Слайд 1Ағаш ексең терлеп,
Мұның аты - еңбек.
Кесте тіксең зерлеп,
Мұның аты - еңбек.
Сабағыңды
жөндеп,
Әзірлесең еңбек
Қиындықтың бәрін
Еңбек қана жеңбек
Слайд 2Тренинг
Естігенін есте сақтау қабілетін дамыту
1 минут ішінде 9 сөзді
есте сақтау
Слайд 3"Ер дәулеті
еңбек"
Үй тапсырмасы
Слайд 4Білгенге маржан
1.Жүрек қайда орналасқан?
2.Қантамырлар нешеге бөлінеді?
3.Жүректің салмағы қанша?
4.Жүрек неше қабаттан тұрады?
5.Жүрек
жұмысы неше кезеңнен тұрады?
6.Жүректі емдейтін маман дәрігер кім?
7.Қанның артериялық қысымы деген не?
Слайд 5Сыртқы –
Эпикард
– жүрек бетін қаптайды.
Ортаңғы –
миокард –
бұлшық
ет қабаты.
Ішкі –
эндокард
– ішкі қабаты және жүрек қақпақшаларын түзеді.
Артериялар
(салатамыр)
Капиллярлар
(қылтамыр)
Веналар
(көктамыр)
Пішіні конус тәрізді, кеуде қуысының
сол жақ
жартысына жақын,
екінші – бесінші
қабырға деңгейінде орналасқан
қуыс бұлшық ет мүшесі.
Ересек адам жүрегінің массасы –
250-300 г.
Жүрек сұйықтығы бар
жүрек қабында (перикардта)
орналасқан.
Слайд 6Ой-толғам
І- есеп
Қалыпты жағдайда жүрек 1 минут ішінде орта есеппен 5литр қанды
тамырларға айдаса, 1 сағатта қанша мөлшерде қан айдайды?
ІІ- есеп.
Қалыпты жағдайда жүрек орта есеппен 1 минутта 70рет жиырылатын болса,1 сағатта қанша рет соғады?
Слайд 7Миға шабуыл
1.Артериялық қысым қай кезде ең жоғары болады?
А)жүрекше жиырылғанда
В)қарынша жиырылғанда
С)қарынша босаңсығанда
Д)жалпы
босаңсығанда
2.Қан қысымы қайсысында жоғары?
А)артерияда
В)қолқада
С)капиллярда
Д)артериолада
3.Капиллярдағы қан қозғалысының жылдамдығын көрсетіңдер
А)0,5м/с
В)0,25 м/с
С)0,50 м/с
Д)0,5мм/с
4.Тамырдың соғуы дегеніміз не?
А)жүрекшелердің ырғақты жиырылуы
В)артерия қабырғасының ырғақты тербелісі
С)Қанның венамен қозғалуы
Д)артериялық қысым
Слайд 9"Білгенге
маржан"
Жаңа сабақты
түсіндіру
Слайд 10Жүрек қан тамырлары ауырулары,
оларды алдын алу жолдары.
Слайд 11Жүрек – қан тамыр жүйесінің аурулары
Гипертония-қан қысымының үнемі немесе жиі көтерілуі
Жүрек
инфаркті - жүрек бұлшықетінің жансыздану аймақтарының әсерінен болатын жүрек жұмысының бұзылуы
Атеросклероз – қанды өткізу қуыстарының тарылуы мен қызметінің бұылуынан болатын артериялық қан тамырларының созылмалы ауруы.
