- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад на тему Интеллектуальная игра по творчеству выдающегося сына Якутии Платона Ойунского
Содержание
- 1. Интеллектуальная игра по творчеству выдающегося сына Якутии Платона Ойунского
- 2. (1893-1939)Үс саха
- 3. Дорообо, алааһым, сирэм күөх алааһым! Эн дьоллоох мындааҕар мин үөскээн үүммүтүм...«Дэлбэрийбит» алаас
- 4. Өйдүүбүн- кыра уол бэйэбин мин ийэм таптыырын...Ийэтэ,
- 5. Бииргэ төрөөбүттэрэИванМаринаМарияАлексей Петрович (Хочугур), Евдокия Ивановна Слепцовтар
- 6. 1906 сыллаахха, алтынньыга Чөркөөх нэhилиэгэр бастакы оскуола
- 7. Дьокуускай куорат 4 кылаастаах училищетыгар 1910 сыллаахха Былатыан үөрэнэ киирбитэ
- 8. Ол саҕана суруйааччы быһыытынан саҥа биллэн эрэр
- 9. 1914 с. Былатыан Ойуунускай Дьокуускай куорат түөрт
- 10. «Сүрэҕим сөбүлүүр Сүөкүччэ доҕорум»«…Платон Сүөкүччэлиин сыл билсиспиттэрэ.
- 11. «Сүрэҕим сөбүлүүр Сүөкүччэ доҕорум»Сүөкүччэ ыарыһах этэ. Кини
- 12. 1926 с. Татьяна Дмитриевна Александрованы кытта ыал
- 13. 1930 с. сэтинньи 6 күнүгэр Акулина Николаевна
- 14. 1932 сыл. Ойуунускай дьиэ кэргэнин кытта. Оҕолоро- Мария (1926) уонна Саргылаана (1931)
- 15. Мин о5ом- Лаанык кыыс, туллук кыыс, туорах кыыс, Мин чыычам, Мин куукам…
- 16. Былатыан Ойуунускай кыргыттара Саргылаана уонна Сардаана. 1983 сыл.
- 17. Сардана Платоновна ОйунскаяОЙУНСКАЯ Сардана Платоновна (1934-2007) родилась
- 18. 1931 с. П. А. Ойунскай дьиэ кэргэнин
- 19. 1933 с. П. А. Ойунскай ударник билиэтин ылбыта.
- 20. “ф1935 с. П. А. Ойунскай Москва куоракка
- 21. Кини Саха сиригэр Сэбиэскэй былааһы олохтооччулартан биирдэстэрэ.
- 22. П.А. Ойуунускай саамай сүдү үлэтинэн олоҥхону суруйуута
- 23. олоҥхо норуот уус – уран айымньытын чыпчаала. 2005 сыллаахха аан дойдутааҕы ЮНЕСКО тэрилтэтэ олоҥхону билиммитэ.
- 24. Отутус сыллар хара дьайдаах репрессиялара П.А.Ойуунускайы умнубатахтара.
- 25. П.А.Ойуунускай үтүө аатын үйэтитэн, кэриэстээн кини аатын
- 26. “Оҕо куйуурдуу турара”Саха киhитэ айылҕаттан тутулуктааҕын Былатыан
- 27. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.1 түһүмэхОЙУУНУСКАЙ
- 28. 1 түһүмэхӨс хоһоонун ситэр.Таптыыртан харах арахпат, ……,
- 29. 1 түһүмэхЭппиэтэ.Таптыыртан харах арахпат, ыалдьартан илии арахпат.БыҺах
- 30. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.2 түһүмэхОЙУУНУСКАЙ
- 31. 2 түһүмэхБэриллибит тылтан тылларда таһаар.КЫМЫРДАҔАС
- 32. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.Былатыан Ойуунускай мэтириэтин булОЙУУНУСКАЙ
- 33. ОЙУУНУСКАЙ12345678
- 34. ОЙУУНУСКАЙ2
- 35. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.3 түһүмэхОЙУУНУСКАЙ
- 36. 3 түһүмэхДьиэҕэ үлэ.Былатыан Ойуунускай олоҕор-дьаһаҕар, айар үлэтигэр сыһыаннаах ыйытыы.
