Презентация, доклад на тему Массалар ақауы.Ядроның байланыс энергиясы. Радиоактивті сәулеленудің табиғаты. Радиакті ыдырау заңы (9 сынып)

Қай жылы ұсынды?

Ағылшын ғалымы Э.Резерфорд,
1911 жылы

айналасында эллипстік орбита бойымен қозғалады.

11р)

П р о т о н

mp= 1,6726 *10-27кг

т р о н

(01n )

mn= 1,6749 *10-27кг

не

(А= Z+N)

(Протон мен нейтронның жалпы санын нуклон дейміз.)

нәтижесі көрсетті:
Мя< Z*mp + N*mn



Ядролық тарту күшінің жұмысы есебінен нуклондардан атом ядросы түзілгенде пайда болатын массалар айырымын массалар ақауы – деп айтамыз.

- масса ақауының
формуласы

∆М= Z*mp + N*mn - Mя

минимал энергияны - ядроның байланыс энергиясы дейміз.
Энергия үшін МэВ -өлшем бірлігі қолданылады:
 
Еб= ( Z*mp + N*mn - Mя )*931,5 МэВ

немесе Еб=( Z*mН + N*mn – Mа )*931,5 МэВ.

 ∆М= Еб / c2.

Еб= ΔM*c2
Еб =( Z*mp + N*mn - Mя )*c2
немесе
Еб=( Z*mН + N*mn – Mа )*c2;

– байланыс
энергиясының
формуласы;

табыңдар.

Бер: 13Al27 A=Z+N; N=A –Z = 27-13=14
Z=13, A=27 Еб= ΔM*931,5 МэВ
∆М= Z*mН + N*mn – Mа
Т/к: Еб - ? Еб= (Z*mН + N*mn – Mа )*931,МэВ

Еб=(13 *1,0078 + 14*1,0086 – 26,9814) *931,МэВ =
(13,1014 + 14,1204 - 26,9814) *931,МэВ =
223,93 МэВ

А массалық санға қатынасын, яғни бір нуклонға сәйкес келетін байланыс энергиясын айтады

Ем.б= Еб/А

- меншікті байланыс энергиясы

қосарланған киелі санды ядро деп атайды және олардың ядролары аса тұрақты болып келеді.

Ал, егер протондардың да, нейтрондардың да сандары киелі сандарға тең болса

онда олар
киелі сандар, ядролары тұрақты болады.

Табиғатта ондай бес ядро бар:
2He4, 8O16, 20Ca40,
24Cr48, 82Pb208

саны ыдырауда пайда болған бөлшектердің зарядтық сандарының қосындысына тең (зарядтық санның сақталу заңы);
2) Ыдырайтын ядроның массалық саны ыдырауда пайда болған бөлшектердің массалық сандарының қосындысына тең (массалық санның сақталу заңы).

саны); Z – ыдырайтын элементтің зарядтық саны (периодтық кестедегі реттік нөмірі); ₂⁴Не – туынды гелий ядросы (⍺ - бөлшегі); Ү – туынды ядро.

нейтрино (антинейтрино)

Олар қандай ыдырауға жатады:

Есептер шығару

44 жаттығу №2, 45 жаттығу №1,2

мен сәулелерді  шығаруларын олардың радиактивті ыдырауы деп атайды.
 Радиактивті изотоп ядроларының тек жартысы ыдырайтын уақыт осы  изотоптың жартылай ыдырау периоды деп аталады.
Висмут-209 изотоп үшін   Т= 2 х 10 18 жыл ,
Висмут-210 изотоп үшін   Т= 5 тәулік ,
Көміртегі-14    үшін           Т= 5600 жыл ,
Криптон -85    үшін            Т= 10,6 жыл ,
Лантан – 140    үшін           Т= 40,2 сағ ,
Барий – 140      үшін           Т= 12, 8сағ.

–Mя

С)ΔM=(А-Z)*(mp + mn) –Mя

Ф. Штрассман

А) Мозли мен Мэрви

мен сәулелерді  шығаруларын қалай атайды?

А) фотоэффект

В)радиактивті ыдырау

С)ыдырау периоды