Жүрек ақаулығы –жүрек қызметін бұзатын жүрек пен одан шығатын қан тамырларының құрылысындағы ақуалықтар
Слайд 12Өмір салты
Зиянды заттар
Экологиялық жағдай
Жүрек - қан тамыр ауруларының себептері
Слайд 13Жүрек адамның бүкіл өмір бойына жұмыс істейді.Тіршіліктің әртүрлі жағдайында адам қалыпты
жұмыс істеуі үшін адам оған қамқорлық пен күтім жасауы керек.Аз қимылдау,мөлшерден тыс тамақ ішу,спиртті сусындарды ішу жүрек іс-әрекетін нашарлатады,ал ол бүкіл организмге кері әсер етеді.Мүшелердің жеткіліліксіз мөлшерде қанмен қамтамасыз етілуі оларға оттек пен қоректік заттардың түсуін азайтады, бұл,ең алдымен жүйке жүйесіне әсерін тигізеді.Жүрек жұмысының нашарлауы вена тамырларында қанның тоқтап қалуына апарып соғуы мүмкін.
Слайд 14Қан кету түрлері
Артериялық қан кету – алқызыл түсті қан, атқылап ағады.
Веноздық
қан кету – қою қызыл түсті қан ағады.
Капиллярлық қан кету – жарақатта қан тамшылары бөлінеді
Слайд 15Капиллярлық қан кеткенде көрсетілетін алғашқы жәрдем
Капиллярлық қан кетуде жарақаттан қан тамшылап
ағады.
алғашқы көмек көрсеткенде,жарақатты иодтыңспирттегі ерітіндісімен өңдеп,таза дәке таңғышын салып,орап тастау керек.
Слайд 16Веналық қан кеткенде көрсетілетін алғашқы жәрдем
Веналық қан кету қызыл қою түсті
қан (құрамында көмірққышқыл газымен
байланысқан гемоглобиннің мөлшері көп болғандықтан) ағатын веналар
зақымданғанда болады.Аяқ-қол зақымданған жағдайда оларға қан жүруді
азайту үшін көтеріп ұстау керек.Егер қысатын таңғыш көмектеспесе ,
онда міндетті түрде дәрігерге апару керек.Ірі веналардың зақымдануы өте қауіпті
және көп қан кетуі мүмкін.Оларға ауа кірсе,өкпе тамырлары бітеліп,мүшелер
мен ұлпаларға оттектің түсуі бұзылуы мүмкін.
Слайд 17Артериялық қан кеткенде көрсетілетін алғашқы жәрдем
Адам өмірінде артериялық қан кету едәуір
қауіпті болып саналады,себебі бұл кездекөп қан кетеді.Артериялық қан кету ашық ал қызыл түсті (қан құрамында оксигемоглобин болуына байланысты) қанның жарақаттан атқылап ағуымен ерекшеленеді.Мұндай қан кетуде зақымданған жерден сәл жоғары жерден тамырды сүйекке саусақпен басып тұрып,жүйкеге зиян келтірмеу үшін жұмсақ мата салып,жгутпен қысу керек.Егер жгут дұрыс салынса, онда қан тоқтайды.қан кетуді сондай-ақ аяқ-қолды барынша бүгіп тоқтатуға болады .Бұл кезде бүгілетін жерге дәкені немесе матаны жұмырлап салып, аяқ-қолды қатты бүгіп,осы күйінде сақтайды.
Слайд 18Елімізде жылына 3000-нан аса сәби жүрек ақауымен дүниеге келсе, соның 10-15
пайызы ғана 1 жасқа дейін өмір сүреді екен.
Слайд 19Әлем бойынша жылына 8,6 миллионнан аса әйел қан-тамырлары аурулары мен инсульттан
о дүниелік болады. Статистикаға жүгінсек, егер 20 әйелдің біреуі сүт безі обырынан көз жұмса, жүрек-қан тамырлары патологиясынан 2 ананың бірі қайтыс болатын көрінеді.
Слайд 20Үкіметтің «Кардиологиялық және кардиохирургиялық қызметті дамыту туралы» №102 қаулысына сәйкес, еліміз
бойынша 32 кардиологиялық орталық ашылған.
Слайд 21Бағдаршам кабинеті
"Ауырып ем іздегенше..."
