Презентация, доклад по музыке Татарские гармонисты /Татар гармунчылары

мәктәбенең татар теле, әдәбияты һәм музыка укытучысы Салихова Рәмзия Равил кызы.

барын.
Уйнагыз, гармуннар,
Тынмагыз, гармуннар!
Гәрәй Рәхим.

тормыш сукмагының һәр мизгелендә кешегә юлдаш, көмеш телле татар гармуннары халыкның тормышында аерым урын алып тора.

Халык музыка уен коралы гармунның тарихы әллә ни зур түгел. Аны беренче булып, 1782 нче елда Берлин остасы Бушман ясаган дип исәпләнә. Аннан соң гармуннарны Вена шәһәрендә һәм Италиядә, соңрак Россиядә ясый башлыйлар. Бу эшнең беренче үзәге Тула шәһәре була. Безнең ил осталары гармунның берничә төрен ясыйлар. Тула, Бологой, Саратов, Себер, Касимовка һ.б. төрләрен булдыралар. Аннан соң ике рәтле Вена гармуны, бигрәк тә хромка дип аталган төре популярлык казана.

1950 – 1960 нчы елларда аеруча киң колач ала. Талантлы яшь осталар барлыкка килә.

Татар гармунының тарихы Михаил Вараксин дигән оста исеме белән бәйле. ХХ гасыр башында Вятка губернасыннан килгән бу кеше Казанда гармуннар ясый башлый. Вараксин гармуннарының даны тиз арада еракларга тарала.

Мазунова
Әзһәр Абдуллин
Мөһтәр Әхмәдиев
Сафьян Ибраһимов
Рәис Сафиуллин

Рифкать Лотфуллин
Нәсих Вилданов
Марс Макаров
Геннадий Шаронов
Ильяс Шәрипов
Ганс Сәйфуллин
Рәфкать Гомәров
Рәгъде Халитов
Флера Хөрмәтова
Фәнис Гыйльметдинов
Рафаэль Курамшин

Федотов
Кирам Сатиев
Рөстәм Вәлиев
Максат Гомәров
Әбүзәр Фәйзуллин
Фән Вәлиәхмәтов
Айдар Фәйзрахманов
Шәфәгать Салихов

— гармунчы — виртуоз, беренче татар профессиональ гармунчы, ТАССР ның халык артисты (1929).

Ф. Туишев тарафыннан 30 дан артык җыр, тагын инструменталь пьесалар иҗат ителгән. Алар арасында «Халкыма», «Ике туган», "Дустыма» кебекләре халык арасында бик популяр .

ХАЛЫКАРА ГАРМУНЧЫЛАР КОНКУРСЫ ҮТКӘРЕЛӘ.

татар музыка уен коралларында уйнаучы, ТАССРның атказанган артисты (1963).
1915 елдан эстрадада скрипкачы һәм концерт гармуннарында уйнаучы буларак чыгыш ясый.
1918 елда С. Сәйдәшев белән бергә Буа шәһәрендә театр-музыка студиясен оештыруда катнаша.
1930-37 дә Татар радиосында, 1937-63 тә Татар филармониясендә эшли. Төрле конструкцияле гармуннарда виртуоз уйнау сәләтенә ия була.
Ел саен Ф. Биккинин исемендәге «Уйнагыз, гармуннар» гармунчылар фестивале уздырыла (1991 елдан).

мәктәбендә укучы яшьләр, төрле уку йортларында укучы студентлар арасында үткәрелә.

Рамил Курамшин — татар баян музыкасын үстерүдә үз мәктәбен тудырган баянчы. Шуңа күрә дә музыка сәнгатебездә ул үзенә бер аерым урын алып тора. Аның иҗатын беренче буын баянчыларыбыз белән бүгенге көн татар баянчыларын тоташтырып торучы күпер дияргә мөмкин.
Музыка училищесында укыган елларында ук Рамил баян өчен әсәрләр яза һәм халык көйләрен эшкәртә башлый. Менә инде кырык елдан ар тык ул шушы иҗади эшен фидакарьләрчә дәвам итә. Аның баян өчен язган дистәләгән әсәрләре белән берничә буын татар баянчылары тәрбияләнеп килә.
Үзенең югары башкару сәнгате белән халкыбыз көйләренең гүзәллеген, байлыгын ул хәтта бүтән халыкларның күңеленә барып җитәрлек итә алган музыкант.

елда «Татарстанның атказанган артисты», ә 2001 елда «Татарстанның халык артисты» дигән мактаулы исемнәр бирелде.

1975 елда, инде тәҗрибәле башкаручы һәм автор буларак, Рамил Курамшин татар баян музыкасы тарихында беренче булып «Баян өчен концертино» дигән күләмле әсәр язарга җөрьәт итә.
«Концертино»-ның музыкаль җәмәгатьчелек тарафыннан хуплап кабул ителүе 1987 елда аны тагын да зуррак әсәр — «Баян белән оркестр өчен концерт» язарга илһамландыра.

түбәтәйле татар җырчысы Татарстанның халык, Башкортстанның атказанган артисты
Фән Вәлиәхмәтов чыгачагын белеп тора. Ә инде Фән концерты тальянсыз үтмәгәненә алар күптән күнеккән.

нчы елда нурлы Нурлат җиренең ( Октябрь районы) Чурабатыр авылында туган.
Ул - инструменталь әсәрләр һәм хор өчен язылган әсәрләр, баян өчен эшкәртелгән җырлар авторы.

