі. Республика аумағындағы Жалпы Сырт кыраты, Каспий маңы ойпаты және Орал алды жазығының оңтүстік-шығыс бөлігі енеді. Жазықтың казақстандық бөлігі Мұғалжар және Үстіртпен, оңтүстігінде Маңкыстаумен шектеседі. Республика аумағындағы Жалпы Сырт кыраты, Каспий маңы ойпаты және Орал алды (Жем) үстірті осы аймақтың құрамына енеді. Бұл аймақ геологиялық дамуы мен тектоникалық құрылымы жөнінен ежелгі Шығыс Еуропа платформасының оңтүстік-шығыс бөлігі болып табылады.
Слайд 6Мұғалжар таулары.
Жалпы Сырт - Оңтүстік Орал мен Еділ өзенінің аралығында орналасқан
кең жазық қырат. Қыраттың жер бедерін Жайық
Өзеніне оң жақтан келіп құятын Деркөл, Шаған, Ертек,
Ростошь және т.б. өзендердің арналарымен тілімделген.
Қыраттың қазақстандық бөлігі негізінен бірімен-бірі жалғасып
жатқан жалдардан тұрады. Ол солтүстіктен (100-150 м)
оңтүстікке қарай (60-70 м) еңіс тартып, аласара береді.
Орал алды үстірті Каспий маңы ойпаты мен Мұғалжар тауларының аралығын қамтиды. Оның солтүстік-шығыс бөлігі
400-450 м-ге дейін көтерілген.
Жем, Қайнар, Сағыз, Ойыл, Елек, Ор, Сарықобда, Үлкенқобда, Бұлдырты,
Өлеңті өзендері басын осы жерден алады. Үстірт оңтүстік-
батысқа қарай аласарады (100-150 м).
Слайд 8ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРЫ:
Ас тұзы, бор, құм,
саз балшық, мұнай, газ.
ІРІ КЕН ОРЫНДАРЫ:
Теңіз,
Қарашығанақ,
Жаңажол.
Слайд 9КЛИМАТЫ
Құрғақ, континетті.
Қысы суық, қаңтардың орташа
Температурасы солтүстігінде
-15°С, оңтүстігінде -8°С.
Ең төменгі абсолюттік
температура -40°С-қа болады.
Шілдеде 22-24°С.
Жауын шашын мөлшері
350 мм 140
Слайд 10ІШКІ СУЛАРЫ
Ірі өзендері:
Жайық, Ойыл, Жем.
Көлдері:
Каспий, Шалқар, Балықты,
Аралсор, Бесоба.
Слайд 11ТАБИҒАТ ЗОНАЛАРЫ:
Дала.
Шөлейт.
Шөл.
Слайд 12Өсімдіктері
бетеге
жусан
атқонақ
жыңғыл
бұйырғын
көкпек
еркекшөп
тобылғы
Слайд 18Бекіту сұрақтары:
-Шығыс Еуропа жазығының географиялық орны.
-Геологиялық құрылысы мен жер бедері.
- Шығыс
Еуропа жазығының климаты.
-Шығыс Еуропаның пайдалы қазбаларын ата.
-Табиғат зоналары. Өсімдіктері мен жануарлары.
-Өзендері мен көлдері.
Слайд 34 Кім жылдам?
Тест сұрақтары.
1.Қазақстанға Шығыс Еуропа жазығының қай бөлігі енеді.?
А)
оңтүстік –шығыс
В)Батыс
С)Солтүстік
Д)Оңтүстік
2.Шығыс Еуропа аймағына кіретіндер:
А) мұғалжар,Алатау, Орал
В) Жалпы Сырт,Каспий маңы, Орал алды үстірті
С) Каспий маңы, Маңғыстау, Үстірт.
Д) Алтай, САрыарқа , Жалпы Сырт
3.Платформа фундаменті қай эрада қалыптасты?
А) Архей
В) Протерезой
С)Мезозой, қайназой
Д)Архей-протерезой
4.Шығыс Еуропа жазығын қандай эралардың шөгінді жыныстары жапқан?
А)палезой, архей, протерозой
В)мезозой, кайназой;
С) палеозой, мезозой, кайназой
Д) кайназой
5.Шығыс Еуропа жазығының өзендері:
А) Жайық, Ырғыз,Сарысу
В)Ембі, Сағыз, Ырғыз.
С) Жем,Шу, Іле.
Д) Жайық, ОЙыл,Жем.
6.Қаңтар айындағы температурасы.
А)-150,-80 ,-400
В)-200,-150,-450
С)-170 ,-100,330
Д)-50,-120-180
Слайд 357.Жауын-шашын мөлшері.
А) 200мм
В)140-350 мм
С)100-200мм
Д)250 -300мм
8.Шығыс Еуропа жазығының табиғат белдемдері.
А) орманды дала,
дала;
В) шөл, шөлейт;
С)Орманды дала,шөл;
Д) дала, шөлейт, шөл.
9. Каспий теңізінің ауданы.
А)180 мың шқ2
В)360 мың шқ2
С)390 мың шқ2
Д) 420 мың шқ2
10.Шығыс Еуропа жазығының пайдалы қазбалары.
А)көмір, мыс, шымтезек;
В)мұнай, газ, құрылыс материялдары;
С)Ұлутас,хром,никель
Д) мұнай, боксит, темір
11.Көлдері.
А) Шалқар, Аралсор,Индер,Каспий,
В)Балықты, Каспий, Арал,Балқаш.
С)Каспий,Теңіз,Сілтетеңіз;
Д) Әулиекөл, Шағлытеңіз, Каспий.
12.Бэр төбешіктері қайда кездеседі?
А) Жалпы Сырт
В) Жем Орал алды үстірті;
С) Каспий маңы;
Д) Аталғандардың бәрінде
тексеру.
Қазақстан аумағын физикалық географиялық аудандастыру.
Слайд 37
Сұрақтар:
1.Физикалық географиялық аудандастыру
дегеніміз не?
2.Қазақстан неше физикалық
географиялық аудандарға бөлінеді?
3.Осы аудандарды картадан көрсет.
4.Физикалық географиялық тұрғыдан кім
алғаш рет аудандастырды?
Слайд 39Үйге тапсырма:
Шығыс Еуропа жазығы
тақырыбын оқып келу.