Презентация, доклад внеклассного мероприятия: Куннуун аргыстаьар кунду ырыаьыт Куннук

үөрэхтээһин тэрилтэтэ

Ырыа - хоһоон, уран тыл ыллыгынан айан
“Күннүүн аргыстаһар күндү ырыаһыт Күннүк”


Толордо:
1 кылаас учуутала
Неустроева Мария Егоровна
 2016
 
 
 

 

кымыс сыттаах, үрүйэ уутун курдук сэргэх Саха тылын күнэ.

1907 сыл ыам ыйын 9 күнүгэр төрөөбүтэ. Ойор-тэбэр оҕо сааһа “Саппыйа” диэн сайылыкка ааспыта. Кырачаан Володя улуу олоҥхоһут Чээбий олоҥхолуурун истэн, уран тылга, хомоҕой хоһооҥҥо умсугуйбута.
Ол уолчаан кэлин улаатан, үөрэхтэнэн, бары таптыыр поэппыт буола үүммүтэ.
Онон ыалларбытыгар, Эмис нэһилиэгэр “Саппыйа” алааска тиийиэххэ.

эрээри ураты истиҥ, тиийимтиэ тылларынан хоһуйара. Ол да иһин Күннүк хоһоонноро ырыа буолан Саха сирин үрдүнэн көтөллөр.
“Көлүкэчээн”, “Үрүмэччи маҥан ат”, “Кэҕэ”, “Долгунча”, “Күөрэгэй”, “Уой да уой”, “Дьол, үөрүү ырыата”, “Түүл”, “Ырыаһыкка”, “Сиргэ эйэ күннээтин”, “Сааскы күөх сарсыарда” уо.д.а. ырыалар норуот уоһуттан түһэрбэт

суруллубут, ол эрээри бэчээттэммэтэх буолан биллибэккэ хаалбыт. Бэчээккэ тахсыбыт маҥнайгы айымньыта “Соҕотох хахыйах” диэн хоһоон, “Чолбон” сурунаалга 1927 с. тахсыбыт.

биирдии көлүөнэ кини ыҥырар ыраас ыралаах, оһуор тыллаах айымньыларын ааҕан, нойосуус үөрэтэн улаатар. Оҕолоор, билигин ааҕар хоһооннорбутун эбээлэрбит, дьоммут бары билэллэр. Аны эһиги үөрэттигит, онтон эһиги оҕолоргут үөрэтиэхтэрэ.

ырыалара: “Көлүкэчээн” , “Долгунча” уонна “Үрүмэччи маҥан ат”

сүрэҕи быары сөрүүргэтэр...
Мин тылым – мин тохтор тойугум, мин тылым – мин туойар хомуһум...
Кустук өҥнөөх, кымыс сыттаах сахам мандаар саҥата. Кини миэнэ – барҕа баайым, өлбөт мэҥэм – мин дьолум...
Саха тыла үрүйэ уутун курдук сэргэх, сир симэҕин курдук сиэдэрэй...
Ийэ тылбыт дууһаны догутар, өйү үлүһүтэр күүстээх-кыахтаах кэрэ, дьикти тыл...

төрөөбүт тыл киртийэр, мөлтүүр, суолтата уларыйар диирэ.
Радио ыытааччыта биллэрии ааҕар: ”Бүгүн буолар кэнсиэргэ кэлин! Сылдьын! Ыалдьыттаан! ” (3 алҕас)
Оҕо сочинениета: “Мин биир дойдулаахпыт, поэт Күннүк Уурастыырабынан киэҥ туттабын” (1 алҕас)

ЫалдьыттааҤ! ”
Оҕо сочинениета: “Мин биир дойдулаахпыт, поэт Күннүк Уурастыырабынан киэН туттабын”

эбитий?
Оҕо сааһа ааспыт сайылыгын аата?
Хас саастааҕар оскуолаҕа киирбитэй?
Маҥнайгы хоһоонун аата, туохха анаан суруйбутай?
Бэчээккэ тахсыбыт бастакы хоһооно?
Ханнык олоҥхоһуту мин учууталым диэн ааттаабытай?
Спорт ханнык көрүҥэр республика чемпиона этэй?

Алампанан, Ойуунускайынан, Чурапчы Даланынан, Бүлүү Кындылынан, Горнай Даниловтарынан.)
Онтон биһиги, аммалар, Күннүк Уурастыырап курдук улуу киһи биир дойдулаахтара буоларбытынан киэн туттабыт.
Саха тыллаах баарын тухары, Күннүк барахсан истиҥ хоһоонноро ааҕылла туруохтара, уостан түспэт ырыалара ыллана сылдьыахтара диэн бигэ эрэллээх Ырыа- хоһоон, уран тыл ыллыгынан айаммытын түмүктүүбүт.

 
 

“Умнумаҥ, төрөөбүт тылгыт –
Эһиги олоххо силискит.
Төһөнөн ол силискит дириҥиэ –
Оччонон олох өксүөнүн уйуо”
Кырдьык даҕаны, хас биирдии саха киһитэ төрөөбүт төрүт тылбытын өрүү өрө тута, үүннэрэ, сайыннара сылдьыаҕыҥ!