Слайд 22Сергіту сәті
ШАРТЫ:
Артериялық қан кету болса – сол қол көтеру.
Веналық қан кету
болса – оң қол көтеру.
Капиллярлық қан кету болса – денені бұру.
Ал қызыл қан ағады
Қою қызыл түсті қан ағады
Қан шапшып ағады
Жарақаттанған жердің айналасы қанайды
Жгут салу қажет емес
Терінің беткі қабаты жарақаттанса
Тамырдың лүпілін анықтап, қатты басу керек
Слайд 23 Жарақаттанған адамның
оң жақ иығынан
қатты қан кетіп жатыр,
қанның түсі алқызыл.
Қан кету түрін анықтап
оны тоқтату жолын көрсетіңдер.
Слайд 24Зақымдаушының басы жарылған.
Бассүйегі зақымданбаған.
Қан қатты ағып жатыр.
Зақымданушыға көмек көрсет.
Слайд 25Баланың тізесі жарақаттанған.
Қан тамшылап ағуда. Зақымданған жері ластанған. Қан кеті
түрін анықтап, алғашқы көмек шараларын жаса.
Слайд 26Темекі шегуге қарсымыз!!!
Жарнама тақтасын даярлау
Слайд 27Егер темекіні тастасаңыз, 1 жылдан кейін миокард инфаркты даму қаупі 50%-ға
азаяды, 10 жылдан соң коронарлық аурулардан қайтыс болу қаупі жоғалады.
Темекіні тастаған соң, жағымсыз әсерлерден алғашқы 3 айда арыласыз, жарты жылдан соң өзіңізді мүлдем темекі шекпеген адамдай сезінесіз.
Слайд 28Үйде қан қысымын қалай өлшеуге болады
-өлшер алдында 5 минуттай тынығып алу,
-өлшер
алдындағы 30 минутта темекі тартпау, шай, кофе, сусын, арақ ішпеу,
-өлшеу кезінде орындықтың арқасына сүйеніп, қолды қозғалтпай үстелдің үстінде ұстау,
-сөйлемей отыру керек,
-тонометрдің манжетасымен білекті айналдыра орап, манжетаның төменгі шеті шынтақтан 2-3 см жоғары тұру керек,
- аяқты айқастырмай, табанды тіреп отыру керек,
-өлшер алдында қуығы бос болу керек
-йықты киім қыспай тұру керек, киімнің үстінен өлшеуге болмайды.
Слайд 29
Жолдастарыңды салауатты өмір салтына шақыр
...............................................жатпаңдар,
.................................................тастаңдар.
................................................жадырап,
.................................................бастаңдар.
Слайд 30Аурулардың алдын алу мақсатында жарнаманы қорғау (постер)
Уақыты 2 минут
“Біз салауатты өмір
салтын ұстанамыз”
Слайд 31Пайдалы кеңестер
Жүрек – қантамыр жүйесіне пайдалы тағамдардың
құрамында алма, апельсин, лимон
сынды
жемістер бар. Мысалы алма қандағы
гемоглобиннің құрамындағы темірдің
көбеюіне қажет болса. Апельсин шырынын
ішу қан тамырлардың жұмысын жақсартады.
Цитрусты өсімдіктердің барлығы қан тамырлардың
қабырғасын қатайтып,серпімділігін арттырады.
Жемістерден қуат алып, жүзіміз жадырай берсін
Слайд 32Жүректерден жүректерге
Сонымен оқушылар,бүгін “Жүрек-қантамырлары ауруларының
алдын алу” сабағын қорытындыладық.Бәріміздің деніміз сау,жүрек
соғысымыз
қалыпты болсын деп бір-бірлеріңізге тілек жазып қалдырыңыздар
Бағалау
Апельсин- “5”
Алма- “4”
Лимон- “3”
Слайд 33"Оқу түбі
тоқу"
Үйге тапсырма тест ,терминдер жаттау