Слайд 1
Тақырыбы: Жылу мөлшері. Оның
түрлері.
§9-15 (8-сынып)
§5.1—5.5, 6.1-6.2 (10-сынып)
Слайд 2Сабақтың мақсаттары:
а) білімділігі:
Жылу беруде ішкі энергияның сандық өлшемі, мөлшері бола
алатындығын, жылу мөлшері заттың табиғатына, дененің массасына
және оның температурасының өзгерісіне байланыстылығын
түсіндіре отырып, физикалық шамаларды оқушы санасына бекіту,
білімдерін нақтылау.
ә) дамытушылығы:
Ішкі энергияның өзгерісін анықтауда оқушының байқағыштық,
танымдық, қырағылық және есте сақтау қабілеттерін, теориялық
білімі мен физикалық тілін дамыту.
б) тәрбиелігі:
Оқушыларды алғырлыққа, зеректікке баулу және жылу алмасудың адамзат
өмірінде физикалық құбылыс ретінде атқаратын ролін ашып беру.
теориялық – практикалық
Сабақтың әдіс – тәсілі: төменгі және жоғарғы
сыныпта өткен
тақырыптарды біріктіре
отырып қайталау
Пәнаралық байланыс: математика, биология
Слайд 4
Ішкі энергия дегеніміз не? Ішкі энергияны өзгертудің тәсілдері қандай?
Слайд 5
Сұрақ – жауап
Жылу берілудің қандай түрлерімен таныстыңдар? Оларды қысқаша сипаттаңдар.
ҮЙ
ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ
сәулелену
конвекция
жылуөткізгіштік
Слайд 6Жылу берілу кезіндегі ішкі энергияны өлшеуге бола ма?
Слайд 7
Жылу берілу процесі
Жылу берілу кезінде ішкі энергияның өзгеруінің өлшемі
жылу мөлшері деп атайды.
Слайд 111. Бастапқы температурасы -200С, массасы 2кг мұзды толығымен буға айналдыру үшін
қажет энергияны тап
Бер: t1= -200С Q=Q1+Q2+Q3+Q4=
2100*2*(00С+200С)+3,4*105*2+4200*2*(1000С-00С)+
c1=2100Дж/кг0С +2,3*106*2=6,2МДж
c2=4200Дж/кг0С
λ=3,4*105Дж/кг
r=2,3*106Дж/кг
Т/К: Q=?
Слайд 121. Қайнаудың басынан толық қайнағанға дейін сұйықтың температурасы.
A) жоғарылайды.
B) төмендейді.
C) кейбір
сұйықтарда жоғарылайды,ал кейбіреуінде төмендейді.
D) өзгермейді.
E) басында жоғарылайды,сосын өзгермейді.
Слайд 13
Сұйық күйіндегі затты суыта бастады да, уақыт өткен сайын оның температурасын
өлшеп, кестеге түсірді. 7мин уақыт өткенде ыдыстағы зат
а) тек сұйық күйінде
в) қатты және сұйық күйінде
с) тек қатты күйде
д) тек газ тәрізді күйде
е) сұйық және газ тәрізді күйде
Слайд 15Жылу алмасу кезінде энергия сақтала ма?
Слайд 16Жылу алмасу кезінде қызған дененің берген жылу мөлшері салқын дененің алған
жылу мөлшеріне тең болады.
Жылу балансының теңдеуі:
1) Qa=Qб
с1m1(Ө-t1)=c2m2(t2-Ө)
2) Q1+Q2+…+Qn
c1m1(Ө-t1)+c2m2(Ө-t2)+…+cnmn(Ө-tn)=0
Слайд 17Температурасы 150С, массасы 120г шыны стаканға температурасы 1000С, массасы 200г су
құяды. Жылулық тепе-теңдік орнайтын температура.
