Слайд 1Сабақтың тақырыбы
Адам генетикасы
Адамның тұқымқуалаушылығын зерттеу әдістері
Слайд 4Жаңа сабақ
Адам генетикасы адамның тұқымқуалаушылығы мен өзгергіштігін зерттейді. Оның міндеті –
қалыпты белгілердің және түрлі аурулардың тұқым қуалау ерекшеліктерін, ол аурулардың қалыптасуындағы генетикалық факторлар мен орта факторларының рөлін анықтау.
Слайд 6Генеалогиялық әдіс
Адамда болатын түрлі белгілер мен қасиеттердің немесе аурулардың тұқым қуалауын,
оның шыққан тегіне қарай зерттейді.
Слайд 7Генеалогиялық әдіс
Шежірені құрастырудағы негізгі шартты белгілер:
1 — ер адам;
2 — әйел адам;
3 — жынысы анықталмаған;
4 — зерттеліп отырған белгі кездесетін адам;
5 — зерттеліп отырған рецессивті геннің гетерозиготалытасымалдаушысы;
6 — неке;
7 — ер адамның екі әйелмен некесі;
8 — туыстық неке;
9 — ата-анасы, балалары және олардың туылу реті;
10 — екі жұмыртқалық егіздер;
11 — бір жұмыртқалық егіздер.
Слайд 8Құнанбайдың дарындылық қасиетін көрсететін шежірелік карта
Құнанбай
Шәкәрім
Құдайберді
Ақылбай
Мағауия
Абай
- дарындылық қасиеттің берілу белгісі.
Слайд 9Гемофилия ауруының тұқым қуалауы
Слайд 10Цитогенетикалық әдіс
Сау немесе ауру адамның кариотипіне (хромосома жиынтығына) цитогенетикалық талдау жасалады.
Слайд 11Цитогенетикалық әдіс
Хромосомалық өзгерістердің нәтижесінде туындайтын аурулар: Клайнфельтер синдромы, Тернера-Шерешевский, Даун, Патау,
Эдвардс синдромы және т.б.
Слайд 15Егіздік әдіс
1 — бір жұмыртқалық егіздер
2 — екі жұмыртқалық егіздер
Белгі қасиеттердің дамып қалыптасуы
үшін тұқым қуалаушылық пен сыртқы ортаның әсерін зерттейді, сонымен қатар адамның кейбір тұқым қуалайтын ауруларға бейімділігін алдын ала анықтауға көмектеседі.
Слайд 18Онтогенетикалық әдіс
Адамның онтогенезі барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар – жоғы анықталады.
Онтогенез барысында белгілі бір ауруды тасмалдайтын рецессивті гендерді анықтау арқылы болашақ ұрпақты ауыр зардаптардан сақтандыру.
Слайд 19Популяциялық әдіс
Түрлі тұқым қуалайтын өзгерістердің адам популяциясына таралу жиілігі зерттеледі.
Слайд 20Биохимиялық әдіс
Қандай генетикалық өзгерістерден зат алмасудың ауытқуы болғанын осы әдіспен анықтайды.
Бұл әдіс тек нәтижесінде ферменттер қызметі бұзылатын ауруларға ғана қолданылады.
Слайд 21
Жаңа сабақты бекіту:
Менен сұрақ –сізден жауап
1.Генеалогиялық әдіс нені зерттейді?
2.Цитологиялық әдісті
медитцинада қандай мақсатта қолданады?
3.Егіздерді салыстыру әдісінің ерекшелігі неде?
4.Биохимиялық әдіс қандай жағдайда қолданылады?
5.Туыс адамдардың некелесуіне тиым салудың генетикалық мәні неде?
Слайд 22Үйге тапсырма беру
Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері