Презентация, доклад Дидактикалық ойындар арқылы мектеп жасына дейінгі балада қарапайым математикалық түсініктердің қалыптасуы

түсініктердің қалыптасуы»


Орындаған:Бакимова З.К

ойын түрлерін қолдану
Дидактикалық ойындардың түрлері
Геометриялық пішіндерге арналған дидактикалық ойындар
Қарапайым математикада  қолданылатын дидактикалық ойындардың топтастырылуы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

ерекшеліктеріне байланысты болып табылады. Балаларға математикалық қарапайым ұғымдарды түсіндіру, бекіту.

Жобаның міндеттері:
Балаларды кеңістік қатынастарымен (оң - сол, үстінде, астында, арасында) таныстыру.
Балаларды заттың көлеміне қарай салыстыруға үйретуді жалғастыру. (жоғары - төмен, ұзын - қысқа)
3. Логикалық ойлауларын жетілдіру, кеңістікте орнын дұрыс табуға тәрбиелеу

жаттығулар қолданылады. Дидактикалық ойындардың оқу іс - әрекетінен тыс уақытта ұйымдастыру, баланың математикалық түсінігін кеңейтеді, тереңдетеді, ойын бекітеді. Дидактикалық ойындар негізінен оқыту барысында жан – жақты, бағыт – бағдар беріп отырады. Яғни балалардың өй өрісін дамытуға маңызды рөл атқарады
• Мектепке дейінгі жастағы балаларға әрбір ұйымдастырылған оқу іс - әрекетінің тақырыбына сәйкес ойын әдіс - тәсіліне үлкен мән беріледі, сонда ғана оқу іс - әрекет балаларға пайдалы, қызықты болады. қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру геометриялық пішінмен санауды үйрету, 20 көлеміндегі сан туралы түсініктерін дамыту, шартты өлшеуіштің көмегімен өлшемдерді жүргізу, көзбен қабылдау, шамалау қабілетін жеткізу, кеңістікті бағдарлай білу дағдыларын қалыптастыру, затты тең екі бөлікке бөлу деген мәселелерге назар аударылады.
• Мектеп жасына дейінгі балалардың жан - жақты дамуы үшін логикалық ойындардың орны ерекше. Ойын – мектеп жасына дейінгі кезден басталып адаммен өмір бойы ілесіп жүретін ерекше қызмет түрі. Ойын – балалардың оқуға, еңбекке деген белсенділігін арттырудағы басты құрал, баланың психикасында сапалы өзгерістер тудырады: бала зейінінің, жадының қалыптасуына ойлау, қиялдау қабілетінің дамуына әсер етеді. Ойлау шығармашылық және таным әрекетінің негізі болып табылады

аналарға көмек беру ретінде құрастырылған. Дидақтикалық ойындар арнайы мақсатты көздейді және нақты міндеттерді атқарады.
•Ойынның мақсаты бағдарламада анықталған математикалық білім, білік және дағдылары жайында түсінік беру, оларды қалыптастыру, тиянақтау және бекіту, қайталау және пысықтау, немесе тексеру сипатында болып келеді. Ойынның міндеттері баланың қызығушылығын туғызып, белсенділігін арттыратындай іріктеліп алынған нақты мазмұнымен анықталады.
•Жинақта балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыру бағдарламасы бойынша дидактикалық ойындар сипатталған.
•Балалардың танымдылық қабілетін дамытып, пәнге қызығушылығын арттырудың негізгі бір жолы – дидактикалық ойындар. Ойынды тәрбиеші баланың ойлау іс әрекетін жандандыруға арналған әдістемелік тәсіл ретінде қолданады. Жаңа тақырыпты түсіндіру, оны пысықтау үшін өткен тақырыпты еске түсіріп, қайталау үшін дидактикалық ойындарды пайдалану қажет.
•Құралда әрбір ойынның мазмұны, шарты, дидактикалық мақсаты, керекті құралдары берілген. Ойнау ережелері қарапайым, тапсырмалар балалардың өздері орындауға шамасы жететіндей етіп сұрыпталған.