- 37. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.4 түһүмэхОЙУУНУСКАЙ
- 38. 4 түһүмэхЫһыллыбыт тылы хомуй.
- 39. 4 түһүмэхЫһыллыбыт тылы хомуй.ХочугурДэлбэрийбитДорогуунапДьараппалаанОппосустаанБассабыыкХаламнаайыКээрэкээн
- 40. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.5 түһүмэхОЙУУНУСКАЙ
- 41. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺА
- 42. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАСаха сэбиэскэй литературатын төрүттээбит суруйааччы, Саха
- 43. 5 түһүмэхАлексей Петрович (Хочугур), Евдокия Ивановна СлепцовтарТӨРДӨ-УУҺА
- 44. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБылатыан төрөппүттэрэр хас оҕолоох этилэрий?
- 45. Бииргэ төрөөбүттэрэИванМаринаМарияАлексей Петрович (Хочугур), Евдокия Ивановна Слепцовтар
- 46. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБылатыан ийэтин бул.1234
- 47. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАЕвдокия Ивановна Слепцова (Унарова).3
- 48. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБылатыан үөрэнэригэр ким күүс-көмө буолбутай?
- 49. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБылатыан үөрэнэригэр улахан оруолу убайа Никита
- 50. 5 түһүмэхДЬИЭ КЭРГЭНЭ
- 51. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБылатыан Ойуунускай хас о5олоо5уй?
- 52. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺА5 кыыстаах: Татьянаттан 1 кыыс оҕото
- 53. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБылатыан Ойуунускай бу тыллары кимиэхэ анаабытай?Түүннээҕи
- 54. 5 түһүмэх«Оҕо эрдэҕиттэн сүрэҕин таҥаратыгар», бастакы кэргэнигэр Фекла Алексеевна СокольниковаҕаТӨРДӨ-УУҺА
- 55. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБу кинигэ автора кимий?
- 56. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺА
- 57. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺАБу кимий? Ойуунускайга туох сыһыаннааҕый?
- 58. 5 түһүмэхТӨРДӨ-УУҺААкулина Николаевна Борисова Былатыан Ойуунускай кэргэнэ, оҕолорун ийэтэ
- 59. 5 түһүмэхАЙАР ҮЛЭТЭ
- 60. 5 түһүмэхАйар үлэтэ Обуннаах оҕо тугу туппутай?
- 61. 5 түһүмэхАйар үлэтэ Тиргэҕэ хааһы туппута
- 62. 5 түһүмэхБылатыаны суруйар идэҕэ ким уһуйбутай?Айар үлэтэ
- 63. 5 түһүмэх Анемподист Иванович Софронов - АлампаАйар үлэтэ
- 64. 5 түһүмэхХаннык күөлгэ оҕо куйуурдуу турбутай?Айар үлэтэ
- 65. 5 түһүмэх ХаламнаайыАйар үлэтэ
- 66. 5 түһүмэх1935 сыллаахха Москуба куоракка аспирантураны бүтэрэр.
- 67. 5 түһүмэх Лингвистика салаатыгар «Якутский язык
- 68. 5 түһүмэхдоҕотторо
- 69. 5 түһүмэхДоҕоругар, атаһыгар Максим Кирович Аммосовка ханнык хоһоону анаабытай?доҕотторо
- 70. 5 түһүмэх Син-биир буолбаат?!доҕотторо
- 71. 5 түһүмэх1925 сыллаахха Саха сиригэр аан бастаан кэлбит “Сопвич” диэн дьараппалааны кимниин көрсүбүтэй?доҕотторо
- 72. 5 түһүмэх Максим Кирович Аммосовы кыттадоҕотторо
- 73. 5 түһүмэхБылатыан Ойуунускай 18 сааһыгар кимниин «Кэскил” литературнай куруһуогу тэрийбитэй?доҕотторо
- 74. 5 түһүмэх Николай Денисович Неустроевы кыттадоҕотторо
- 75. 5 түһүмэх«Махтал» хоһоону Ойуунускайга ким анаабытай?доҕотторо Былатыан
- 76. 5 түһүмэх Анемподист Иванович Софронов - Алампадоҕотторо
- 77. Толкуйдаа. Оонньоо. Кыай.Болтоҕут иһин махтал!ОЙУУНУСКАЙ
(1893-1939)Үс саха төрүөҕэр, Үөрүүлээх күнүгэр, Мин ырыам ылланыа, Мин аатым ааттаныа!
