Слайд 1Шығыс Қазақстан облысы
Көкпекті ауданы
Белое ауылы
«Октябрь мектеп - балабақша кешені» КММ
физика пәнінің
мұғалімі
Сатыбалдина Назгуль Сергалиевна
Слайд 2Эпиграф:
«Мәңгі лаулап жану үшін ғаламда,
Мәңгі бақыт табу үшін ғаламда,
Үлкен болып
қалу үшін ғаламда
Үлкен АРМАН керек екен адамға!»
Мұхтар Шаханов
Слайд 3Сабақ жоспары:
Ұйымдастыру Сөзжұмбақ шешу
2. Үй тапсырмасына есеп
3. Қажеттіні еске түсіру
4. Жаңа
сабақ
А) Проблемалық сұрақтар
В) Сатылай кешенді талдау
С) Кесте толтыру (физикалық шамалардың белгісі, өлшем бірліктерімен жұмыс)
5. Жаңа сабақты бекіту
А) Салыстыруға жаттығу
В) Деңгейлік есептер шығару
С) Тест орындау
7. Үйге тапсырма
8. Қортынды
9. Бағалау
Слайд 4Сөз жұмбақ шешу
Сөзжұмбақ сұрақтары мен жауаптары:
Электр тогының пайда болу шарты
нешеу? (3)
Зарядтың уақытқа қатынасымен анықталынатын шама? (ток күші)
ЭҚК қандай күш әрекетінен пайда болады? (бөгде күштер)
Ток күшінің өлшемі (ампер)
Металдарды күміспен жалату токтың қандай әсеріне негізделген? (химиялық)
Электр приборлардың жұмысы токтың қандай әсеріне негізделген? (жылулық)
Детальдарды электрмагнит көмегімен көтеру токтың қандай әсеріне негізделген? (магниттік)
Ток соққанда адам бұлшық еттерінің жиырылу тктың қандай әсерін айқындайды? (физиологиялық)
Ток күші, кернеу және кедергінінің арасындағы тәуелділікті айқындайтын заң қалай аталады? (Ом заңы)
Слайд 5
үш
ток күші
бөгде
ампер
химиялық
жылулық
магниттік
физиологиялық
ом
Слайд 7Жаңа сабаққа қажеттіні қайталау
Слайд 12
r - шеңбердің
радиусы, м
d - шеңбердің
диаметрі,
Слайд 13Электр тогын реттеуге бола ма? Қалай?
Слайд 15Ток күші, А
Кернеу, В
Өткізгіштің кедергісі
Слайд 17Жаңа сабақ
Тақырыбы:
Меншікті
кедергі
Слайд 18Негізгі ұғымдар:
Өткішгіш кедергісі
қандай шамаларға тәуелді?
2. Меншікті кедергі
Слайд 19Сапалық сұрақтар: (Оқушылар өз йларын айтады)
Электр плитаны жөңдеген кезде оның спиралі
қысқарды. Онда плита қалай қызатын болады? Ток күшейе ме? кеми ме?
Трамвайдағы ток әуелей тартылған өткізгіш сымдар арқылы оның қозғалтқышы мен рельске беріледі. Жіңішке өткізгіш сым мен жуан рельстегі ток күштері бірдей ме?
Өткізгіш сымдарды әр түрлі материалдардан жасау одан өтетін токқа әсер ете ме?
Слайд 25
Кедергі, Ом
Меншікті кедергі, Ом*м
Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы, м(2)
Өткізгіштің ұзындығы, м
Слайд 26Сатылай кешенді талдау?
Меншікті кедергі
анықтама
формула
белгісі
өлшемі
физикалық
мағынасы
Слайд 33
Өткізгіш кедергісі, Ом
Меншікті кедергі, Ом*м
Өткізгіштің ұзындығы, м
Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы, м
2
Слайд 35
r - шеңбердің
радиусы, м
d - шеңбердің
диаметрі,
Слайд 37Ток күші
Кернеу
Кедергі
Өткізгіштің ұзындығы
Меншікті кедергі
А
В
Ом
Ом*м
м
Слайд 38Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы
Өткізгіштің көлденең
қимасының диаметрі
Өткізгіштің көлденең
қимасының радиусы
м
м
3,14
Слайд 40Егер өткізгіштің ұзындығын 2 есе арттырса, оның кедергісі қалай өзгереді? Неліктен?
Слайд 41Егер өткізгіштің ұзындығын 4 есе кемітсе, оның кедергісі қалай өзгереді? Неліктен?
Слайд 42Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 3 есе арттырса, оның кедергісі қалай
өзгереді? Неліктен?
Слайд 43Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 5 есе кемітсе, оның кедергісі қалай
өзгереді? Неліктен?
Слайд 44Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 2 есе арттырса, одан өтетін ток
күші қалай өзгереді? Неліктен?