үрдістер дамиды. Мұндай ойындарда балаларды ептілігі, қимылдары дамып қалыптасады, кеңістік, уақытты бағдарлауға үйренеді, тәртіптілік, ойын ережесіне бағына білу сияқты адамгершілік сапаларын қалыптастырады. Мысалы, математика сабақтарында ойындар арқылы балалар түрлі амалдар мен жаттығулар орындайды, сүйтіп, олар математикалы сипатта ойыншықтарды меңгергендерін тіпті байқамай қалады. Сауат ашу сабақтарында, көркем әдебиет шығармаларын оқуда белгілі бір затты , жеке айналада құбылысты әрекетін білдіретінін және ойын жеткізуде ынасына қарай сөзді дәл сәйкестеп табу керектігін саналы ындырумен баланы тілін дамытуда тілді дыбысталуы мәдениетіне тәрбиелеуде алатын орны ерекше.

белгілі кезеңдерде қалыптасады:

1-Кезең. Көрнекілік – әрекетті ойлау. Бала өз іс – әрекетіне қарапайым тапсырмаларды орындайды – айналдырады, тартады, ашады, басады. Іс жүзінде ол себеп – салдар байланыстарды анықтайды, өзінше жасап көреді, қателеседі.

3-Кезең. Сөздік – логикалық (абстрактілі - логикалық)ойлау. Балалар үшін ең күрделі – ойлау процесі. Мұнда бала нақты бейнелермен емес, керісінше, күрделі анық түсініктермен, айтылған сөздермен әрекет жасайды.

2-Кезең. Көрнекілік – бейнелі (Нақты – заттық) ойлау. Бұл кезеңде балаға қолымен әрекет жасаудың қажеті жоқ, ол егер қандай да бір әрекет жасаса, не болатынын бейнелі (көрнекілік) елестетуге қабілетті

білуге деген ынтасы мен мүмкіндіктерін толық пайдалану және оларды оқу үрдісінде үздіксіз дамытып отыру сабақ барысында алған білімдерін тәжірибеде қолдану дағдыларын қалыптастыру үшін сабақ тарда ойын элементтерін көп пайдалану тиімді. •Ойындарда, әсіресе топты ойындарда жеке әрекеті адамгершілік қасиеттері, жауапкершілік сезімдері қалыптасады, тәртіп, күш жігер, мінез құлықтарына тәрбиеленеді. Көрнекіліктерді әдістерідің, тиімді түрлері, жұмбақтар, есептер, ахуал жағдайлары,сайыстар балаларды белсенді ойлау әрекетін дамытуға көмектеседі. Ойын барысында бала ойы үнемі дамып, жетіліп отырады,
•Ойын тек әрекет емес, балаларды да, үлкендердің қызығушылық ермегі адамды рахат пен қанағат сезіміне бөлейтін іс – әрекет. Бала тұ рмақ, үлкен адамдар да әлі күнге дейін ойнайды, әрине ойынның түрлері де, мазмұны да сан алуан. Оның өзгеріп отыруы балаларды жас және дара ерекшеліктеріне байланысты.

ажыратуға, салыстыруға жаттықтыру; білімдерін бекіту, ойлау қабілеттерін дамыту.
• Құрал-жабдықтары: әртүрлі ретте орналасқан геометриялық пішіндердің суреттері.
• Мазмұны: Балаларға геометриялық пішіндер орналасқан суреттерді тарату. Үлгі ретінде бір суретті көрсетіп, дәл осындай суреттін жұбын табуды ұсыну. Суреттердің дұрыстығын тексеру үшін оларды салыстыру.
«Пішіндерді боя»
• Мақсаты: 1.Түстерді тани білуге үйрету.
2.Ойын элементтерін пайдалана отырып математикаға қызығушылықтарын арттыру.
• Көрнекілік: Геометриялық пішіндер
• Барысы: Балаларды ұйымдастырып, оларға ақ бет қағаздағы пішіндердің суреттері таратылып беріледі. Бұл суреттегі пішіндер боялмаған. Тәрбиеші балаларға тақтаға боялған пішіндерді ұсынады. Балалардың міндеті сол тақтадағы түстеріне қарап алдарындағы пішіндерді сондай түспен бояйды. Мұндай ойын балалардың түсінулерін және шапшаңдықтарын шыңдайды.

