Презентация, доклад по биологии Витаминнар

2 кв. кат. биология укытучысы Шакирова Флёра Гарифҗан кызы

нормаль баруы өчен кирәкле органик матдәләр алар. Латинча “виталис” яшәү көче дигәнне аңлата.

табигатькә ия органик кушылмалар.

Организмның нормаль тереклек итүе өчен аз гына микъдарда кирәк.
Алар ферментлар составына керә һәм ферментатив реакцияләрдә катнашалар.

фаҗига, һәлакәтләргә очраганнар.Алар азыкларда ниндидер серле матдәнең җитешмәве аркасында һәлак булганнар.Шул рәвешчә Яңа Җирдә капитан Баренц, Тын океан утравында командор Беринг, Арктик бозларында капитан Седов һәлак булдылар

белән генә ахырына җиткерә.Ул командасындагы 160 матростан 100 кешене югалта.

Магелланның 265 юлдашыннан 65 генә кире әйләнеп кайта.
Диңгез сәяхәтчеләре бер куркыныч авырудан үлә торган булганнар:аларның теш уртлары шешә һәм каный, тешләре төшә, буыннары шешеп сызлый, тәннәре кара таплар белән каплана. Бу авыруга зәңгелә дип исем бирәләр. Ә матрослар аны “диңгезчеләр үләте” дип атый.

Кук үзе белән бергә сәяхәткә кишер һәм лимон сулары ала торган булган.

сөт белән, икенчесен барлык кирәкле матдәләр: аксым, углевод, май,минераль тозларга бай ясалма азык белән тукландыра.Тиздән икенче төркем тычканнар үсүдән туктап ябыгып үлә.
1911 елда Польша галиме Казимер Функ дөге көрпәсеннән тапкан матдәгә витаминнар дип исем бирә. Дөге кабыгындагы бу матдә белән ул күгәрченнәр параличын дәвалый.

даими кереп торырга тиеш.
Бер тәүлеккә берничә миллиграмм витамин кирәк.
25 артык төре билгеле.
Аларны латин алфавитындагы хәрефләр белән тамгалыйлар: А,В,С,…;
Кайберләре төркемнәр барлыкка китерә (мәсәлән В группасы - В1; В2; В6; В12);
Организмда синтезлана торган витаминнар да бар (D, А);
Организмга витаминнар җитешмәү яки аларның артык булуы төрле авыруларга китерә.
Витамин препаратлары аптекада сатыла.

– родопсин синтезлауда катнаша;
Хайваннардан алынган продуктларда була!

бавырда, бөердә, балык уылдыгында күп. Организмга эләккәннән соң А витаминына әверелүче матдә үсемлекләрдә дә бар. Алар: кишер, шпинат, помидор. А витамины күзнең челтәр катлавы өчен бик кирәкле, шулай ук күзәнәкләрнең үсүе өчен дә кирәк. А витамины җитмәгән балалар акрын үсә, тешләр һәм чәч ясалу бозыла, үпкә зарарлана. «Тавык күзе» авыруы барлыкка килергә мөмкин. Бу авыру булган кеше эңгер-меңердә начар күрә яки бөтенләйдә күрми башларга мөмкин.

ацетилхолин составына керә.
Кыяклылар, кузаклыларның орлыкларында, аш чөгендерендә, чүпрәдә һәм бавырда була.
Атеросклерозны һәм бавыр авыруларын дәвалаганда синтетик юл белән табылган холин препаратын кулланалар.

Холин

Соя

көйли.

Үзәк нерв система
сын яхшырта.

Эритроцит,тромбоцит
Ясалуын көйли

Кан йөрүне көйли

Тәүлек
кулланылыш: 0,2-14 мг

ясый.
В1 витамины нерв системасы, йөрәк, мускулларның нормаль эшләве өчен кирәк. Ул кыяклылар һәм кузаклыларның чистартылмаган орлыкларында,күкәй сарысында була.
Азык составында В1 витамины булмаганда БЕРИ-БЕРИ авыруы барлыкка килә. Элек бу авыру, төп ризыгы кабыгы чистартылган дөге булган тын океан утрауларында яшәүчеләр арасында киң таралган була.
Кабыгы чистартылган дөгедә В1 витамины юк. Авыру билгеләре: көзән җыеру (судороги), паралич һәм күпчелек очракта авыруның үлеме белән тәмамлана торган була.

Судороги у голубя при авитаминозе витамина В1

катнаша
Үсемлек һәм хайваннарның үсүен көйли
Аксым алмашы бозылган вакытта кулланыла.

ОРОТОВАЯ КИСЛОТА

ясауда катнаша;
Бавырда, бөердә, чүпрә һәм салатта бар;
Вс –витамины җитешмәү азканлылыкка китерә.

