Презентация, доклад на тему Биология сабағынан Ас қорыту

ас (азық) корыту жүйесі бас бөлімінің аддыңғы бөлігі. Ауыз қуысының сүйектік негізін: тұмсық сүйек, жоғарғы жақ сүйек, тандай сүйек, төменгі жақ сүйек, тіл асты сүйек құрайды. Ауыз қуысының жоғарғы және төменгі еріндер аралығындағы кіреберіс тесігін — ауыз саңылауы, ал оның тіл түбірі мен жұмсақ таңдай аралығындағы жұтқыншаққа шығатын тесігін — есін деп атайды. Ауыз қуысының алдыңғы сыртқы қабырғасын — жоғарғы және төменгі ерін, ішкі қабырғасын — күрек тіс пен қызыл иек, екі бүйірінің сыртқы қабырғасын — оң және сол ұрт, ішкі қабырғасын — оң және сол жақтағы азу тістер мен қызыл иек, төбесін — қатгы және жұмсақ тандай, ал төменгі жақаралық кеңістікте орналасқан ауыз қуысының түбін тіл құрайды.

7 жаста – тұрақты тіс
18-19 жаста - ақыл тіс

Тіс сауыты
Тіс мойыны
Тіс түбірі

тіс

Кіреуке 98 бейогр.
Дентин-70бейогр,30орг
Қуыс борпылдақ ұлпа
Жүйке, қантамыр

32

Күрек
тіс

Азу
тіс

Ит
тіс

4

2

1 түбірлі

үлкен

кіші

6

4

2 ж/е 3
түбірлі

өңеш пен көмейдің арасындағы байланыстырушы мүше. Адамда Жұтқыншақ ас қорыту және тыныс алу процесіне қатысады. Жұту кезінде ас жентегі ауыз қуысынан қаңқа арқылы Жұтқыншаққа, одан өңешке өтеді.

жалғастыратын бөлімі. Өңеш адамда түтік тәрізді, ұзындығы 25 см-дей, диаметрі 16 – 22 мм (созылғанда), қалыңдығы 3,5 – 5,6 мм. Өңеш мойын, көкірек, құрсақ бөлімдерінен тұрады. Оның қабырғасын ішкі – кілегейлі, ортаңғы – етті, сыртқы – көкірек және құрсақ бөліктерін сірлі қабық, мойын бөлігін адвентиция (қан тамырының сыртқы дәнекер қабығы) құрайды.

жүйесінің қапшық тәрізді кеңейген қуысты ағзасы. Бөлімдерінің санына қарай қарын — бірбөлімді және көпбөлімді қарындар болып бөлінеді. Бірбөлімді қарын өз кезегінде: безсіз қарын, безді қарын және безді-безсіз немесе аралас қарын болып үш түрге бөлінеді.

Қарын

Пішіні, сыйымды
лығы 2-3 л алмұрт пішінді

Ұлтабар

Аш ішек

Тоқ ішек

Тік ішек

Ұзындығы 25 см

Ұйқыбезі

Бауыр

5-7 м

Ұзындығы
1.5-2 м

Соқыр ішек 15 см

Жиек ішек

Тік ішек

бұлшықеттері орналасқан

Өңеш

Бауыр

Тоқ ішек

Соқыр ішек

Тік ішек

Аналь тесігі

Тік ішек

12 елі ішек

Асқазан

Жұтқыншақ

Кеңірдек

Тіл

Ауыз қуысы

Таңдай

Ас қорыту қызметі

Дәмді сезу, ұсақтау,
сілекеймен байланыстыру

Жұту

Ас қорыту

Сіңіру

сағат

сағат

10 сағаттан
Бірнеше
күнге дейін

,тіл асты)
Ұсақ қарын бездері,ұйқы безі,бауыр,өт,ұсақ ішек бездері

Сөл

Шартты шартсыз Асқазан Сілекей

Салыстыру

Тағамды
көргенде
сілекей
бөлінеді.
Мысалы
Иісі тағам
туралы
әңгіме

Тағам ауызға
түсекнде дәм сезу
жүйкесін
тітірекендіреді,
қозу
п.б. сопақша
миға
сілекей бөлу
орталағына
береді.

