Презентация, доклад на тему Мастер класс по творчеству Сейтумера Эмина в Крымском республиканском институту последипломного педагогического образования.

кучюк фенлер Академиясы Багъчасарай районынынъ филиалы «Искатель»

Мевзу: Сейтумер Эминнинъ фаалиети

Ишни беджерген
Албат умумтасиль мектебининъ
9-джы сыныф фааль талебеси
Юсифова Ветание

2014с.

сюргюнлик
вакътындан та омюрининъ сонъуна
къадар халкъымызнынъ такъдирини чезюв, акъ-укъукъларыны къорув, девлетчилигимизни тиклев ёлларында курешкен Сеитумер Эминнинъ бу йыл, 15 майыста, догъгъанына 90 йыл толды.

кошесинде, аджайип дагълар, къаялар арасында ерлешкен Албат коюнде догъды. Секиз яшында экенде бабасыз къала. Башлангъыч тасилини Албат кою мектебинде, бираз сонъра исе ,къомшу Диванкойге къатнап окъуй.
1937 сенеси кене шу Багъчасарай районынынъ Буюк-Озенбаш коюнинъ орта мектебине авуша ве оны мувафакъиетнен битире.

башлай. Йыллар кечтикче Сеитумер Эмин газетеда эдебий хадим, месуль кятип ве дженк башлангъанда месуль муаррир олып чалыша.

авдарып ташлай. Хасталыгъы себебинден онъу дженкке ёлламайлар. Амма онынъ дефаларджа комиссарлыкъкъа шахснен мураджаат этюви сеасинде ахыр-сонъу аскерликке алына. Сеитумер Эмин гонъюлли оларакъ джебеге кете. Партизанлыкъ япкъан вакъытында о, чокъ ватандашларнен бирликте немселерге къаршы дженклеше.

шеэринде яшай, Фархад ГЭСи къуруджылыгъында иштирак эте. 1967-1971 сенелери Ташкент шеэриндеки Гъафур Гъулам адына нешрияттаки къырымтатар эдебияты болюгининъ муаррири вазифесинде булуна.

очерк ве шиирлери район ве джумхуриет газеталарында сыкъ-сыкъ басыла. Онынъ аркъадашлары аскерликке кеткенде, оларгъа багъышлагъан «Аркъадаш ,ёлгъа!» адлы шиири онынъ ильки язгъан шиирлеринден бири эди.

Сеитумер Эмин сюргюнлик шараитинден, эр анги къыйынлыкъларгъа, тазыйыкъкъа бакъмагъан, сюргюнлик деври шиириетине озюндже бир тазелик, эминлик багъышлагъан акъикъатпервер, джесаретли шаирлеримизден биридир.

куреште буюк фааллик косьтерген федакяр несильнинъ сафларында пишкинлешти.

ёлбашчылыкъ япты.
Сеитумер Эмин де миллий арекетке фааль къошула. Сонъра,Къырымгъа къайтып кельген сонъ о, Акимов Джеппар агъагъа, багъышлап «Адалет кунеши» серлевалы дестан язды. Шаир озюнинъ эсеринде атешин курешчининъ алидженаплыгъыны,джесюрлигини косьтере.

макъалелери ве шиирлери басыла.
О,эсерлерини къырымтатар ве рус тилинде сербест язгъан эдиплеримиздендир.

Шаирнинъ «Беяз чечеклер» адлы биринджи шиирлер джыйынтыгъы 1968 сенеси Ташкентте Гъулам адына эдебият ве санат нешлиятында нешир этильди. 1969 сенеси исе Сеитумер Эминнинъ шиирлери ве поэмаларындан тертип этильген «Атешли куньлер» адлы экинджи китабы дюнья юзю корьди.

«Сенинъ йылдызынъ» (1994) адлы романлары»;
«Яврум да Салгъырнынъ бою», «Къар тюбюнде къалгъан топракъ», «Сепет ичинде къалгъан чечеклер», «Бульбульнинъ эляк олувы» повестьлери;
«О,кузь чечеклери север эди», «Хатырлав», «Шефикъа», «Япалакъ-япалакъ къар ягъа» адлы икяелери халкъымызнынъ сюргюнликтеки такъдири ве яшайышыны ифаделей.

Тулепберген Каипбергеновнынъ «Къракъалпакъ къызы» романларыны, Тургенев, Лермонтов ве даа бир сыра шаирлернинъ шиирлерини къырымтатар тилине терджиме этти.

(1977), «Дороги» (1980), «Голоса» (1983), «Горы» (1987) адлы шиирлер ве поэмалар джайынтыкълары Краснодар ульке нешриятында дюньяга юзю корьдилер.
Шаирнинъ 2000 сенеси къырымтатар ве рус тиллеринде нешир олунгъан «Сен олмасанъ…»(«Если б не было тебя») адлы шиирлер китабы Къырым Мухтар Джумхуриетининъ Девлет мукяфатына наиль олды. Сеитумер Эмин Украина ве Русие джумхуриетлери языджылар Бирлигининъ азасыдыр.

къавушув арзусынен ашлангъандыр. Шаир, эр бир къырымтатарынынъ гонълюни якъып тургъан ватанына севги, асретлик дуйгъуларыны ташкъын киби къайнакъ шиирлеринде, керекли ве тесир сёзлерни тапып, ифаде этти.
«О копюр къайда?» шииринде шаир копюр
сёзюнинъ манасыны фельсефий дереджеге
котере. Копюр инсанларны, девлетлерни,
халкъларны бири бирине багълай.
Шаир оны Ватангъа къавуштыраджакъ
копюрни тапмакъ дердинде

«…Кене бир копюр бар, лякин о, ольчюсиз,
Агъачсыз ве тахтасыз, ташсыз ве демирсиз
Тувгъан эвиме кечеджек копюр къайда?»

киби айдынлаткъан фикирни бойле сатырларнен ифаде эте:

«Сакъланма дёрт дивар арасында.
Халкънен ол. Кучьлюдир халкъ билеги.
Фуртунада денъизге чыкъа геми…
…Эр кеснен берабер сен де адым ат».

Белли къырымтатар языджысы ве шаири
Сеитумер Эмин 2004 сенеси 21 март куню вефат этти.

26 апрель куню 2014сенеси меним коюмде буюк бир тантаналы байрам кечирдилер. Языджы, шаир, театр санаатчысы Сейтумер Эминнинъ догъгъан коюнде эйкелини ачылышы олып кечти. Бу байрамда Къырымнынъ эр бир кошесинден белли инсанлар, языджылар ве шаирлар, Къырым джумхуриетининъ векеллери, Сеитумер Эминнинъ къызы ве сойлары олдылар.

инсан акъкъында язып миллетимизге къалдырмагъа ниетлендилер.