ФОЛИЕВАЯ КИСЛОТА

Витаминның биологик роле кан күзәнәкләре (эритроцитлар һәм тромбоцитлар) ясау.
В12 витамины җитешмәгәндә азканлылыкның начар формасы барлыкка килә (злокачественная анемия).
В12 витаминының төп чыганаклары булып бавыр, күкәй, сөт тора. Үсемлекләрдә бу витамин юк.

Злокачественная анемия у свиньи

тамырларында холестерин утыруны киметә. В6 витамины җитешмәү атеросклерозга, бавырны май басу, талак һәм бугаз бизләре авыруларына китерә. В6 витамины бодай көрпәсендә, чүпрәдә, арпада һәм бавырда була.

Химическая формула витамина В6

Авитаминоз В6 у хомяков

ачыла. В2 витамины җитешмәгәндә өлкән яшьтәге кешеләрдә күзнең күрүе начарлана, авызның лайлалы тышчасы зарарлана. В2 бөртеклеләрдә, бавырда, иттә, сөттә, күкәйдә була.

катнаша;
Антитәнчекләр ясауда катнаша;
Күзәнәк органоидларын оксидлашудан саклый;
Яшелчә һәм җиләк-җимешләрдә күп;
Татлы тәмгә ия.

Витамин С

Иммунитетны
арттыра

Антитәнчекләр
барлыкка
китерә

авыруы барлыкка килә. Авыруның билгеләре: теш казналары канау, авызның лайлалы ярысында җәрәхәтләр барлыкка килә, тешләр какшый һәм төшә, сөякләр тиз сынучанга әверелә, буыннар авырта.Азканлылык башлана һәм организмның инфекцион авыруларга каршы торучанлыгы кискен кими

Цинга. Кровоточивость десен

Цинга. Точечные и пятнистые кровоизлияния на туловище и конечностях.

башка күп кенә продуктлар составында бар. D витамины җитешмәгәндә балаларда РАХИТ авыруы барлыкка килә. Рахит авыруы булганда сөяктә тозлар ким була, шуңа күрә баланың үсүе тоткарлана, скелет сөякләре дөрес формалашмый: аяклары кәкерәйгән, баш һәм корсаклары зур була.
D витамины кояшның ультрашәмәхә нурлары тәэсирендә организмда синтезлана

үсешен
арттыра

Ферментлар
составына
керә

итә.
Бөер өсте бизләрендә гормон ясауда катнаша.
РР витамины җитешмәгәндә ашкайнату эшчәнлеге бозыла; андый кешенең тиресе кучкыллана, җәрәхәтләр белән каплана.
Чүпрә, кабыклы дөге, бавыр, сөт, күкәй сарысы РР витаминына бай.

Пеллагра.Специфический дерматит, располагающийся симметрично на не защищенных одеждой поверхностях тела.

процессларында, эчәклектә туклыклы матдәләр сеңү процессында К витамины катнаша. К витамины җитешмәү сирәк күренеш, чөнки аны эчәклек микрофлорасы синтезлый.

Авитаминоз К. Судорожное состояние в связи внутричерепным кровоизлиянием у новорожденного

Е 1922 елда ачыла. Е витамины җитмәгән кешеләрдә нәселсезлек авыруы күзәтелә. Е витамины кыяклылар бөртекләрендә, гөлҗимеш җиләкләрендә, күкәй сарысында бар.

Мышечная атрофия при авитаминозе Е.

туенуын тәэмин итә, талчыгуны киметә;
Күзәнәкләрнең туклануын яхшырта, кан тамырларын ныгыта;
Канның кызыл күзәнәкләрен саклый, тромблар ясалуны кисәтә, йөрәк мускулларын ныгыта.
Е витамины үсемлек майларында, салат, кәбестә, гөлҗимештә, бавыр,сөт,соя, солы һәм тузганакта күп.
Е витамины җитешмәгәндә кызыл кан күзәнәкләре шартлау, үрчү сәләтен югалтуга, мускулларга май туплануга китерә.

һәм бөерләр авыртканда аш тозын азлак кулланыгыз.
Яшелчә һәм җиләк- җимешләр ашагыз.
Составында җиңел үзләштерелә торган кальций булган сөт һәм сөт азыклары ашарга тырышыгыз.
Суда һәм азыкта минераль тозлар җитәрлек булмаганда, микроэлементлар белән тулыландырган азыклар кулланыгыз.

бик тиз таркала. Аларны караңгы урында, өсте ябылган савытта сакларга кирәк!
Яшелчәләрне пешергәндә витамин күп югала, аларны чи килеш сакларга тәгъдим итәбез.
Киптергәндә дә витаминнар таркала, аларны мөмкин кадәр чи килеш саклагыз!