Презентация, доклад на тему Нарт таурух. Сосуркъа бла эмеген

Нарт таурух. «Сосуркъа бла эмеген»»
Къарачай тилни устазы:
Джуккаланы М.Х.

тил байлыкъларын ёсдюрюу, къарачай фольклорну эмда нарт таурухланы юсю бла ариу халиге, адебге, ишленмегликге юретиу, сюйдюрюу.
Сохталаны фольклорну жанрлары бла танышдырыу эмда билимлерин терен этиу.
Устазны болушлугъу бла къарачай фольклорну юсюнден окъугъанларыны, эшитгенлерини, билгенлерини дерсде сохталагъа айтдырыу .
Фольклорда халкъ джигитлени иги шартларын, халилерин Ата джуртуна, миллетине сюймекликлерин ачыкълау, аланы юлгюге келтире, сохталаны- Ата джуртну къорууларгъа, сюерге юретиу

– - «халкъ оюм») биринчи 1846 джылда ингилиз археолог У. Дж. Томс къурагъанды. Фольклор чыгъармала бютеу халкъныкъыдыла, аланы халкъ этгенди, алагъа биз «халкъны аууз чемерлиги» деб аны ючюн айтабыз

соруу

Хакимни аллына чабыгъыз! – деб тёрт диниягъа Хапар этгендиле. Элге къууанч хапар джайылгъанды.» билчи муну атын?

сени ашайма!» -дегенди берю…

«кюнюнг ашхы болсун, тюлкю. Ашхылыкъ кер джылан,» -деб, тюлкю сабыр болгъанды

Билчи таурухну атын?
«Да келтиргенинг ючюн сау бол! Алай энди
келтиргенин кибик, юлешген да эт тауукъну» -, дегенди хан.

ёледи,
Эртден бола келеди.

Тёб тегерек тоб кибик, ичи къызыл от кибик.

Урмай- тюймей джылатыр.

Бир къызым барды да,
Суугъа кирсе, юсюне суу къонмайды.

Къарангыда кёреди да
Джарыкъда кёрмейди.

Джырсыз кюню кетмейди,
Джырына джыр джетмейди.

Башы- таракъ,
Къуйругъу- оракъ.

Узун боюнлу, къур-къур оюнлу.

къорулагъан озар, ……
Ата Джуртча джер болмаз,……
Батыр бир ёледи,……..
Кенгеш болса, …….
Айтылгъан сёз ………..
Ашхы сез- джаннга азыкъ,………
Тилсиз миллет …..
Адам къатында……
Акъыл джашда, къартда да тюлдю-…….
Аманнга игилик этсенг,…………
Аз сёлеш,…….
Ашда –бёрю, ……….
Окъугъан –асыу,……..
Окъумагъан сокъурду,………..
Айтхан- тынч,……..

къаргъала,
Къамиш тюбде джоргъала,
Ачы сууда –балыкъла,
Ачей тарда джылкъыла.
-Джылкъы кимни джылкъысыды?
-Адемейнй джылкъысыды?
-Адемей кеси къайдады?
-Бай тийреде тойдады.
-Сора тойгъа нек барады?
- Усталагъа къарайды,
Дарийхан бла тебсесе,
Эл аланы махтайды.

джыр

Белляу
Белляу, белляу, джылама,
Джюрегими къыйнама,
Кёзлерими гинджиси,
Белляу, белляу, тынч джукъла,
Кишиучукъча мушулда.
Акъ сютчюкден тойгъанса,
Джуклар халлы болгъанса,
Джукъла, кийик, улагъым,
Мени джарыкъ чырагъым,
Джаным кибик кереме ,
Тебретеме,кёресе.

Физминутка

иш:

Тёре, чууакъ, дарынчы,дорбун,къылыч, тёр, токъшау, джайдакъ, кенгеш, кезлик, дюлдюр, ёкюл.

бла нек кюрешеди?
Бизни заманда Сосуркъа бла сиз кимни тенглешдирирге болурсуз?
Нартланы джигитликлерин халкъны эсинде мингле бла джылланы унутулмай нек турадыла?
Сосуркъа эмегенни къара кюч бламы огъесе акъыл лагъым этибми хорлайды?
Фольклор чыгъармаланы автору миллетди деб, нек аитылады?
Фольклор таурухлада геройланы эки къауумгъа нек юлешедиле ? (иги бла аманнга)

бет

3-4 нарт сёзню азбар этерге

халкъ аууз чыгъарманы къаллай жанр бла ишледик?
Ишибизде не затны иги этдик?
Дерследе энтда не бла кюреширге керекди?
Сиз англагъаннга кёре бу дерсде ким иги ишледи?
Джаш тёлюге не ючюн керекди фольклорну билирге?

сейир эди…
Къыйын эди…
Мен этдим…
Мен къууандым …
Мени сейирсиндирди …
Мен изледим …
Бюгюн мен дерсде билдим …
Мен ангыладым…….