(сш =800 Дж/кг0С; ссу =4200 Дж/кг0С)
А) ≈ 910С В) ≈ 740С С) ≈ 380С Д) ≈ 670С Е) ≈ 230С
Бер: t1=150C 1 жолы: Qa=Qб с1m1(Ө-t1)=c2m2(t2-Ө)
m1=0,12кг 800*0,12*Ө-800*0,12*15=4200*0,2*100-4200*0,2*Ө
t2=1000C Ө=910С
m2=0,2кг 2 жолы: c1m1(Ө-t1)+c2m2(Ө-t2)=0
Т/к: Ө=? 800*0,12*Ө-800*0,12*15+4200*0,2*Ө-4200*0,2*100=0
Ө=910С
Слайд 19
Сұрақ – жауап
Климаты суық жерлерде тұрғын үй салу үшін жылу шығынын
азайтатын шараларды ескеру керек. Жылу берілудің қандай түрлері бұл шығынға себеп болады? Оларды азайтуға арналған қандай ұсыныстарың бар?
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ
Слайд 20
Сұрақ – жауап
4 – жаттығу. № 5,6
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ
Слайд 22ІІ деңгей
1) Тазаланған терезе әйнегі күн сәулесінің әсерінен неліктен қызбайды, ал
кір, лас әйнек неге тез жылынады?
2) Кастрөлдегі тағамды тез суыту үшін мұзды ыдыстың астына қойған дұрыс па, әлде қақпағының үстіне қойған дұрыс па? Қыста кең немесе тар аяқкиімнің қайсысында адамның аяғы тез тоңады?
Слайд 23
ІІІ деңгей
1) Терезе әйнегін неге қос қабатты етіп жасайды?
2) Желдеткішті неге
бөлменің жоғарғы жағына орналастырады?
3) Неге термостың ішкі ыдысы күмістеліп, айнаның бетіндей етіп жасалады?
Слайд 24Жылу мөлшері.
Заттың меншікті жылу сыйымдылығы.
Слайд 25
1 – тәжірибе
Жылу мөлшерінің заттың массасына тәуелділігі
Q ~ m
Слайд 262 – тәжірибе
Жылу мөлшерінің температураның өзгерісіне тәуелділігі
Q ~ t2 t1
Слайд 273 – тәжірибе
Жылу мөлшерінің заттың тегіне тәуелділігі
Q ~ заттың тегіне
Слайд 28Жылу мөлшері ішкі энергия өзгеруінің өлшемі бола тұрып, дененің температурасына байланысты
болады,
белгіленуі
Q - әрпімен белгіленеді
(ку – латын әрпі)
Анықтамасы: Жылу берілу кезінде ішкі энергияның өзгеруінің өлшемін жылу мөлшері деп атайды.
Өлшем бірлігі: 1 кг суды 1° С – қа қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін калория
деп атайды. 1 кал = 4,19 Дж
Формуласы: Q=cm( t2 – t1 ) Денені қыздыруға қакжетті немесе ол суығанда бөлінетін жылу мөлшері заттың тегіне, массасына және оның температурасының өзгеруіне тәуелді.
Жылу мөлшері
Слайд 292 –тапсырма. 6-жаттығу /49-бет/
1 – есеп
Массасы 250г суды 50С-қа дейін
қыздыру үшін қанша жылу мөлшері кетеді?
2-есеп
0,2 кг жезден жасалған бөлшектің температурасы 3650С. Ол 150С -қа дейін суытылғанда қоршаған ортаға қанша жылу мөлшерін береді?
3-есеп
84 кДж жылу мөлшерін бере отырып қанша мөлшердегі суды 100С -қа көтеруге болады?
Слайд 31Бекіту сұрақтары:
Жылу мөлшері дегеніміз не?
Жылу мөлшері неге тәуелді? Мысал келтіріңдер.
3.Заттың меншікті
жылу сыйымдылығы нені көрсетеді?
Заттың меншікті жылу сыйымдылығының бірлігі не?
Мұздың меншікті жылу сыйымдылығы 2100 Дж / кг°C – қа тең. Бұл
нені білдіреді?
6)1 – кестеден меншікті жылу сыйымдылықтары ең жоғары және ең
төменгі болатын заттарды атаңдар. Олардың жылу
сыйымдылықтарының неше есе айырмашылығы бар?
Слайд 32§ 9,10
2. 5- жаттығу /барлығы орындайды/
3. 6- жаттығу
( 4,9,10) /“4” бағасына үміткерлер орындайды/
4. 6- жаттығу ( 5-8) /“5” бағасына үміткерлер орындайды/
ҮЙГЕ ТАПСЫРМА