Слайд 45Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 2 есе арттырса және ұзындығын да
2 есе арттырса, оның кедергісі қалай өзгереді? Неліктен?
Слайд 46Есептерді талдау. (Топтық жұмыс)
Слайд 47Деңгейлік есептер. Меншікті кедергі.
Бастапқы деңгей
Трамвай двигателіне ток беретін мыстан жасалған
контактілі сымның ұзындығы 5 км, ал көлденең қимасының ауданы 0,65 см2. Осы сымның кедергісін анықта.
Ұзындығы 5 м, ал көлденең қимасының ауданы 0,75 мм2 нихром өткізгіштің кедергісін анықта.
Ұзындығы 8 м, ал көлденең қимасының ауданы 2 мм2 константан өткізгішітің кедергісін анықта.
Астана мен Алматы арасындағы телеграфтық өткізгіштің кедергісін анықта. Егер екі қаланың арақашықтығы 1200 км болса, ал сымдар темірден жасалған және көлденең қимасының ауданы 12 мм2.
Ұзындығы 2,5 м және көлденең қимасының ауданы 0,2 мм2 өткізгіштің кедергісі 2,5 Ом. Өткізгіш қандай металлдан жасалған?.
Ұзындығы 1 м фехралдан жасалған өткізгіш сымның көлденең қимасының ауданы 0,5 мм2 және кедергісі 5,47 Ом. Фехралдың меншікті кедергісін тап
Мыс өткізгіштің көлденең қимасының ауданы 0,5 мм2. Оның кедергісі 34 Ом болуы үшін ұзындығы қандай болуы керек?
Электр қоңырауының катушкасына оралған мыс сымның ұзындығын тап, егер оның кедергісі 0,68 Ом, ал көлденең қимасының ауданы 0,35 мм2.
Жеткілікті деңгей
Ұзындығы 140 см, көлденең қимасының ауданы 0,2 мм2 болат өткізгіштің ұштарындағы кернеуді тап. Ондағы ток күші 250 мА болса.
Ұзындығы 1 км, қимасының ауданы 0,5 мм2, 8 мА ток өтіп тұрған телеграф болат сымындағы кернеудің түсуін тап.
Ұзындығы 100 м, көлденең қимасының ауданы 0,5 мм2 мыс өткізгіштен өтетін ток күшін тап. Өткізгіш ұштарындағы кернеу 6,8 В.
Ұзындығы 50 м, көлденең қимасының ауданы 1 мм2 никелин өткізгіштен жасалған реостаттан өтетін ток күшін тап. Реостат ұштарындағы кернеу 45 В.
Көлденең қимасының ауданы 0,1 мм2 никелин сымнан жасалған электрқыздырғыштың спираліндегі ток күші 4 А. Кернеу 220 В. Сымның ұзындығы қандай?
Ұзындығы 6 м өткізгіштің кедергісі 3 Ом. Ұзындығы 10 м осындай өткізгіштің кедергісін тап.
Ұзындығы 9 м өткізгіштің кедергісі 3 Ом. Ұзындығы 15 м осындай өткізгіштің кедергісін тап.
Жоғарғы деңгей
Кедергісі, көлденең қимасының ауданы 4 мм2, ұзындығы 1 км болатын алюминий сымның кедергісіне тең болуы үшін көлденең қимасының ауданы 2 мм2 темір сымның ұзындығы қандай болуы керек?
Кедергісі, көлденең қимасының ауданы 0,2 мм2, ұзындығы 1 м болатын никелин сымның кедергісіне тең болуы үшін ұзындығы 10 м болатын темір сымның көлденең қимасының ауданы қандай болуы керек?
Ұзындығы 2 км және кедергісі 8,5 Ом болатын мыс өткізгіштің массасы қандай?
Слайд 48Берілгені: 1-топ
Жеткілікті деңгей
2. Ұзындығы 1 км, қимасының ауданы 0,5
мм2, 8 мА ток өтіп тұрған телеграф болат сымындағы кернеудің түсуін тап.
Слайд 49Берілгені: 2-топ
Жеткілікті деңгей
5. Көлденең қимасының ауданы 0,1 мм2 никелин сымнан жасалған
электрқыздырғыштың спираліндегі ток күші 4 А. Кернеу 220 В. Сымның ұзындығы қандай?
Слайд 50Берілгені: 3-топ
Жеткілікті деңгей
6. Ұзындығы 6 м өткізгіштің кедергісі 3 Ом.
Ұзындығы 10 м осындай өткізгіштің кедергісін тап.
Слайд 521. Меншікті кедергінің формуласы
Слайд 542. Меншікті кедергінің өлшем бірлігі?
