Слайд 2Мидың құрылысы, бөлімдері
Үлкен ми сыңары
Ми көпірі
Ортаңғы ми
Сопақша ми
Мишық
Ми бағаны
Аралық
ми
Слайд 4Үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтары
Слайд 5 Мақсаты:
Білімділік: Үлкен ми сыңарларының құрылысы мен қызметі туралы
оқушыларға білім беру
Дамытушылық: . Алдыңғы сабақтан алған білімді байланыстыра отырып оқулық мәтінімен, сызбанұсқалармен және кестелермен жұмыс істеу икемдігін дамыту
Тәрбиелілік: Жоғары жүйке қызметінің топтарымен таныстыра отырып, жүйке жүйесінің гигиенасын сақтай білуге баулу. Ұйымшылдыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу;
Слайд 6Табыс критерийлері:
1. Ми бөліктерінің қызметін біледі
2. Үлкен ми сыңарлары
қыртысының маңызын түсінеді
3. Үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтарын ажыратады
4. Жүйке жүйесіне әсер ететін зиянды заттардың әсерін сипаттайды
5. Жүйке жүйесінің гигиенасын сақтайды, өмірлерінде қолданады
Слайд 7
Үлкен ми сыңарларының құрылысы
Үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтары
Жүйке жүйесінің гигиенасы
Темекі мен
ішімдіктің жүйке жүйесіне әсері
Слайд 11«Кластер» құру
Бос орынға тиісті сөздерді жазыңдар.
1……. ми
сыңарлары – мидың ең үлкен және …………. тұрғыдан ең …….. бөлімі.
2.Адамда ……..ми сыңарлары өте жақсы жетілген және ….сүйек сауытының … бөлімінде орналасқан.
3…….. ми сыңарларының беті …. заттан – ………… түзілген.
4. ……….. жалпы ауданы 2200-2500 см2, қалыңдығы 2,5-3 мм, оны 14-18 млрд ……. денесі құрайды.
5. Қыртыс астында … зат орналасқан, оның …….. қабатында ………. ядролар түзіледі.
6.Ми сыңарының әрқайсысы …… жүлгелермен ………, төбе, ……., самай бөліктеріне бөлінген.
7.Ең …….. жүлге – …….. бөлігін ……. бөлігінен ажырататын …… жүлге және ……… бөлігін шектейтін ………. жүлге.
8.Үлкен ми сыңарларында ……….. – сезімтал аймақтар орналасқан. ……… бөлігінде ……….. аймағы, ал ….. сезу және ………. сезу аймағы ………. және самай бөліктерінің шегінде, ……….. бөлігінде – ……… аймағы орналасқан.
9. …………-қозғалыс аймағы …………. жүлге …………., маңдай бөлігінде орналасқан.
10.Адамның …….. және …….. жақтағы ми сыңарларының қызметі әртүрлі. ………. сол жақ ми сыңарында, ал ………….. оң жақ ми сыңарында адам кейін қалыптасатын …………. және ………. мен ………….. қимыл-қозғалыс ………………. орналасқан.
11. …………….. жүйесі ауруларының себебін, ………….. алу, ………. және . қою әдістерін ………….. анықтайды.
12…………… ішмдік ……………. сіңіріледі де, 2 минуттан кейін ………….. түсіп, қанмен барлық жасушаларға …………………...
13.Спиртті ішімдіктің әсерінен адамның ……………… рефлекстік іс-әрекеті бұзылады, күрделі ………… жасауы …………….. орталық жүйке жүйесінде ……… және ………… процестерінің арақатынасы өзгереді.
Слайд 12Бос орынға тиісті сөздерді жазыңдар.
1.Үлкен ми сыңарлары – мидың ең үлкен
және эволюциялық тұрғыдан ең жас бөлімі.
2.Адамда үлкен ми сыңарлары өте жақсы жетілген және бас сүйек сауытының ми бөлімінде орналасқан.
3.Үлкен ми сыңарларының беті сұр заттан – қыртыстан түзілген.
4.Қыртыстың жалпы ауданы 2200-2500 см2, қалыңдығы 2,5-3 мм, оны 14-18 млрд нейрон денесі құрайды.
5. Қыртыс астында ақ зат орналасқан, оның қалың қабатында қыртысасты ядролар түзіледі.
6.Ми сыңарының әрқайсысы ірі жүлгелермен маңдай, төбе, шүйде, самай бөліктеріне бөлінген.
7.Ең терең жүлге – маңдай бөлігін төбе бөлігінен ажырататын орталық жүлге және самай бөлігін шектейтін бүйірлік жүлге.
8.Үлкен ми сыңарларында сенсорлық – сезімтал аймақтар орналасқан. Самай бөлігінде есту аймағы, ал иіс сезу және дәм сезу аймағы төбе және самай бөліктерінің шегінде, шүйде бөлігінде – көру аймағы орналасқан.
9. Қимыл-қозғалыс аймағы орталық жүлге алдында, маңдай бөлігінде орналасқан.
10.Адамның оң және сол жақтағы ми сыңарларының қызметі әртүрлі. Оңқайдың сол жақ ми сыңарында, ал солақайдың оң жақ ми сыңарында адам туылғаннан кейін қалыптасатын есту және сөйлеу мен жазудың қимыл-қозғалыс орталықтары орналасқан.
11.Жүйке жүйесі ауруларының себебін, алдын алу, емдеу және диагностика қою әдістерін невропатолог анықтайды.
12.Спиртті ішмдік асқазанда сіңіріледі де, 2 минуттан кейін қанға түсіп, қанмен барлық жасушаларға тасымалданады.
13.Спиртті ішімдіктің әсерінен адамның шартты рефлекстік іс-әрекеті бұзылады, күрделі қимылдар жасауы баяулайды, орталық жүйке жүйесінде қозу және тежелу процестерінің арақатынасы өзгереді.
Слайд 14Себебін анықта:
І-топ.
1.Ми сыңарының әрқайсысы ірі жүлгелермен бөлінген. Не себепті ең
терең жүлге деп атайды?
ІІ- топ. Неліктен қыртыстың өткізгіш жолдары қыртыстың барлық бөлігін өзара және қыртысты орталық жүйке жүйесінің басқа бөлімдерімен байланыстырады?
ІІІ- топ 1. Жүйке жүйесінің гигиенасы не үшін керек?
Слайд 15Себебін анықта:
1.Ми сыңарының әрқайсысы ірі жүлгелермен бөлінген. Не себепті ең терең
жүлге деп атайды?
Ж: Себебі, маңдай бөлігін төбе бөлігінен ажырататын орталық жүлге және самай бөлігін шектейтін бүйірлік жүлге аралығын алып жатады.
2. Неліктен қыртыстың өткізгіш жолдары қыртыстың барлық бөлігін өзара және қыртысты орталық жүйке жүйесінің басқа бөлімдерімен байланыстырады?
Ж: Себебі, қыртыстың өткізгіш жолдары ақ заттан түзілген.
Слайд 18Үлкен ми сыңарлары қыртысының сенсорлық аймақтарының орналасуымен сәйкестендір.
Слайд 19Сен қалай ойлайсың?
Қыртыстың дәм сезу аймағы зақымданса не болады?
Ж:
Хирург ота жасап
жатып, қолы ми қыртысына тиіп кетті. Адамның қолы, аяғы серпіліп қимылдады. Не себепті?
Ж:
Никотиннің миға әсері қандай?
Ж:
Слайд 20
Үйге тапсырма
§16 оқу
74беттегі кестені толтыру