Презентация, доклад на тему Цитоплазма органойдтары эндоплазмалық тор,гольджи жиынтығы ,лизосомалар

ұсыну

қызметі қандай?
3.Эндоцитоз,экзоцитоз дегеніміз не?

4.Плазмолиз,деплазмолиз құбылысы қалай байқалады?

5.Жасуша аралық байланыстың қандай түрлері бар?

қорғайды;
Сыртқы ортамен зат алмасуды реттейді.

Цитоплазма

Жасушаны толтырып тұратын тұтқыр сұйықтық;
Көрші жасушалар бір бірімен цитоплазма арқылы байланысқан.
Қызметі:
Жасушаның тіршілік әрекетіне қажетті заттарды жинақтау;
Қоректік заттарды қорға жинау.

Ядро

Хромосомалар болады;
Қабықпен қапталған.

Қызметі:
Ұрпақтан ұрпаққа тұқымқуалаушылық ақпаратты сақтау және беруге қатысады;
Жасушадағы үрдістерді реттейді.

Ядрошық

Ядролық заттардың ядрода жинақталуы


Қызметі
Рибосома түзу

Рибосомалар

Дөңгелек пішінді және көлемі кішкентай;
Цитоплазмада немесе эндоплазмалық торда еркін орналасқан.

Қызметі:
Нәруыз түзу (синтез)

Эндоплазмалық тор

Тор түзетін түтіктерден тұрады;
Өз қабықшасы болады.

Қызметі:
Органикалық заттар түзу (нәруыздар, майлар және көмірсулар)
Жасушадағы заттарды тасымалдайды.

Гольджи аппараты

Түтікшелер мен көпіршіктерден тұрады;
Өз өабықшасымен қапталған.

Қызметі:

Күрделі органикалық заттарды түзу;
Лизосома түзу.

Лизосомалар

Бұлар кішірек көпіршіктер;
Құрамында ферменттер болады;
Өзінің жеке қабықшасы болады.

Қызметі:
Органикалық заттарды ыдырату (нәруыздар, майлар, көмірсулар).

Митохондрия

Сопақша пішінді;
Екі қабатты қабықпен қапталған;
Ішкі қабық қатпар түзеді.

Қызметі:
Энергия түзу және жинақтау (жасушаның энергия көзі)

Жасуша орталығы

Цилиндр пішінді екі бөліктен тұрады


Қызметі:

Жасушаның бөлінуіне қатысу

Цитоплазма органойдтары: эндоплазмалық тор,гольджи жиынтығы ,лизосомалар

20 қазан

Сабақтың тақырыбы:

Цитоплазма су мен нәруыздардан тұрады
Цитоплазма сағатына 7 см қозғалуға қабілетті
Қызметі:1.Барлық зат алмасу процесстері жүреді
2.Барлық органойдтарды байланыстырады
3.Жасушадағы түрлі заттарды,органойдтар қозғалысын қамтамасыз етеді

ЦИТОПЛАЗМА

Циклоз – клетка ішіндегі цитоплазманың қозғалысы

Түзу және
тербелмелі
циклоз

айналма
циклоз

КҮРДЕЛІ ТОРДАН ТҰРАДЫ.ЭНДОПЛАЗМАЛЫҚ ТОР:КЕДІР-БҰДЫРЛЫ ЖӘНЕ ТЕГІС БОЛЫП ЕКІГЕ БӨЛІНЕДІ.1945 ЖЫЛЫ АМЕРИКАНДЫҚ БИОЛОГ К. ПОРТЕР ЭЛЕКТРОНДЫҚ МИКРОСКОП КӨМЕГІМЕН ТАУЫҚ БАЛАПАНЫ ҰЛПАСЫНАН ТАПҚАН

