Презентация, доклад по биологии на тему:Онтогонез (10 класс)

бастайтын даңғылға айналдыруға тиіссіңдер”!



“ХХІ ғасырда қазақстандықтар Ұзақ жасаушылар Ұлты болуы тиіс”


Н.Ә.Назарбаев

Өсу мен даму кезінде ұлпалар мен мүшелерде сандық және сапалық күрделі өзгерістер байқалады. Адам ағзасының өсуі мен дамуында негізінен 2 кезеңді ажыратады. Бірінші ұрықтық даму (эмбриональдық). Бұл ағзаның ұрықтанған жұмыртқа жасушасынан бастап, туғанға дейінгі уақытты қамтиды. Ұрықтық даму анасының ішінде, яғни жатырда өтеді. Екіншісі - туғаннан бастап, өз тіршілігін жойғанға (өлгенге) дейінгі кезең. Әрбір ағзаның жеке дамуын ғылыми тілде онтогенез (гр. ontos — жекелей, genes - шығу тегі) дейді. Адамның туғаннан кейінгі жеке дамуында бірнеше кезеңдерді ажыратады.

Туылған сәттен бастап
тіршілігін жойғанға
дейінгі кезең

май және тер (сүт) бездері, шаш және тырнақ, жануарларда мүйіз және тұяқ Сезім мүшелері, жүйке жүйесі (ми және жұлын, т.б.)

жануар, өсімдік

Ылғал, температура,
қысым, радиация, химиялық заттар.

Пайда болған әр эмбрион қоршаған ортаның жағымсыз әсерлеріне өте сезімтал келеді

3түлкі ”таба алмасаң бұл күлкі.

– 1 -10 күндік;
Емшектік кезең – 1 күннен 1 жасқа дейін;

Алғашқы балалық – 1-3 жас;
Бірінші балалық – 4-7 жас;


Екінші балалық – 8 -11 жас (қыздар);
– 8 -12 жас (ұлдар);
Жасөспірім – 12 -15 жас (қыздар);
– 13 -16 жас (ұлдар);

Бөйжеткен – 16-20 жас (қыздар);
Бозбала – 17-21 жас (ұлдар);

Кемелденген – 21 -55 жас (әйелдер);
– 22 -60 жас (ерлер);
Мосқал тартқан – 56 -74 жас (әйелдер);
– 61 -74 жас (ерлер);
Қарттық (кәрілік) – 75-90 жас (ерлер және әйелдер)
Ұзақ жасаушылар – 90 жастан жоғары қарай.

аён.
Ҳеч кимса очиб берган эмас бу сирни:
Қайдан келади одам-у, кетгуси қаён?!
Умар Хайём

осылай аталады. Бұл кезде жаңа туған нәрестенің барлық мүшелері және мүшелер жүйесі өз алдына (анасының ағзасына байланыссыз) қызмет атқарып, өзара іс-әрекет жасайды. Мысалы, жылуды реттей алады. Тынысалу, ему, көзін жыпылықтату және басқа рефлекстерді өздігінен «іске қосады». Сондықтан бұл уақыт аралығы нәрестелік кезең деп жеке карастырылады.

Сәби еркін жүреді, сөйлейді. Айналасындағы заттарға әуестігі артады, әр нәрсені білгісі келеді. Ойлау кабілеті дамиды. Жаңадан шартты рефлекстер калыптасады. Сүт тістері (20) толық шығып үлгіреді.

Бұл не? деген сұрактарға жауап іздейді. Ми көлемі артып, дами түседі. Анық сөйлейді. Жаңа дағдылар қалыптасады, жауапкершілікті, тәртіпті сезінеді. Ойлау қабілеті дами бастайды.

мүшелері мен мүшелер жүйесінің калыптасуы толығымен жетіледі. Жүйке жүйесі мен ішкі секрецияБарлық мүшелері мен мүшелер жүйесінің калыптасуы толығымен жетіледі. Жүйке жүйесі мен ішкі секреция бездерінің қызметі бірімен-бірі үйлесімді жүреді. Ағзадағы барлық физиологиялық үдерістердің жүруінде, міңез-құлықБарлық мүшелері мен мүшелер жүйесінің калыптасуы толығымен жетіледі. Жүйке жүйесі мен ішкі секреция бездерінің қызметі бірімен-бірі үйлесімді жүреді. Ағзадағы барлық физиологиялық үдерістердің жүруінде, міңез-құлық әрекеттерін басқаруда миБарлық мүшелері мен мүшелер жүйесінің калыптасуы толығымен жетіледі. Жүйке жүйесі мен ішкі секреция бездерінің қызметі бірімен-бірі үйлесімді жүреді. Ағзадағы барлық физиологиялық үдерістердің жүруінде, міңез-құлық әрекеттерін басқаруда ми кыртысының реттеу қызметі артады. Тежелу үдерісінің басымдылығы байкалады. Эстетикалық көңіл күйі, акыл-ой, жауапкершілігі және т. б. қасиеттер толық калыптасады. Адамның дене еңбегі мен ой еңбегінің жұмыс істеу кабілеті де арта түседі. Жеке мүшелерінің өсуі тоқтайды. Жыныстық тұрғыдан да толық жетіледі.

Ёшлик деган ул нома ўқилмиш — битмиш, Умримнинг баҳори қиш томон юз тутмиш. Билмайман, ўшал бахт қуши — ёшлик отлиғ, Бошимга қачон қўниб, қачон тарк этмиш?..

жауапкершілігін толық сезінеді. Барлық іс-әрекеттерін алдын ала жоспарлап, белгілі бір мақсатқа жетуге талпынады. Бұл кезеңнің соңында жыныстық бездер қызметі әрекетіне байланысты соңғы рет гормондық қайта құрылу басталады. Жүрек-қантамырлар ауруларының қауіптілігі арта түседі.

Афсуски йигитлик мавсуми битди, Кўклам ўтиб кетди, қиш келиб етди, Ёшлик деб аталган у севинч қуши Билмадим, қачонлар келди-ю кетди.

жүйесінде тежелу айқын басымдылық көрсетеді. Сүйектің құрамында бейағзалық заттардың мөлшері арта бастайды. Жүйке жүйесінің реттеу қызметі де баяулайды.

Кекса, ёш - ҳаётга ҳар кимки етар –
Ҳаммаси изма-из бирма-бир ўтар.
Бу дунё ҳеч кимга қолмас абадий,
Келдилар, кетамиз, келишар, кетар.

есте сақтау кабілеті төмендейді. Ақыр соӊында адам өз өмірімен қош айтысып, о дүниге аттанады.

өлкенің таза
болуына үлес қосу;
3.Алкогольды сусынды ішпеу;
4.Темекі шекпеу;
5.Наркотикалық заттарды пайдаланбау;
6.Дұрыс тамақтану;
7.Спортпен айналысу.