меңгертуге бағытталған
Он көлеміндегі сандардың  құрамы туралы  білімді бекітуге бағытталған
Он көлеміндегі сандарды  қосу мен  азайту дағдыларын  қалыптастыруға бағытталған
Қарапайым  геометриялық  материалды меңгертуге бағытталған Дидактикалық ойындар( мектепалды даярлық)
Санамақ ойындар, жаңылтпаш ойындар, жұмбақ ойындар, «Тізбек», «Поезд», «Орнын тап», «Жалғастыра санау», «Көрші – көрші»
«Мынау кімнің үйі», «Допты қай ойыншыға беру керек?», «Хаттың иесі кім?»,   «Керекті санды қой»
«Айға кім бұрын жетеді?»,  «Есептеуіш машиналар»,  «Дүкен»,  «Баспалдақ», «Аң  патшасы»,   «Орамал тастамақ», «Ханталапай», «Қасқыр мен қой», «Теңге алу»
«Геометриялық эстафета», «Ою құрастыру»,     «Фигураны тап», «Бірден сызып шық», «Сыр сандықты ашып қара»

еркін ойындар, танымды тапсырмалар арқылы балаларды бастамашылығын, байқампаздығын, белсенділігін, даралығын, дарындылығын, қабілетін, шығармашылығын дамыта отырып бала бойына құзырлылықтарды қалыптасуында: мейірімділік, инабаттылық , сүлулық, жақсылық, еркіндік
дағдыларын таба білу.
•Дидактикалы ойындарды қарым- қатынас дағдыларын қалыптастыратын мінез- құлық ережелері мен нормаларын бекітетін құрал ретінде пайдалану, оларға байқағыштықты, зейінді дамытатын ойындар, заттарды белгілерімен таныстыруға арналған жұмбақ –ойындар, есте сақтауды дамытуға арналған ойындар, топтау іскерлігін дамыту, логикалық ойындар және т.б.
Сондықтан, дидактикалық ойын балаларды қоршаған орта туралы түсінігін
кеңейтеді, баланы ойнай білуге баулып, ақыл-ой қызметін қалыптастырады, адамгершілікке тәрбиелеу туралы болып табылады. Балаларды ізденімпаздығын арттырып, сөздік қорларын молайтады,, бірдеңені танып – білуге деген қызығушылықтарын арттырады. Балаларды ойлау, есте сақтау қабілеттерін жетілдіре отырып тіл байлықтарын дамытады.
Балаларды бір – бірімен, үлкендермен жағымды қарым – қатынаста, ұйымдаса ойнауға, өзгенің пікірімен санасуға, тәртіпті болуға, жеке өз бетінше әрекет етуге, емін –еркін демалуға тәрбиеленеді.

Бегалиев «Фолиант» баспасы Астана-2006.
«Математика және физика» журналы №1-2009, №2- 2005, №2-2006, №2-2009, №3-2004
Дидактикалық ойындар А.В.Фарков
Математикалық шкатулка
Халық есептері. Ә.Абдықасымов
Мектепалды даярлық №2 2011
Ә. Меңжанова «Мектепке дейінгі педагогика» - Алматы «РАУАН» 1992, 20 – 46 беті
Ф. Н. Жумабекова «Мектепке дейінгі педагогика» Астана «ФОЛИАНТ» 2008 55 – 78 беті.
«Мектепалды даярлық» журналы № 6 2009жылы 19 – 20 бет