Презентация, доклад Электр заряды (8-класс)

заңы.
§30. Атом құрылысы. Элементар заряд.

8-сынып

НЗМ ДББҰ Орал қаласындағы физика-математикалық бағыттағы «Назарбаев Зияткерлік мектебі»

Пән мұғалімі: Демеугалиева Г.Т.

нені байқадыңдар?

сызғыш, қағаз қиындылары, құрғақ қағаз.
Пластмаста сызғышты құрғақ қағазға үйкелеп, қағаз қиындысын жақындатса, олар тартылады. Неге?

2-топ: «Жүзгіш мақта»
Қажетті құралдар: пластмасса сызғыз, жүн мата, мақта.
Пластмасса сызғышты электрлеңдер. Оның үсітне жақсы түтілген бір шымшым мақтаны қойып, ұшырып жіберіңдер де, сызғышты оның астына әкеліңдер. Егер сызғыш жақсы зарядталған болса, онда мақта үсінде «жүзіп» жүреді. Осы құбылысты түсіндіріңдер.

3-топ: «Жабысқыш шар»
Қажетті құралдар: шар, жүн мата
Ауа шарын үрлеп болғаннан кейін жүнмен сүртіңдер де, терезеге немесе қабырғаға сүйеп қойыңдар. Қандай құбылыс байқалды? Неге?
Дайындалуға 3 мин.,қорғауға 3 мин. беріледі.

negative charge
Тебісу- repulsion
Тартысу- attraction
Зарядтың сақталу заңы- The law of conservation of charge
Электроскоп- electroscope
Электрометр- electrometer

тартатыны белгілі болған. Янтарь – электрон (electron) деген грек сөзі.
Арадан 2000 жыл өткеннен кейін ағылшын дәрігері, физигі У.Гильберт (1544-1603) алмаз, шыны және басқа материалдарды жібекке үйкелегенде янтарь сыяқты қасиетке ие екендігін бақылайды.
Гильберт заттар янтарь сыяқты өзіне басқа денелерді тарты қабілетіне ие болғанда, оны электрленген күйде деп атайды. Дене электр зарядына ие болды айтамыз.
Заряды жоқ денелер бейтарап (нейтраль) деп аталады.

күштері пайда болады.Бұл құбылыс үйкеліс арқылы электрлену
деп аталады

әр аттас зарядтар тартылады. Теріге (немесе жібекке) үйкелген шыны таяқшада пайда болатын электр зарядын оң, жүнге үйкелген янтарьда (немесе эбоните) пайда болатын электр зарядын теріс заряд деп атау қабылданған.

бойлап бөлістіріледі, нәтижеде олар тебіседі.

Егер, енді теріс зардяталған таяқшаны тигізсек, онда зарядтар бірін-бірі жоғалтады, нәтижеде олар разрядталып тебісу күші болмағандықтан стрелка бастапқы күйіне келеді.

өткізбейтіндер деп бөлінеді.

Барлық
металдар

Тұздар
мен қышқылдардың
судағы ерітінділері

НСl

фольга

үйкелген эбонит немесе янтарьда пайда болған зарядтар теріс (-) деп аталған.

денелер, магниттер және ток өтіп тұрған денелер арасындағы өзара күштер электромагниттік деп аталады.

тілінде atomos- бөлінбейтін деген мағынаны білдіреді. Бірақта қазіргі кезде атомныӊ құрылымы күрделі екендігі белгілі.

Атом құрылысы.
Элементар Электр заряды

е әрпімен белгілейді: е=1,6*10-19 Кл

Әрі қарай бөлінбейтін ең аз теріс заряды бар бөлшек электрон деп аталады.

m = 9,1 · 10-31 кг

qe = - 1,6 · 10-19 Кл

е

Протон – оң зарядты бөлшек

qр = + 1,6 · 10-19 Кл

р

q = N·e; N – элементар зарядтар саны; q -бөлшектің заряды.

жылы ашқан планетарлық моделі бойынша: атом оӊ зарядталған ядро және оныӊ айналасында айналатын теріс зарядталған электрондардан тұрады. Ядроныӊ заряды оӊ және абсолют мәні бойынша барлық электрондардыӊ зарядына теӊ. Сондықтан, тұтас алғанда, атомда заряд болмайды, яғни ол – бейтарап.

алғанда 1840 еседей үлкен

Атом ядросыныӊ құрылымы

бейтарап болады (а).
Егер атом бір немесе бірнеше электронын жоғалтса, онда ол оӊ ионға айналады (б).
Егер атом бір немесе бірнеше электронды қосып алса, ол теріс ионға айналады (в).

бұлттар ішінде мұз тұйіршіктері өзара үйкеледі.







Бұл электрондарды бұлт түбіне жиналуға мәжбүр етіп,теріс заряд береді.Электр зарядының күштілігі соншалықты ол бұлттан атылып шығып , жерге қарай жол салады.Электр зарядтары найзағай жарқылын тудырады.

Есептеңіз:
Al p=13, e=13 , n=14
В Ag p=47, e=47, n=61
В Fe p=26, e=26, n=30
А
2-топ:
1)В O , p=8, e=8, n=8
2)С p= 8, e=8, n=9
3)А p=8, e=8, n=10
3-топ:
1)С Li p=3,e=3,n=4
2)А p=3, e=3, n=3
3)В

Жауабы

тегі болады: оӊ зарядтар (таӊбасы оӊ +) және теріс зарядтар (таӊбасы -). Бірдей таӊбадағы зарядтар аттас зарядтар деп аталады. Әр түрлі таӊбадағы зарядтар әр аттас зарядтар деп аталады.
Аттас зарядтар өзара тебіледі, ал әр аттас зарядтар өзара тартылады.
Электрленуді байқауға арналған еӊ ыӊғайлы аспап электроскоп деп аталады.

Есте сақта!

орындалатын эксперименттік тапсырма. Б.М. Дүйсенбаев «физика және астраномия», 113-бет
3. № 392, 393 ;В.И. Кем, Б.А. Кронгарт «Есептер жинағы» 49 -бет

Үй тапсырмасы:

8-сынып,
108-115бет
2. http://bilimland.kz/физика негізі, электродинамика, денелердің зарядталуы.
3. В.И. Кем, Б.А. Кронгарт «Есептер жинағы» , 8-сынып.