Слайд 1Пән мұғалімі:Исмагулова Ақзия
Оңтүстік Қазақстан облысы
Шардара ауданы
Алатау батыр ауылы
С.Кәттебеков атындағы жалпы орта
мектеп
Слайд 2
Сабақтың тақырыбы:
Жуа туысы. Гүлі мен жемісінің құрылысындағы ерекшеліктер, тіршілік формалары.
Слайд 3“Сәттілік баспалдағы”
Оқушыларға психологиялық
ахуал туғызу
Слайд 5Аяқталмаған сөйлем немесе болжау стратегиясы
1.Лалагүл тұқымдасы — ...................... класына жататын көп
жылдық өсімдіктер. 2.Тамыры - ..............., түйнекті пиязшық немесе ........... 3............. немесе таспа пішінді жапырақтары болады.
4.Гүлі - .........., шашақ гүлшоғырына жиналады, ірі гүлдері жеке орналасады. 5.Гүл серігінде .... күлте жапырақша бар, олар екі шеңберле орналасады. Аталығы - ..., бұлар да екі шеңберлі. Аналығы - ..... Жемісі - .............. немесе ......... Өсімдік .............. арқылы тозаңданады.
Слайд 61.Ғаламшарымызда лалагүлділер тұқымдасының .......... жуық түрі өседі. 2.Қазақстанда ....... түрі кездеседі. 3.
Лалагүлділердің ......................,................ маңызы зор. .......,.............,............ дәрілік өсімдіктерге жатады. 4. Сәндік өсімдіктер: .......,.............,............. (нақты атауы - жауқазын) ауламызда көздің жауын алады.
5................техникалық өсімдік болып саналады. Дәрілік өсімдіктердің көпшілігі ...... өсімдіктер. Сирек кездесетін түрлері де бар.Қазақстан Қызыл кітабына лалагүлділердің ..... түрі тіркелген.
Слайд 71.Лапыз - ........... шөптекті, биіктігі .....сантиметрге жететін ...... және ......өсімдік .2.
.......лапыздың қабыршақты .........топыраққа терең сіңіп орналасады. .......... оның тіршілігін сақтайды. 3.Күздік лапыз күзде .............түсті гүл жарады. 4.Гүлі ұзын түтікшенің жоғары ұшында ...бөлікке бөлінеді. 5.Гүлсерік түбінде....... аталық болады. Гүлдің......... топырақ астында тереңірек орналасады. Жатыннан 3 ұзын .......... өсіп шығады. Жатынның ............ тозаңдыққа дейін жетеді.
Слайд 81.Жапырақтардың ұзындығы...... сантиметрге дейін жетелі. 2.Жапырақтар одан әрі ұзарған кезде .................
түріндегі жемісі жер бетіне көтеріледі. 3.Пісіп-жетілген жемісінде өте көп .......... тұқымдар болады. 4.Жапырақтары қаулап өскен кезде ескі......... кішірейіп, жойылып кетеді. 5.Сөйтіп жаңа ...........пайда болады да жаңа өсімдік өсіп шығады. Қазақстанда лапыздың .........., ............ деген екі түрі өседі. Лапыздың ........... медицинада дәрі ретінде пайдаланылады. Тұқымнан қан ауруларын,........., ............. емдейтін дәрі алынады. Тұқымы өте улы.
Слайд 9Лалагүл тұқымдасы — дара жарнақтылар класына жататын көп жылдық өсімдіктер. Тамыры
- тамырсабақ, түйнекті пиязшық немесе пиязшық. Қандауыр немесе таспа пішінді жапырақтары болады.
Гүлі - қосжынысты, шашақ гүлшоғырына жиналады, ірі гүлдері жеке орналасады. Гүл серігінде 6 күлте жапырақша бар, олар екі шеңберле орналасады. Аталығы - 6, бұлар да екі шеңберлі. Аналығы - 1. Жемісі - қауашақ немесе жидек. Өсімдік бунақденелілер арқылы тозаңданады.
Слайд 10Ғаламшарымызда лалагүлділер тұқымдасының 1 300-ге жуық түрі өседі. Қазақстанда 57 түрі кездеседі. Лалагүлділердің
шаруашылық, медициналық маңызы зор. Лапыз, тамырдәрі, қырлышөп дәрілік өсімдіктерге жатады. Сәндік өсімдіктер: секпілгүл, сумбілшаш, қызғалдақ (нақты атауы - жауқазын) ауламызда көздің жауын алады. Шырыш (эромурус) техникалық өсімдік болып саналады. Дәрілік өсімдіктердің көпшілігі улы өсімдіктер. Сирек кездесетін түрлері де бар. Қазақстан Қызыл кітабына лалагүлділердің 14 түрі тіркелген.
Слайд 11Лапыз - көпжылдық, шөптекті, биіктігі 15 сантиметрге жететін дәрілік және улы
өсімдік . Күздік лапыздың қабыршақты пиязшығы топыраққа терең сіңіп орналасады. Қабыршақ оның тіршілігін сақтайды. Күздік лапыз күзде қарақошқыл күлгін түсті гүл жарады. Гүлі ұзын түтікшенің жоғары ұшында 6 бөлікке бөлінеді. Гүлсерік түбінде 6 аталық болады.
Гүлдің жатыны топырақ астында тереңірек орналасады. Жатыннан 3 ұзын аналық мойны өсіп шығады. Жатынның аналық аузы тозаңдыққа дейін жетеді.
Слайд 12Жапырақтардың ұзындығы 20 сантиметрге дейін жетелі. Жапырақтар одан әрі ұзарған кезде
үш қырлы қауашақ түріндегі жемісі жер бетіне көтеріледі. Пісіп-жетілген жемісінде өте көп қошқыл-қоңыр тұқымдар болады. Жапырақтары қаулап өскен кезде ескі пиязшық кішірейіп, жойылып кетеді. Сөйтіп жаңа пиязшық пайда болады да жаңа өсімдік өсіп шығады.
Қазақстанда лапыздың сары лапыз, Кессельринг лапызы деген екі түрі өседі. Лапыздың тұқымымедицинада дәрі ретінде пайдаланылады. Тұқымнан қан ауруларын, подпгра, қатерлі ісікті емдейтін дәрі алынады. Тұқымы өте улы.
Слайд 13“Жүгіртпе шынжыр” әдісі
Қабырғада берілген мәтінді топ мүшелері кезекпен оқып келіп, өз
тобына түсіндіреді, мәтін шынжыр сияқты жалғасын табу керек.
Слайд 14Тапсырмалар
20 сөз ойыны
Білім тәжі
Топтық тергеу
Сөздер банкі
Бұрысын тап
Дұрысын тап
Слайд 17
Назарларыңызға
рахмет!
Ой түйін
«Білім алып, ізденуге ешқашан
да кеш емес,
Бүгінгі қозғалған мәселелер бос емес»