Презентация, доклад по биологии на тему Табиғи сұрыпталу

ғасырдан Англияда кең қолданған қолдан сұрыптау
әдісі?
Жауабы: ХІХ ғасырда қолданылған әдістемелі сұрыптау.
3. Оңтүстік Америка, Австрия халықтары қолданатын
сұрыптау түрі.
Жауабы: санасыз сұрыптау.
4. Қолдан сұрыптауда жаңа іріктемелер, қолтұқымдар,
штамдар алынады. Бұл нені білдіреді?
Жауабы: Бұл қолдан сұрыптаудың бір ерекшелігі.

Сұрақтарға жауап беріңдер.

“Көпір” тапсырмасы

– тұқым қуалайтын өзгергіштік
сондықтан организмнің кез келген жұбы артына ұрпақ қалдырады.
2. Организмдер арасында өз тіршілігін сақтап қалу үшін қандай процесс
жүреді?
Жауабы: тіршілігін сақтап қалу үшін табиғатта үздіксіз тіршілік үшін
күрес жүреді.
3. Табиғи сұрыпталу дегеніміз не?
Жауабы: белгілі бір ортада организмдердің тіршілігін сақтап бейімделуі.

4. Ч. Дарвин тіршілік үшін күрестің қанша түрін анықтады?
Жауабы: 1. түраралық күрес
2. түрішілік күрес
3. сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы күрес

5. Жыртқыш пен жемтігінің өзара қатынасы нені білдіреді?
Жауабы: түраралық күресті білдіреді.

Теориясы:”Білу”

Тапсырманы орындаңдар.

шашады немесе үй
шыбыны 5 күнде 20 мың жұмыртқа салады.
Осындай қарқынды дамумен көбеймеу себебі неліктен?
Жауабы:
Мұндай қарқынды даму, тек қолайлы
жағдай болғанда ғана өніп - өсіп, тіршілігін
сақтап қалады. Түрлер неғұрлым көп қырылса,
соғұрлым қарқынды дамиды. Бұл табиғи
сұрыпталу нәтижесі.

Теориясы:”Түсіну”

Ойланып жауап бер!

шаруашылығы
дамығаннан кейін пайда болды.
2.Адамның араласуымен болады.
3.Пайдалы жақтарын жақсарту.
үшін жоспар бойынша жасалады.
4.Өсімдіктерді де пайдалы белгілері
үшін сұрыптайды.
5.Жағымсыз жақтары,пайда
болған белгілері организмге
зиянды,табиғатта дәрменсіз.
6.Жаңа іріктемелер мен қолтұқым-
дар шығарылады.

1.Тіршілік пайда болғаннан бері
үздіксіз жүреді.
2.Көзге көрінбейді,жүруі білінбейді.
3.Организмге пайдалысы қалып,
зияндысы жойылады.
4.Сұрыпталуда адамның қатысы жоқ
5.Ортаға бейімделгені қалады,
бейімделмегені жойылады.
6.Қоршаған орта мен популяцияда
тепе-теңдік сақталады.
7.Жаңа түрлер пайда болады.

Салыстыру

БИДАЙЫҚ КҮРІШ
(Қорек үшін)

ШЫРША ШЫРША
(Шыршалы ормандағы
қорек, жарық үшін күрес)

БҰҒЫ БҰҒЫ
(Қорек үшін, күйлеу
бәсекелестігі)

ШЕГІРТКЕ ОРТА
ЖАҒДАЙЫ
(әртүрлі табиғат
жағдайлары
үсік жүру, қар жауу,
қоректің молдығы)

ӨСІМДІК ТОПЫРАҚ
(топырақтың тұзданып
сорлануы)

Сызба құрастыр.

Теориясы:”Жинақтау”

Мына сызбаны мысалдармен аяқта.

Паразиттік
3. Қасқыр мен түлкі
4. Ағаш пен раффлезия
5. Арыстан мен жолбарыс
6. Мәдени өсімдік пен арамшөп Жыртқыштық
7. Шаншар мен өсімдік биті

Сәйкесін тап.

Жауабы: тіршілігін сақтап қалу үшін организмдер арасында тіршілік үшін күрес жүреді. Тіршілік үшін күрес - қоршаған орта мен организм арасындағы күрделі қарым –қатынастың жиынтығы.

Практикасы: “Баға беру”

2, б) 3, в)4.
2. Дүние жүзіндегі ең үлкен гүл қайда, қай жылы табылды?
а) 1916ж Азия; ә)1918ж Еуропа; б)1919ж Америка; в) 1917ж Германия
3. Ч.Дарвин өсімдік пен жануардың жабайы түрлерінде ненің басым болатынын дәлелдеді?
а) айқын емес өзгергіштік
ә) айқын өзергіштік
б) табиғи сұрыпталу
в)түр аралық күрес

І - деңгей

Теориясы: “Білу”

Жауабы: 1б, 2ә, 3а

арасындағы күрес.
Түраралық күрес Белгілі бір ортаға
организмдердің тіршілігін
сақтап бейімделуі.

Табиғи сұрыптау Қоршаған орта мен организм
арасындағы күрделі қарым –
қатына-қ жиынтығы.

Практикасы: “Қолдану”

қарқынды даму түрді сақтап
қалудың “құралы”. Барлық организмдер
ұрпақ қалдыруға тырысады. Сондықтан
қарқынды түрде көбеюге бастайды.

2 – деңгей

Паразиттік
жағдайдағы жағдайдағы
бәсекелестік бәсекелестік

Қарсыласын жемтікке
айналдырып, көбею
кезеңіне жетіп ұрпақ
береді.

Иесінің қорегін
пайдаланып
өз тіршілігін бірге
жалғастырады.

Теориясы: “Талдау”

Қолдан

Тіршілік үшін күрес

Түраралық Түрішілік Сыртқы ортаның
қолайсыз жағдай-
ларымен күрес
Жартқыштық Паразиттік
бәсекелестік бәсекелестік

3 - деңгей

Мен көрдім ұзын қайың құлағанын
Бас ұрып қара жерге сұлағанын
Жапырағы сарғайып, өлімсіреп
Байғұстың кім тыңдайды жылағанын?
(И.А.Крылов аудармасы )