Презентация, доклад по биологии на тему Қан топлири. Қан қуюш. Резус фактор (8 класс)

қан  йәни  қан һүжәйрилириниң   активлиғини, оқуғучиларға чүшәндүрүп  олтирип, қан топлирини ажиритишни билишкә үгитиш йәни   билимини   қелиплаштуруш.
Дамытушылық: Оқуғучиларниң сөзләш, ойлаш, әстә сақлаш қаблийитини риважиландуруш. Биология пәнигә қизиқишини ашуруш. Тәрбиелілік:Тәбийәтни сөйүшкә һөрмәтләшкә тәрбийәләш, униң берикәтлик тирикчилигини қәдирләшкә, вәтәнпәрвәрликкә тәрбийәләш.

тез жасауларың керек. «Бастаймыз» деген белгі берілгенде, мен қалай амандасу керек екенін айтамын, сонда сендер бір-бірлеріңмен тез-тез амандасасыңдар. Әр адаммен әртүрлі амандасасыңдар. Сонымен, көз билән… қол билән… мүрәң билән… қулақ билән… тиз билән… Тапан билән… баш билән.
1. «Өз орныңды тап» Оқушыларды қан топтары бойынша топтарға бөлу: I, II, III, IY топтары
Психологиялық ахуал орнату Оқушылар қиылған қағаздарға І, ІІ, ІІІ, ІY қан топтары жазылған қағаздарды суыру арқылы топтарға бөлінеді

ички муһити немидин түзүлгән?
2. Қан немидин туриду?
3. Қан қандақ хизмәт атқуриду?
4. Қан плазмисиниң көләминини атаңлар?
5. Эритроцитлар қандақ хизмәт атқуриду?
6. Лейкоцитларниң асасий атқуридиған хизмити қандақ?
7. Фагоцитоз һадисисини ким ачти?
8. Тромбоцитларниң хизмити қандақ?

туриду.
3.Қан тошуш, гумораллиқ, терморәтләш, һимайә қилиш хизмитини атқуриду.
4.Қан көләминиң 90-92% су, 7-8% белок, 2% глюкоза, майлар, минераллиқ тузлар, в.б. болиду.
5.Эритроцитлар кислород билән углекислый газни тошуйду .
6. Организмда ағриқ пәйда қилғучи бактерияләрниң, ят тәнчиләрниң кирип кетишидин һимайә қилиш.
7. 1908 жылы И.И.Мечниковқа мошу йеңилиғи үчүн нобель мукапати берилди.
8.Қанниң уюши вә қан кетишниң тохтиши жәриянлириға қатнишиду.

The of 10 th January
Tuesdey «Поле чудес» оюни Соаларға жавап бериш арқилиқ йеңи мавзуни ечиш
1.Адәм организмниң ички муһитини һасил қилиду?
2. Группы дегән сөзниң уйғурчә тәржимиси? 3. Жараһәтләнгәндә, зәхмиләнгәндә қан көп кәтсә у адәмгә немә қандақ ярдәм берилиду? 4Адәмниң қенида болидиған алаһидә белок маддиси?

1. Адәм организмидики қанниң мөлчәри қанчә?
2. Қан топлири қанчигә бөлинидиғини биләмсиләр?
3. Қандақ жағдайда адәмгә қан қуюду?

The of 10 th January
Tuesdey «Поле чудес» оюни Соаларға жавап бериш арқилиқ йеңи мавзуни ечиш
1.Адәм организмниң ички муһитини һасил қилиду?
2. Группы дегән сөзниң уйғурчә тәржимиси? 3. Жараһәтләнгәндә, зәхмиләнгәндә қан көп кәтсә у адәмгә немә қандақ ярдәм берилиду? 4Адәмниң қенида болидиған алаһидә белок маддиси?

1. Адәм организмидики қанниң мөлчәри қанчә?
2. Қан топлири қанчигә бөлинидиғини биләмсиләр?
3. Қандақ жағдайда адәмгә қан қуюду?

қанчә? 2. Қан топлири қанчигә бөлинидиғини биләмсиләр? 3. Қандақ жағдайда адәмгә қан қуюду?

Жавави:
1. Адәм организмида 5 л қан болиду.
2. Адәмдә 4 қан топи бар.
3. Адәм көп мөлчәрдә қан йоқатқанда
қан қуюду.

Ландштейнер қанниң мас кәлмәслиги проблемисини тәтқиқ қилғанда, бир һаләттә бир адәм қени плазмисиниң эритроцитлири башқа адәм қениниң эритроцитлири билән арилашқанда, уларниң бир-биригә чаплашқанлиғини ениқлиған. Иккинчи һаләттә башқа адәмләрдә бу һадисә байқалмиған. Алим өз тәтқиқатлириға асаслинип, адәмләр қениниң төрт топини: I. II. III. IV топлирини ачти. Мошу кәшпияти үчүн К. Ландштейнерға 1930-жили Нобель мукапити берилди. Эритроцитларниң чаплишишини агглютинация дәп атайду.Агглютинация қанниң уюшиға вә кичик томурларниң тосилип қелишиға елип келиду вә бу әһвал өлүмгә дучар қилиду. Қуюш үчүн қанни Донурдин алиду.
Донор- өз қенини ихтиярий беридиған адәм.
Реципиент –қанни донордин алидиған адәм.

қенида биринчи болуп тапти.

Адәмләрниң резус-фактор

Тірек конспектілерімізді толтыруды ұмытпаймыз.

I ( 0 ) –А және В антигені болмайды
II ( А ) –А антигені болады
III ( В ) –В антигені болады;
IV( АВ ) –А и В антигені болады

крови - blood group
2. Агглютинация - Agglutination
3. Донор - Donor
4. Реципиент - Recipient
5. Резус-фактор-
6. Антигени - antigens

топтары I және III ата-ананың баласы –Н.

Гемофилия  б) Холера в)Дифтерия г)Скарлатина  2. Қан беретін адам а)реципиент  ә)донор  б)фагоцитоз в)пиноцитоз  г)резус; 3. Универсалды донор деп қандай қан топтарын атайды? а)ІІтоп  ә)І топ  б)ІІІ топ  в) ІҮ топ 4. Адам қанының төрт тобын ашқан және осы еңбегі үшін Нобель сыйлығын алған ғалым кім? а) Э.Дженнер ә) К.Ландштейнер  б) И.И.Сеченов в) И.И.Мечников 5. Өзіңнің қан тобыңды неге білу керек?  а)фагацитоз үшін 
ә)пиницитоз үшін б)агглютинация болмау үшін
6. Адамда болатын қан топтарының саны
а)екі ә) үш б)төрт в)бес г)алты
7. Донордан қан алатын адам:
а)донор  ә)фагоцитоз  б)реципиент в)пиноцитоз г)резус
8. Агглютинация деген не?
а)Тромбоциттердің бірігіп қалуы
ә)Лейкоциттердің бірігіп қалуы
б)Эритроциттердің бірігіп қалуы
в)Ерекше нәруыздық зат

Дегән соал қоюлиду. (2 мин) Төрт тамға: 1-чи 25-30%. 2-тамға 50-55%, 3-тамға 75-80% 4-тамға 100%

Бағалау
Үйге тапсырма
1. «Қан топтары және қан құю» тақырыбын оқу
2. Өз ата-аналарының қан топтарына байланысты мүмкін болатын жағдайдағы қан топтарына есептер шығару