А) Ом
В) Ом*мм
С) Ом*м
Д) Ом/м
Слайд 553. Егер өткізгіштің ұзындығын 4 есе арттырса, оның кедергісі қалай өзгереді?
Слайд 56А) 2 есе кемиді
В) 2 есе артады
С) 4 есе артады
Д) 4
есе кемиді
Слайд 574. Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 2 есе кемітсе, оның кедергісі
қалай өзгереді?
Слайд 58А) 2 есе кемиді
В) 2 есе артады
С) 4 есе артады
Д) 4
есе кемиді
Слайд 595. Бір материалдан жасалған, көлденең қимасының аудандары бірдей екі өткізгіш бар.
Біріншісінің ұзындығы 20 см, ал екіншісінікі – 1 м. Қай өткізгіштің кедергісі көп және неше есе?
Слайд 60А)1-өткізгіштікі көп,5 есе
В) 2-өткізгіш, 5 есе
С) 1-өткізгіштікі, 20 есе
Д)
2-өткізгіштікі, 20 есе
Слайд 621. Меншікті кедергінің формуласы
Слайд 642. Меншікті кедергінің өлшем бірлігі?
А) Ом
В) Ом*мм
С) Ом*м
Д) Ом/м
Слайд 653. Егер өткізгіштің ұзындығын 4 есе арттырса, оның кедергісі қалай өзгереді?
Слайд 66А) 2 есе кемиді
В) 2 есе артады
С) 4 есе артады
Д) 4
есе кемиді
Слайд 674. Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 2 есе кемітсе, оның кедергісі
қалай өзгереді?
Слайд 68А) 2 есе кемиді
В) 2 есе артады
С) 4 есе артады
Д) 4
есе кемиді
Слайд 695. Бір материалдан жасалған, көлденең қимасының аудандары бірдей екі өткізгіш бар.
Біріншісінің ұзындығы 20 см, ал екіншісінікі – 1 м. Қай өткізгіштің кедергісі көп және неше есе?
Слайд 70А)1-өткізгіштікі көп,5 есе
В) 2-өткізгіш, 5 есе
С) 1-өткізгіштікі, 20 есе
Д)
2-өткізгіштікі, 20 есе
Слайд 715 дұрыс – «5»
3, 4 дұрыс – «4»
1,2 дұрыс - «3»
Слайд 72Сабақ жоспары:
Ұйымдастыру Сөзжұмбақ шешу
2. Үй тапсырмасына есеп
3. Қажеттіні еске түсіру
4. Жаңа
сабақ
А) Проблемалық сұрақтар
В) Сатылай кешенді талдау
С) Кесте толтыру
5. Жаңа сабақты бекіту
А) Салыстыруға жаттығу
В) Деңгейлік есептер шығару
С) Тест орындау
7. Үйге тапсырма: Деңгейлік есептер Карточка
8. Қортынды
9. Бағалау
Слайд 73Ток күші
Кернеу
Кедергі
Өткізгіштің ұзындығы
Меншікті кедергі
А
В
Ом
Ом*м
м
Слайд 74Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы
Өткізгіштің көлденең
қимасының диаметрі
Өткізгіштің көлденең
қимасының радиусы
м
м
3,14
Слайд 75Ток күші
Кернеу
Кедергі
Өткізгіштің ұзындығы
Меншікті кедергі
А
В
Ом
Ом*м
м
Слайд 76Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы
Өткізгіштің көлденең
қимасының диаметрі
Өткізгіштің көлденең
қимасының радиусы
м
м
3,14
Слайд 77Ток күші
Кернеу
Кедергі
Өткізгіштің ұзындығы
Меншікті кедергі
А
В
Ом
Ом*м
м
Слайд 78Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы
Өткізгіштің көлденең
қимасының диаметрі
Өткізгіштің көлденең
қимасының радиусы
м
м
3,14
Слайд 79Ток күші
Кернеу
Кедергі
Өткізгіштің ұзындығы
Меншікті кедергі
А
В
Ом
Ом*м
м
Слайд 80Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы
Өткізгіштің көлденең
қимасының диаметрі
Өткізгіштің көлденең
қимасының радиусы
м
м
3,14
Слайд 81Ток күші
Кернеу
Кедергі
Өткізгіштің ұзындығы
Меншікті кедергі
А
В
Ом
Ом*м
м
Слайд 82Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы
Өткізгіштің көлденең
қимасының диаметрі
Өткізгіштің көлденең
қимасының радиусы
м
м
3,14
Слайд 86
Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы, м(2)
Слайд 93
Өткізгіш кедергісі, Ом
Меншікті кедергі, Ом*м
Өткізгіштің ұзындығы, м
Өткізгіштің көлденең
қимасының ауданы, м
2
Слайд 94
Ток күші, А
Кернеу, В
Диаметр, м
Радиус, м