Слайд 3 Мәҫәл (ғәрәпсә - оҡшатым) – әҙәп-әхлаҡ йөкмәткеле аллегорик формала йәки кинәйәләп
һөйләгән шиғыр йәки кескәй хикәйә.
Уның төп персонаждары булып, ғәҙәттә, хайуандар, йәнлектәр йәки ниндәйҙер әйберҙәр алына.
Шулар аша кинәйәләп кешеләр ҡылығы, кешеләр араһындағы мөнәсәбәттәр сағылдырыла.
мәҫәлдең аҙағы мораль рәүешендәге йомғаҡлау һүҙе менән тамамланыусан.
Слайд 4 Башҡорт әҙәбиәтендә М. Өмөтбаев, С. Яҡшығолов, М. Ғафури, С. Ҡудаш, Ш.
Биҡҡол кеүек шағирҙарҙың мәҫәлдәре киң билдәле.
Слайд 5Һүҙлек эше
Көнсөлләнеү – зависть;
Үсләнеү – месть, мщение;
Хәле китеү – хәл
бөтөү, арыу;
Мәжал – көс, ҡеүәт;
Һиммәт – көслө ынтылыш, ялҡынлы дәрт, тырышлыҡ;
Йөрьәт итеү – баҙнат итеү, осмеливаться;
Ҡарар – уйлау, кәңәшләшеү һөҙөмтәһендә яһалған ниәтле һығымта;
Слайд 6Хур булыу – оятҡа ҡалыу;
Фәҡир – ярлы, бедняк;
Шифа – һаулыҡ өсөн
файҙалы тәьҫир; лечение;
Зарар – зыян, ҡаза; вред;
Ҡыйынһыныу – ҡыйын күреү, ҡыйынға һанау, ауырһыныу;
Ҡолаҡ ҡағыу – һемәйеү; өмөт иткән, ниәтләнгән нәмәнән тороп ҡалыу; остаться ни с чем.
Слайд 8Аллегория (грекса allegoria кинәйә менән ситләтеп әйтеү) – һүрәтләү сараларынан троптарҙың
бер төрө.
Әйберҙәр йәки хайуандар образы аша кешеләр тормошон, уларҙың үҙ-ара мөнәсәбәттәрен кинәйәләп һүрәтләү.
Аллегория бигерәк тә мәҫәлдәрҙә һәм әкиәттәрҙә киң ҡулланыла.
Мәҫәлән, яуызлыҡ – бүре, аңралыҡ – айыу, хәйләкәрлек төлкө образдары аша кинәйә юлы менән күрһәтелә.