Слайд 1Мамырдың он алтысы
Сынып жұмысы
Сабақ тақырыбы:
“Қазақ халқының ұлттық музыкалық аспаптары”
Слайд 2Сабақтың алғы сөзі:
“Табиғат дүниесіндегі сұлулықтың ғажабы аспан шырақтарында, ал жердегі дыбыс
сұлулығы- ән, күй, аспаптар сазында”
Әл-Фараби
Слайд 3Сабақтың мақсаты:
Ұлттық аспаптар туралы білімдерін нақтылай отрып отырып, оқушылардың сөздік қорларын
молайту,ауызекі сөйлеу тілін дамыту.
Слайд 5Асатаяқ
Асатаяқ- ежелден келе жатқан сілкімелі аспап. Бұрында
бақсылар қолданған. Асатаяқ тек ән, күй әуеніне қосылып қоймай, би ырғағын да сүйемелдейді.
Слайд 6Домбыра
Қазақтың өте ежелгі және кең
тараған қос ішекті аспабы. Мойнына тоғыздан жиырма екіге дейін перне байланады. Домбыра негізінен екі ішекті, үш ішекті түрі де бар. Оның негізгі мынадай бөліктері: басы, құлағы, шанағы, бетқақпағы, ілгегі, тиегі, пернелері ішегі бар.
Слайд 7 Сыбызғы-бұрынғы кезде қамыс, қурайдан жасалған. Қазір ағаш немесе басқа
қатты материалдан жасалады.
Сыбызғы:
Слайд 8Қоңырау
Қоңырау қазақ халқының көнеден келе жатқан сылдырмақты музыка
аспабы. Дыбысы сыңғырлап шығатын мыс, жез металдарынан құйылып жасалады. Аспаптың жеті музыкалық дыбыс қатары бар.Қоңырауды кішкентай ағаш балғамен ұрып ойнайды.
Слайд 9Жетіген
Жетіген қазақ халқының өте ертеден келе
жатқан жеті ішекті шертпелі музыкалық аспабы. Аспап ағаштан құралып жасалады. Оған он үш ішек байланып, арнайы тиектер қойылады. Аңыз бойынша “ЖЕТІГЕН” аспабы бір қарияның жеті баласынан айырылғандағы қасіретінен туған деседі.
Слайд 10Желбуаз
Желбуаз- үрлемелі аспаптар тобына жататын,
ел көзіне еленбеген көне аспап. Сырты меске ұқсайды. Аузын бекітетін тығыны болады. Әуен шығаратын екі сырнай түтікшесі бар. Мойынға асатын бау тағылады.
Слайд 11Дауылпаз
Дауылпаз- ұрып ойналатын музыкалық көне
аспаптың бірі. Халық тұрмысында кең қолданылады. Жаугершілік кезінде дабыл қағып, белгі беру үшін кеңінен олданылған Ол тұтас ағаштан ойылып жасалады. Бет шанағы терімен қапталады. Иыққа асу үшін қайыстан арнайы бау тағылады.
Слайд 12Қыл қобыз
Қыл қобыз- қазақ халқының ежелден
келе жатқан екі ішекті ысқышпен ойналатын аспабының бірі. Ішегі жылқының қылынан жасалады. Қобыздың үш, төрт ішекті “нар қобыз”, “Жез қобыз” аталатын түрлері де бар. Қобызды ағаштан құрап жасайды. Беті жартылай терімен қапталады. Халық аңызында қобыздың шығуы Қорқыт ата есімімен тығыз байланысты.
Слайд 13Саз сырнай
Сазсырнай- қазақтың үрлемелі музыкалық аспабы.Жұмыртқа
пішіндес, саздан жасалып, іші қуыс болады. Үн арнайы жасалған тесіктер арқылы шығады.
Слайд 14Қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптары дыбыс ерекшеліктеріне қарай төрт топқа бөлінеді
1. Үрмелі
аспап- духовой инструмент
2. Ұрмалы аспап-ударный инструмент
3. Ыспалы аспап- смычковый инструмент
4.Ішекті аспап-струнный инструмент.
.
Слайд 15"Ойналық та, ойлайық"
до
ре
ми
фа
соль
ля
си
Слайд 17Ре нотасы сұрағы
Бұл аспапты қалай
жасайды?
Слайд 18“Ми” нотасының сұрағы
Мүйіз сырнайды
неден
жасайды?
Слайд 19“Фа” нотасының сұрағы
Аспапты сипаттап
айтып бер.
Слайд 20“Соль” нотасының сұрағы
Бұл аспапты неліктен жетіген деп атаған?
Слайд 21“Ля” нотасының сұрағы
Бұл аспаптар қалай аталады?
Слайд 22“Си” нотасының сұрағы
Бұл қандай аспаптар?
Слайд 23Сөздік
Ыспалы аспап-смычковый инструмент
Үрмелі аспап-духовой инструмент
Ұрмалы аспап- ударный инструмент
Ішекті аспап- струнный инструмент
Ұлттық
болмыс- национальное естество
Тылсым сыр-волшебный, таинственный
Слайд 24
Менің көршім кім?
Ыспалы аспап
Үрмелі аспап
Ұрмалы аспап
Ішекті аспап
Ұлттық болмыс
Тылсым сыр
ҮРМЕЛІ
ІШЕКТІ
ҰРМАЛЫ
Аспаптардың түрлері:
ҰРМАЛЫ:
сырнай домбыра даңғыра
сыбызғы жетіген дауылпаз
қамыс сырнай шертер асатаяқ
Үскірік қобыз
көне аспап
ұлттық болмыс
шертпелі аспап
сырнай ішекті
музыка дауысы
қобыз өнері
дауылпаз ойнау
қамыс аспап
ішекті сырнай
Слайд 29Шығармашылық жұмыс:
.
1.Топ. Жетіген аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
2.Топ. Сыбызғы аспабы
туралы шығармашылық жұмыс.
3.Топ . Домбыра аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
Слайд 30Тақырыпқа байланысты «Блиц турнир» жүргізу:
1.Саған музыка ұнай ма?
2. Қандай музыкалық аспаптарды білесін?
3. Қандай
үйірмеге барасын?
4.Домбыра қандай аспап?
.
5. Ұрмалы аспап қалай аталады?
Слайд 32Үй жұмысы:
Музыкалық аспаптар туралы мәтін жазу. Жаңа сөздерді жаттап алу.