98-99%су, 1,5%
Тығыз зат,муцин
Нәруызы болады.
Зиянсыздандыратын
Нәруыз-лиозим.
Екі фермент:
Птиалин,мальтоза
Болады,минералды
тұздар
болады

Ферменттер:
Пепсинмен
химозин
4-11 сағат
Созылады
Мөлшері тағам
Құрамына
Байланысты.

(адамның 62 тамыры 12 мүшесі)

32 қайрақ ,
Бірін –бірі шыңдайды

Үй ішінде 30 батыр ,
Кіргендерді отап,
турап жатыр

ТІС

ТІС

 Бір таудың алпыс екі саласы бар,  Он екі жанында қаласы бар.  Бау –бақша, түрлі өсімдіктер,  Барлығын билеп тұрған анасы бар.
  

Тіс мойыны

3) Тіс түбірі

Кіреуке(эмаль)
Дентин
3) Борпылдақ ұлпа
4)Жүйкелер қан тамырлар

материалы мономерлері аминқышқылдар
2.Нәруыздар                ә)организмдегі негізгі энергия көзі
3.Көмірсулар               б)нәруыз текті зат
4.Майлар                     в)өсімдікті,жануартекті тамақ өнімдері
5.Витаминдер              г)әрі құрылыс материалы,әрі энергия көзі
6.Тағамның құрамы     д)организмнің тіршілік әрекетіне қажет
органикалық заттардың жеке тобы

жолдары қиылысатын мүше:

а)өңеш
ә)асқазан
б)аш ішек
в)жұтқыншақ
Дұрыс жауабы: жұтқыншақ

2)Ащыны сезетін рецепторлар тілдің қай аймағында:
а)тіл ұшы б)бүйірі
ә)тіл түбірі в)таңдай
Дұрыс жауабы: тілдің түбірі

б)400-500гр
ә)80-90гр в)200гр
Дұрыс жауабы: 100гр

4)Көмірсулардың тәуліктік мөлшері:
а)200гр б)400-500гр
ә)300гр в)600гр
Дұрыс жауабы: 400-500гр

5)Ас қорыту мүшелерін белгілеңіз:
а)ауыз қуысы,өкпе ,асқазан б)тоқ ішек,өңеш,асқазан
ә)жұтқыншақ ,өңеш,жүрек в)кеңірдек,қарын,ауыз қуысы
Дұрыс жауабы: тоқ ішек, өңеш, асқазан

6)Ас қорыту мүшесінің бұл бөлімінде нәжіс қалыптасады:
а)ас ішекте б)асқазанда
ә)тоқ ішекте в)өңеште
Дұрыс жауабы: тоқ ішекте

б)өңеш
ә)аш ішек в)жұтқыншақ
Дұрыс жауабы: аш ішек

8)Ас қорыту жолының кеңейген мүшесі:
а)өңеш б)жұтқыншақ
ә)тоқ ішек в)асқазан
Дұрыс жауабы: асқазан

9)………….сілекей бездерінің өзегі ашылады:
а)өңеште б)ауыз қуысында
ә)жұтқыншақта в)асқазанда
Дұрыс жауабы: ауыз қуысында

10)Онда су қайтадан денеге сіңіріледі және кейбір витаминдерсинтезделеді:
а)тоқ ішекте б)аш ішекте
ә)ұлтабарда в)жұтқыншақта
Дұрыс жауабы: тоқ ішек

«Тіс бүлінді дегенше, іш бүлінді.
Іш бүлінді дегенше, іс бүлінді».
3) «Апыл-ғұпыл ішкен ас,асқазанға түскен тас».