Шәрипова
кебек йолдызлар — аның сәхнә юлдашлары.
М. Җәлил исемендәге татар дәүләт опера һәм балет
академия театрында да күпмедер эшләгәннән соң,
Г. Сәйфуллин филармониягә (1986—1988 еллар)
Илһам Шакиров бригадасына күчә.
Г. Сәйфуллин — канатлы җырлар авторы
, аның халык арасында киң таралган
популяр җырлары бик күп

Рафаэль Курамшин

аккомпонименты астында Әлфия Авзалова, Флера Сөләйманова, Гали Ильясов, Эмиль Җәләлетдинов, Наҗия Теркулова кебек күп кенә данлыклы җырчылар чыгыш ясаган.

ВенераШәрипова
кебек йолдызлар — аның сәхнә юлдашлары.
М. Җәлил исемендәге татар дәүләт опера һәм балет
академия театрында да күпмедер эшләгәннән соң,
Г. Сәйфуллин филармониягә (1986—1988 еллар) Илһам Шакиров бригадасына күчә.
Г. Сәйфуллин — канатлы җырлар авторы, аның халык арасында киң таралган популяр җырлары бик күп.

авылында күп балалы гаиләдә туып үскән. Әтисе Шәйхиянның тальянда өздереп уйнаулары, әнисе Сәгадәтнең моңлы матур итеп җырлаулары да аның күңеленә моңнар салгандыр. Инде 4 яшеннән Кирам кулына гармун ала. 15 яшендә Әлмәт музыка училищесына укырга керә, аны тәмамлауга, Казан дәүләт консерваториясенең халык музыка уен кораллары факультетында укый башлый. Укуын тәмамлагач, аны Г.Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясенә эшкә чакыралар. Армиягә алынып, ел ярым хезмәт иткәч, Кирам яңадан филармониягә әйләнеп кайта һәм 25 ел дәвамында үзенең талантын, егәрен-көчен татар филармониясенә, татар сәнгатенә багышлый.

Кирам Сатиев үзе дә музыкаль әсәрләр яза, баян өчен эшкәртмәләр ясый, җырлар иҗат итә. Ә инде җырчыларга баянда уйнауга килсәк, әлеге исемлек бик озынга сузылыр иде. И.Шакиров, Ә.Афзалова, В.Гыйззәтуллина, Ф.Сөләйманова, Г.Рәхимкулов, М.Сөнгатуллин кебек мәшһүр җырчыларыбызга үзенең моңлы баяны белән кушылды ул. Кирам Сатиев “Уйнагыз, гармуннар!” фестивалендә өч тапкыр лауреат булды.

илләрдә дә беләләр. Заманның иң талантлы, иң сирәк очрый торган музыкантларының берсе, баянны, татарның башка музыкаль уен коралларын бик яхшы белгән бу артист озак еллар буена татар халык көйләрен саклап калу һәм үстерү өстендә зур эш алып бара.

• 1961 елның 27 октябрендә Куйбышев (Самара) шәһәрендә туган;
• Куйбышев музыка училищесын һәм Казан дәүләт консерваториясен тәмамлаган;
• 1981-1983 елларда армиядә хезмәт иткән;
• 1984 елдан бирле Татар дәүләт филармониясендә эшли.
• 1992 елда Татарстанның атказанган артисты исемен алган;
• 2005 елда Татарстанның халык артисты исеменә лаек булган.
2014 елның 5 мартында вафат була.

бар.

Данлыклы җырчы Илһам Шакировның алыштыргысыз гармунчысы Россиянең күп кенә шәһәрләрендә, АКШ, Германия, Финляндия, Франция, Австрия, Төркия, Кувейт, Кытай, Чехия кебек чит илләрдә дә тамашачының колагын иркәләгән.
Күп еллар буена Рөстәм Вәлиев Татарстанның хөкүмәт концертларында да алыштыргысыз гармунчы санала.
Татар иленә чит илдән кунаклар, делегация килгәндә, ул төрле уен коралларында виртуоз уйнап, кунакларны шаккатыра, кичәнең йөзек кашына әйләнә.
Россиянең “Минута Славы” проектында катнашучы.
2014 елның 5 мартында вафат була.

алып баручы
Татар фольклор музыкасы ансамбле җитәкчесе

Шәфәгать Салиховка 55 яшь тулды.

районы;
Белеме: Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать институтын, Казан дәүләт консерваториясен һәм аспирантурасын тәмамлаган.

ел тулды.

Баян, гармуннан тыш, тагын курай, тальян, фортепьяно, гитара, авыз гармуны, думбра, балалайка, бәрмә инструментларда уйный белә.
Ринат Вәлиевны Татарстанда гына түгел, Җирнең төрле почмакларында да беләләр.
2013 елның 14 апрелендә «Татарстанның атказанган артисты» дигән Мактаулы исемгә лаек була.

207 б.
old.intertat.ru. Гармун тарихы турында.
gimnazia-menz.edusite.ru. Вараксин турында.
http://yandex.ru. tatarile.org
http://yandex.ru. millattashlar.ru
matbugat.ru.
forum.belem.ru.
TATshop.ru Рамил Курамшин турында
gakil-sagirov.ucoz.ru. Марс Макаров турында
акчарлак-газета.рф. Ринат Вәлиев турында