Презентация, доклад на тему Ашық сабақ Ққазақтың ұлттық музыкалық аспаптары

дыбыс бояулары жөнінде балаға ұғындыру.
Дамытушылық: оқушының музыканы сезінуін, есте сақтау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: білімді, дарынды, алғыр, өнерлі, өз Отанын, елін сүйетін сезімтал бала тәрбиелеу.

түсіндіру, ойын ойнау
Көрнекілігі: интерактивті тақта, аспап суреттері, үнтаспа
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.
ІІ.Психологиялық
ІІІ.Үй тапсырмасын сұрау.
ІҮ.Жаңа сабақ

күйлер «төкпе» және «шертпе» дәстүріне бөлінеді. Домбыра аспабының пішіні де осы орындаушылық мектептерге байланысты жасалынады. Домбыра күйлері — қазақ хақының ішкі жан дүниесін суреттейтін туынды

ДОМБЫРА

музыкалық аспап. Қобыздың екі ішегіне және ысқышына аттың құйрық жалының қылы тағылады. Қобыз адамның денесін шымырлатып, жүректі тербейтін қоңыр қою дыбыс береді. Қобыз күйлері халықтың мұңы мен қуанышын, ішіндегі сырын айқын суреттейді. Ерте заманда қобызда жыршылар, бақсылар, емші — балгерлер ойнаған. Қылқобыздың қазіргі заманның түрі — прима қобыз.

қЫЛҚОБЫЗ

асықтарды пайдаланған. XX ғасырда белгілі фольклор зерттеушісі Болат Сарыбаев жетігенді көне көз қариялардың сипаттауы бойынша құрастырып, қайта қалпына келтірді. Ертеде жетіген аспабын жыраулар жиі қолданған — оның әуені аң аулуға шыққанда немесе алыс жорыққа аттанарда сәттілік әкеледі деп сенген.
 

Ж Е Т І Г Е Н

Қазақстан аймағындағы Отырар қаласында жүргізілген қазба жұмыстары кезінде табылған. Ежелде бұл аспап балалар мен жасөспірімдер арасында кеңінен таралған.
 

С А З С Ы Р Н А Й

үні жұмсақ, құлаққа жағымды. Өзінің қарапайымдылығына қарамастан, дыбыс шығару тәсілі өте қиын. Орындаушыдан үлкен шеберлікті талап етеді. Қамыс сырнай - тілшесі бар қамыстан жасалған үрлемелі аспап.
 

С Ы Б Ы З Ғ Ы

аспап. Шаңқобыз басқа атаулармен көптеген халықтарда кездеседі. Оның сирек кездесетін бір түрі — ағаш шаңқобыз — ағашқа бекітілген жіпті тербеу арқылы дыбыс шығарылады

Ш А Ң Қ О Б Ы З

тұрмыста кеңінен пайдаланылған. Аңшылық пен саятшылық кезінде аң-құстарды, мал баққанда төрт түлікті үркіткен. Сондай-ақ, жаугершілік заманда дауылпазды қаға отырып, әскербасылар белгі беріп, сарбаздарды бір жерге шоғырландырған. Балгер-бақсылар аруақтармен тілдескенде және адамдарды емдеген кезде қолданған. «Қыз қуу», «қазақша күрес», «арқан тарту» т.с.с. ұлттық ойындар дауылпаз сүйемелдеуімен өткізілген.

Д А У Ы Л П А З

шанағы малдың жұқа терісімен қапталады. Көп жағдайда сыртын қаптау үшін ешкі, түйе, сиыр терісін қолданған. Аспапта ойнау ыңғайлы болу үшін оған аспалы бау бекітіледі. Бауды иыққа асып алып, дабыл қағады.

Д А У Ы Л П А З

түрлі темірден жасалған, өрнектелген сылдырмақтар ілінеді. Сілкіп ойнағанда сылдыраған дыбыс береді. Асатаяқтың түрі өте көп. Күй мен әнді орындау кезінде асатаяқпен сүйемелдейтін болған.

А с а т а я қ

шекті музыкалық аспабы. Кей деректерге сүйенсек, бұл аспап домбыра мен қобыздың арғы тегі болып саналады.

ҚОБЫЗ
МОДЫРБА ДОМБЫРА
ТЕРРЕШ ШЕРТЕР
ГІТЕНЕЖ ЖЕТІГЕН
АЛБАҒ БАЛҒА
 

ОЙЫН

аты қалай?
5.Күйде қандай аспаптар кездеседі?