ЭНДОПЛАЗМАЛЫҚ ТОР (ЭПТ)‏

Рибосомалар

Мембрана

Тегіс ЭТ

Кедір-
бұдыр
ЭТ

отырады
3.Синтезделген ақуызды реттеп таратады
4.Көпіршіктерден лизосома пайда болады
Мысалы: Сілекей құрамындағы гликопротейн муцин,тамыр оймақшасындағы мукополисахаридті шырыш,шыбынжұт ,шықшылдық жапырақтарын дағы жабысқақ шырын бөлетін түктер,т.б айтуға болады.Қарын асты безінен түзілген трипсиногеннен түзілген трипсин ферменті ішекте активті түрге айналады

Мембранамен шектелген жазық қуыстардан,түтікшелерден шығатынкөпіршіктерден,түтікшелерден тұрады.
1898 жылы итальяндық ғалым Гольджи жүйке жасушаларынан тапқан

және экзогені макромолекулалаларды ыдырату
Мысалы бақадернәсілінің құйрығын ыдыратып жіберетіндігін айтуға болады.Бұл құбылысты “ автолиз “ деп атайды

Лизосоманы 1955 жылы белгиялық биохимик
Де Дюв ашқан.Эукариот жасушаларының
барлығында,соның ішінде лейкоциттерде көп
мөлшерде кездеседі.Өсімдік жасушаларында
ірі вакуоль түрінде болады.Бұл органойдттың
құрамында гидролиз ферменттері көп мөлшерде кездеседі.

трипсинге айналуы

Цитоплазма

гольджи жиынтығы,

Эндоплазмалық тор

лизосома

Осы сөздер мен сызбаны пайдаланып, органойдтар қызметі туралы кластер құру
Топтық жұмыс

Автолиз

Осы ақпаратты пайдаланып кесте толтыру

цитоплазманың қозғалысын бақылау
Мақсаты:Элодея өсімдігінің жасушасындағы цитоплазманың қозғалысын бақылау
Құрал-жабдық: Элодея өсімдігі жапырағы,,микроскоп,жабын әйнек,заттық шыны
Жұмыс барысы::
1. Препарат дайындау.Элодея жапырағын заттық шыныға орналастырып пипеткамен су тамызып, жабын әйнекпен жауып суды сорғышпен сорып аладызаттық үстелшеге орналастырып микроскоппен қарайды
2. Элодеяөсімдігінің жасушасындағы цитоплазманың қозғалысын бақылау.
Бақылау нәтижесі:Жасушаның орталығында вакуоль бар. Оның жанынан пластидтер айнала қозғалып жатыр. Бұл қозғалысты айнала қозғалу деп атайды.

болады.Оларға ........ жатады.

Биологиялық диктант

ж–
1862 ж–
1871 ж –
1953 ж –

Сандар сөйлейді

8.Цианбактериялар
2.Ядросы жоқ 9. Хромосома
3.Өсімдіктер
4.Жануарлар
5.Бытыранықтар 10.гликоген
6.Көк-жасыл балдырлар 11.пластид
7.Басқа органоидтары бар 12.Нағыз вакуоль

Жасушалар бөліну арқылы көбейеді.
Эукариоттар мен прокариоттар құрылысы мен қызметі жағынан ұқсас
Адамда 46 хромосома бар.
Пластидтер барлық организмдердің жасушаларында кездеседі.
2 топ
Прокариотты организмдердің фототрофты тобы (цианобактериялар) көк-жасыл балдырлар деп аталады.
Қабықшаның өте жұқарған жерін саңылау деп атайды.
Вакуольдер тек өсімдік жасушасында кездеседі.
Хромопластарда әртүрлі-сары, қызыл, қоңыр, т.б. түсті пигменттер болады.

қиындықтарға тап болдыңдар?
Сіз қиындықтарды қалай жеңе білдіңдер?

өз деңгейінде толық орындағаны үшін, жауаптары толық, сөз қоры ауқымды
«4» - сұраққа жауабы толық болса, берілген тапсырмаларда аздаған қателіктер болса, сөз қоры жақсы болса, сұрақ қоя алса.
«3» - сұраққа жауаптарында қателіктер болса, орындалған тапсырмаларында қателіктер болса, сөздік қоры төмен болса.

Үйге тапсырма:
14-15 тақырыпты оқу,
3-4 тапсырманы орындау
кестені толтыру