Презентация, доклад Балык (7 класс)

шаруашылығы. Сазан

жыныс бездері болады. Аталықтан бөлінетін сұйықтық шоғыл, аналық безде уылдырық деп аталатын майда жұмыртқа жасушалар болады.

шашады. Ал өзен жыланбалығы керісінше, өзеннен теңізге өтіп өрістейді.

маңызы зор. Бұл әсіресе бағалы кәсіптік балықтарды молайту үшін пайдаланылады. Балық өсіру зауыттары балық уылдырығын қолдан ұрықтандырып, өрбіген шабақтарды өзен, көлдерге жіберу арқылы балық санының артуына мүмкіндік жасайды. Пісіп жетілген уылдырық аналық балықтан сығылып алынады, екінші ыдысқа балықтың шоғалы сығылып құйылады. Шоғалға су қосылып, біраз сұйытылған соң уылдырықтарға шоғал ерітіндісі құйылады. Уылдырықтар шоғалға шыланып, ұрықтанады да балықтың дернәсілі дамиды. Шоғал қосылған уылдырық арнаулы ұрық өсіретін аппаратта өсіріледі, онда үнемі таза су құйылып тұрады. Дернәсілден өрбіген шабақтар келесі суқоймаларға жіберіледі. Мұндайда тоған шаруашылығы да пайдаланылады. Мәселен, сазанның қолда өсірілетін түрі – тұқы қолдан жасалған суқоймаларда өсіріледі де шабақтары табиғаттағыдай көп шығынға ұшырамайтын болады.Тоғанда өсірілетін балық жауынан қорғалады және табиғи азықтан басқа қолдан қосымша жеммен: тұқым, кебекпен, балық және ет ұнтағымен, кептірілген бунақденелі жәндіктермен қоректендіріледі. Тоғанда балықтың өсуіне барлық жағдай жасалатындықтан, дәмді де сапалы балық етін мол алуға мүмкіндік туады.

тұқымдасына жататын балық. Саза́нның қабыршағы ірі, аузының екі езуінде мұртшалары бар, жұтқыншақ тісі жақсы дамыған. Қазақстанда 2 түр тармағы: Еуропа cаза́ны және Арал саза́ны бар. Біріншісі –Жайық, Жем, Еділ өзендерінде, Шалқар мен Каспий теңіздерінің құяр жеріндегі өзендерде; ал екіншісі Арал теңізі, Сырдария, Сарысу, Шу өзендерінің бойында тараған. Ересектерінің ұзындығы 40 – 45 (кейде 100) см-дей, салмағы 2,5 (ірілері 20) кг-дай болады. Жыныстық жағынан 3 – 5 жасында жетіледі. Уылдырығын (аналығының көлеміне қарай, ірілері – 1,5 млн-дай) 2 – 3 бөліп, тереңдігі 1,5 – 2 м-дегі өсімдіктерге, көбінесе тереңдігі 0,5 м-дегі жайылма судағы шөп үстіне шашады. Уылдырығы су температурасы – 16 – 22С, тұздылығы 9,6% болса жақсы жетіледі. Саза́ндар қорек талғамайды. Шабағы алғашында зоопланктон және майда балдырлармен, кейін әр түрлі жәндіктермен қоректенеді. Соңғы жылдары өзен-көл, бөген суының тартылуына байланысты саза́н саны күрт азайып кетті және тіршілік ортасы мен қорек құрамының нашарлауына байланысты саза́ндардың дене тұрқы да кішірейіп кетті. Мысалы, қазіргі кезде ергежейлі саза́нды (ұзындығы 15 см, салмағы 70 г) кездестіруге болады. Саза́нның еті дәмді, етінің майлылығы 4,1%, белогы 16,5%; кәсіптік маңызы өте үлкен.

- адамға өте жұғымды тағамдар. Еліміздің суларында балықтың мыңнан астам түрлері тіршілік етеді, оның 250 түрі ауланады. Теңіздерде балық аулау өрістеген сайын,дәмді де жұғымды тағам көбейіп, халық дастарқаны молая түсуде.
Балық шаруашылығы өнеркәсібінің балық аулайтын осы заманғы техникамен жарақтанған ірі кемелері балықты аулаған жерлерінде сол бойда өңдейді. Мұның өзі балық өнімдерінің (тоңазытылған балық, жон еттері, консерві т. б.)  өте дәмді және сапалы болуына әсер етеді.

Олар да өзінше «тіл» қатады,
Сусыз тіршілік ете алмайды Оны бірде жұтып, бірде шығарып жатады.

2. Қомағайлық жасайды, Шабақтарды асайды.
3.Күміспенен апталған, Теңгеменен қапталған.

Жыланша иреңдеген судағы сұм бір,
Қорегін олжалап тою үшін
Акуланың денесін тесіп , ішегін жеп жүр . 5.Тұмсығымен кемені де теседі,
Суда сүңгуір қайықша еседі.

6. Уылдырығын аузында сақтайды,
Ол кезде асқа тәбеті шаппайды.

беруі керек.

1. Сазан балығына сипаттама бер?
2. Кәсіптік балықтарға қандай балықтар жатады?
3. Каспий теңізінде кәсіптік балықтардың неше түрі бар?
4. Қазақстанда сазанның қандай түр тармақтары кездеседі?

Үйге тапсырма.

Балық өсіру зауыттары, олардың маңызы. Тоған шаруашылығы, сазан туралы оқып түсінік айту