Презентация, доклад по географии на казахском языке на тему Алтай тауы(8 сынып)

Сабақтың мақсаттары:
Білімділік:
Алтайдың географиялық орны, геологиялық құрылымы және пайдалы қазбалары, өзендері мен көлдері табиғат зоналары, өсімдіктер мен жануарлар туралы білімдерін кеңейту;
 
Тәрбиелік:
Биік таулар туралы түсінік бере отырып, табиғат көркемдігін түсіне білуге үйретіп, эстетикалық тәрбие беру, экологиялық сауаттылыққа баулу;
 
Дамытушылық:
Қазақстанның физикалық карталармен жұмыс істеп биік тауларға сипаттама беруге үйрету, жаңа технологияны меңгерту және қосымша тапсырмалар беру негізінде, логикалық ой-өрісті қамту;
 

тұсындағы таулы өлке. Ұзындығы батыстан шығысқа қарай 2000 км-ге созылып жатыр. Алтай солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай Батыс Сібір ойпатынан Гоби жазығына дейін жан-жаққа таралған. Оңтүстіктегі табиғи шекарасы Қара Ертіс өзені мен Зайсан көлі, ал батыс бөлігі Сарыарқадан Қалба жотасы арқылы бөлінеді. Солтүстік-шығыста Шығыс Алтайдың Шапшалы жотасы Батыс Саянмен жалғасады.

Қалба жотасы

мемлекеттік шекарада Алтайдың ең биік Қатын жотасы орналасқан. Оның ең биік шыңы Мұзтау (4506 м) . Шығыстағы биік бөлігінің төбелерін қар мен мұздықтар басқан үшкір шыңды болып келеді.
 

Холзун, Көксу және олардың тармақталған Үбі, Иванов,Үлбі жоталары. Батыс Алтайдан көптеген пайдалы қазбалар табылған. Сондықтан да Батыс Алтайды Кенді Алтай деп атайды.

есептеледі. Ең биік жері Сарышоқы шыңы(1606 м ). Батысында жота бірте—бірте аласарып, Сарыарқаға ұласып кетті.
 

вольфрам, күміс пен сынаптың мол қоры бар.
Нарын мен Күршім жоталарында алтын мен сирек кездесетін металл бар.
Қорғасын, мырыш, мыс, темір, алтын, күміс, вольфрам, молибден, қалайы, тантал, ниобий, сынап, т.б. металдык кентастар, тас көмір, қоңыр көмір, жанғыш тақтатастар, асыл және әшекей тастар, құрылыс материалдары мол. Бұлардың ішінде аса маңыздысы Шығыс Қазақстанның түсті металлургия базасын құрайтын полиметалл кентастары.

Шілденің орташа t° +19+22°C,
ал 1000 метр биіктікте +16+14°C
2500-2700 метр биіктікте +7+5°С
Қыс айларындағы орташа t° -15°C
кей қазаншұңқырларда -40°С дейін жетеді.
  Жылдық жауын-шашын мөлшері тау бөктерінде 300-400 мм
Тау ішінде 1000-1500 мм дейін жетеді.
 

Күршім, Бұқтырма,Үлбі т.б өзендер құяды.

Ертіс өзені

Зайсан (ауданы 5510км кв) Марқакөл тектоникалық қазаншұңқырда орналасқан.

Марқакөл

кв.Мұздықтар негізінен 2600м-ден жоғары тау биіктерінде жатады. Олар Қатын, Холзун, Иванов, Оңтүстік Алтай, Сарымсақты тау жоталарында көбірек сақталған.

орны үлкен әсер етеді. Оңтүстік-батыстағы аласа тау беткейлерінде ылғал аз түседі. Сол себептен оның батыс бөлігіндегі тауларға ылғал молырақ түседі. Солтүстік батыстың биік белдеулері дала зонасынан (1600-1800 м) басталады да, оңтүстік-батыста Жайсан қазаншұңқырына караған жағы шөлейт зонаға (900-1100 м) кіреді. Ол екеуінің шекарасы Бұқтырма өзенімен жүреді. Далалық тау беткейлерінен жоғары орманды таулар (2100-2300 м), шалғынды альпілік белдеуі (2500-2600 м) және биік шыңдағы мәңгі кар жататын белдеу (2600 м-ден жоғары) өтеді.

самырсын өседі. Тау жоталарындағы шалғында мал жайылады, омарта шаруашылығы дамыған. Ең жоғарғы белдеу таулы тундрадан, жалаңаш тау басындағы қар мен мұздықтардан тұрады. Тау етегі мен аласа таулар кұнарлы кара топырақты келеді, онда дала зонасының өсімдіктері (боз, бетеге және т.б.), шөлейт зонада сортаң өсімдіктер өседі. Тоғайларда итмұрын, қарақат, жидек, тау аралық аудандарда күлгінді тарғақ шөп, қоңырбас, т.б. шөп тектес өсімдіктер шығады.

бар. Тағы аңдардан аю, қабан, бұғы, таутеке, қар барысы тіршілік етеді. Бұлғын, қаракүзен, ақкіс сияқты терісі бағалы аңдар жиі ұшырайды. Су тышқаны, жанат тәріздес ит жерсіндірілген. Құстардан саңырау құр, шіл, кекілік, тоқылдақ, ұлар кездеседі.

өсімдіктерін қорғау мақсатында 1976 жылы Марқакөл қорығы ұйымдастырылған. Қорықта Алтайдың тау алды даласы, бал қарағайлы, шыршалы ормандары, әсем табиғаты қорғауға алынған.

теңіз деңгейінен 1750 м биіктікте орналасқан. Айналасын биік тау,орман қоршаған табиғаты өте көрікті жер.

өңдеу шаруашылығының орталығы. Орман оның басты байлығының бірі болып табылады. Бірақ кейінгі жылдары осы байлықты ысыраппен пайдалану, ағашты бақылаусыз кесу және өрттің жиі болуы орман алқаптарын азайтып барады.

ашылады.

Жауабы: ............................

,,,,

,,,

,,,,

,

,,

ы

Жауабы: ...................................................

,,,,

,,

............... өзені мен .......... көлі, батысы ..........жотасы.
2.Жер бедерінің ерекшелігіне қарай .............. Алтай ....... ауданға бөлінеді.Олар - ..........., ............... және ................
3.Алтайдың қазақстандық бөлігінінің климаты ................................Шілдеде аласа тау беткейлерінде .............. болса, 1000 м биіктікте ................, 2500-2700 м биіктікте .....................аспайды.
4.Алтай өлкесі аңға бай.Орманда .................... өсіретін шаруашылықтары бар.Шығыс қазақстанның әдемі табиғаты мен сирек кездесетін аңдарын қорғау мақсатында .............. жылы .................. қорығы ұйымдастырылды.
5..........................- Оңтүстік Алтайдың кішкене тектоникалық ойпатында Арасан курорты жағасында теңіз деңгейінен ........... биіктікте орналасқан.

қақпа ашылады.

нүктесі?
Оңтүстік Алтай солтүстігінде қандай өзенмен шектеседі?
Кенді Алтай қандай жоталардан тұрады?
Қалба жотасының ең биік нүктесі?
Алтайдан қандай пайдалы қазбалар алынады?
Алтай тауының ең үлкен өзені?
Көлдердің ең үлкені?