Презентация, доклад по биологии на тему Гипофиз.Қалқанша без

Ә Н І

ГИПОФИЗ. ҚАЛҚАНША БЕЗІ. ҚАЛҚАНША МАҢЫ БЕЗІ

Сабақтың тақырыбы

құбылыстарды реттеудегі ішкі секреция бездерінің маңызы» тақырыбы бойынша сұрақтар:

а) Организмдегі физиологиялық құбылыстар қалай реттеледі?

ә) Секреция бездері жайлы не білесің?

б) Ішкі секреция бездерінің маңызы неде?


«Адам торсы» моделінен
ішкі, сыртқы, аралас секреция бездерін көрсет

Өзіндік жұмыс
(сынып оқушыларының барлығы да жеке параққа жазбаша орындайды).

№1. Сызбанұсқаны толтыр.

Бездердің қай топқа жататынын цифр арқылы көрсет:

І. Ішкі секреция бездеріне:
ІІ. Сыртқы секреция бездеріне:
ІІІ. Аралас секреция бездеріне:

1. Қалқанша безі; 7. Сілекей бездері;
2. Гипофиз; 8. Ұйқы безі;
3. Жыныс бездері; 9. Тимус;
4. Қарын безі; 10. Ішек безі;
5. Эпифиз; 11. Бүйрек үсті бездері;
6. Қалқанша маңы безі; 12. Бауыр.

орнына түсіп қалған сөздерді қой:

а) Сөл бөліп шығаратын өзектері бар бездерді ----------- -------------- бездері дейді.

ә) Бөлінетін заттарды шығаратын өзегі болмайтын бездерді ----------
------------ бездері дейді.

б) Әрі ішкі, әрі сыртқы секрециялық қызмет атқаратын бездерді
------------ ----------- бездері дейді.

в) Ішкі секреция бездерінен қанға бөлініп шығатын және организмнің әртүрлі әрекетін реттейтін заттарды ------------------- деп атайды.

г) Гормондардың барлығы -------------------- ------------------ заттарға жатады.

орналасқан ішкі секреция безі: А. Қалқанша безі;
Ә. Гипофиз;
Б. Ұйқы безі;
В. Эпифиз;
Г. Жыныс безі;
2) Аралас безге жататындары:
А. Қалқанша және қалқанша маңы бездері;
Ә. Гипофиз;
Б. Ұйқы безі;
В. Бүйрек үсті безі;
Г. Аталық және аналық жыныс бездері.
3) Ішкі секреция бездерінен бөлінетін зат: А. Лимфа;
Ә. Сөл;
Б. Гормон;
В. Пигмент;
Г. Фермент.

№ 5. Перфокарта.
Суреттен адамның ішкі секреция бездерін номер бойынша көрсет:

1..................................
2..................................
3..................................
4..................................
5..................................
6..................................
7..................................
8..................................
9..................................
10.................................

Ж А У А П Ү Л Г І С І:
№1. Сызбанұсқаны толтыр.

№ 2. Сәйкестік тест: I. ІСБ: 1, 2, 5, 6, 9, 11;
ІІ. ССБ: 4, 7, 10, 12;
ІІІ. АСБ: 3, 8.

№ 3. Көп нүктенің орнына қойылатын сөздер: а) сыртқы секреция;
ә) ішкі секреция;
б) аралас секреция;
в) гормондар;
г) биологиялық белсенді.

№ 4. 1. Ә В; 2.Б, Г; 3. Б.

№ 5. Перфокарта. 1. Гипоталамус; 6. Тимус;
2. Гипофиз; 7. Бүйрек үсті безі;
3. Эпифиз; 8. Ұйқы безі;
4. Қалқанша безі; 9. Аталық жыныс безі;
5. Қалқанша маңы безі; 10. Аналық жыныс безі;

Оқушылардың § 25-ті өздігінен меңгеруі.

а) § 25-ті бір - екі рет ынтамен оқып шығуы (5 мин).
ә) «Ішкі секреция бездері» кестесімен (кесте жартылай ашық)
танысу (1 мин).
б) кестені дәптерге сызу және 1,2 графасын жазып алуы, 3 графа
үйде толтыруға беріледі, 4-5 графалардың толтырылмаған
бөліктерін оқулықтағы материал көмегіне сүйеніп оқушылардың
жазып шығуы (5 мин).
в) кестені үлгі бойынша салыстырып тексеру, түзету (2 мин).

СЕКРЕЦИЯ БЕЗДЕРІ

Эндокринология эндокринолог дәрігер

Г И П О Ф И З –
МИДЫҢ АСТЫҢҒЫ ЖАҒЫНДА ОРНАЛАСҚАН ІШКІ СЕКРЕЦИЯ БЕЗІ

ГИПОФИЗДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ

ЕРГЕЖЕЙЛІЛІК

Қ А Л Қ А Н Ш А Б Е З
Мойында көмекейдің алдыңғы жағында орналасқан.
Пішіні таға тәрізді, өзара байланысқан екі бөліктен тұрады

Эпителий ұлпасынан құралған
толып жатқан кішкене көпіршіктер

– нақұрыстық

мынаны байқауға болады. Қалқанша бездің гормондары организмдегі зат алмасу процесін күшейтеді және жүйке жүйесіндегі қозу процестерінің артуына себепші болады.
Бұл гормондар организмнің өсуіне әсер етеді, ол тәжірибемен дәлелденген. Жас жануарлардың қалқанша безін алып тастағанда, олардың өсуі тоқтаған.
Қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда балалар да өте нашар өседі.

сұрақтар:
1. Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гормоны (......................).

2. Ересек адамда гипофиз көп бөлінгеннен пайда болатын ауру (.....................................).

3. Терінің түсі мен сепкіл пайда болуына әсер ететін гормон
(...........................).
4. Артқы гипофизден бөлінетін гормондар (........................................).

5. Йод жетіспегенде балаларда болатын ауру (...................................).

6. Ересектерде ше? (.................................).

7. Тироксин көп бөлінсе қандай ауру пайда болады? (..........................).

8. Қалқанша маңы безінің гормоны (...................................).

9. Кальций алмасу ағзадағы қандай заттарға байланысты?
(...........................................................).

10. Ішкі секреция бездерінің ауруын зерттейтін медицина саласы
(............................................).

ІV. САБАҚТЫ БЕКІТУ

жұмыс дәптеріндегі тапсырмаларды орындау.

VІ. ҚОРЫТЫНДЫ

Ішкі секреция бездері өзара тығыз байланысты,
олардың қызметін жүйке жүйесі реттеп отырады да, ағзаның біртұтастығы сақталады.