Слайд 3
Дорообо, алааһым, сирэм күөх алааһым!
Эн дьоллоох мындааҕар мин үөскээн үүммүтүм...
«Дэлбэрийбит» алаас
Слайд 4
Өйдүүбүн- кыра уол бэйэбин мин ийэм таптыырын...
Ийэтэ, Евдокия Унарова, олус үлэһит
эйэ5эс, өйдөөх дьахтар этэ Кини уолун Платону саха норуотун фольклорун таптыырга уһуйбута
Слайд 5Бииргэ төрөөбүттэрэ
Иван
Марина
Мария
Алексей Петрович (Хочугур), Евдокия Ивановна Слепцовтар алта уол уонна түөрт
кыыс оҕолоох этилэр. Былатыан төрдүс оҕонон күн сирин көрбүтэ
Слайд 6
1906 сыллаахха, алтынньыга Чөркөөх нэhилиэгэр бастакы оскуола аhыллыбыта.14 саастаах Былатыан үөрэнэ
киирбитэ. Учууталынан М. М. Сивцев буолбута. Билиэн-көрүөн баҕалаах, өйдөөх уолу учуутала «Чаачар мэйии» диэн ааттаабыта.
Слайд 8
Ол саҕана суруйааччы быһыытынан саҥа биллэн эрэр Былатыан Ойуунускай 18 сааһыгар
Н.Д.Неустроевы кытта “Кэскил” литературнай куруһуогу тэрийбитэ. «Юность» диэн илиинэн суруйан сурунаал таһаараллара. 1914 сыллаахха бу сурунаал 5 №-гэр Былатыан «Слово о жизни демократов и аристократов» бастакы ыстатыйата тахсыбыта.
Слайд 9
1914 с. Былатыан Ойуунускай Дьокуускай куорат түөрт кылаастаах училищетын бүтэрэн баран
1915 с. учуутал семинариятыгар киирэр, манна кини айар уонна общественнай үлэтин саҕалаабыта. Туйгун үөрэҕин иһин киниэхэ 14 солк. стипендия анаммыта. 1917с. Үөрэҕин бүтэрэн баран, Томскай куоракка институт историческай салаатыгар туттарса барар. Ол гынан баран өрөбөлүүссүйэ буолан кыайан үөрэммэт.
Слайд 10«Сүрэҕим сөбүлүүр Сүөкүччэ доҕорум»
«…Платон Сүөкүччэлиин сыл билсиспиттэрэ. Платон куоракка үөрэнэр сылыгар
Фекла Прокопий Сокольников врачка Чурапчыга олорбута. Онон сайын Платон куораттан, Фекла Чурапчыттан төрөөбүт алаастарыгар кэлэллэрэ. Платон дьонугар оттоһоро эбэтэр атын үлэҕэ даҕаны үлэлэһэрэ. Киэһэ ахсын Феклаҕа кэлэрэ. Өйдүүбүн ээ, ыраахтан көрдөххө, хара уһун сонноох, үрүҥ ырбаахылаах тиэтэйэн нэлэһийэн иһэрин! Сүөкүччэ оччоҕо дьиэтиттэн утары тахсара, илии тутуһан дорооболоһон баран, ампаарга киирэн киэһэни быһа кэпсэтэллэрэ… Платон Сүөкүччэҕэ: «Холбоһуохха!» – диирин, кыыс: «Үөрэхпин бүтэрдэхпинэ холбоһуохпут, мин үөрэҕэ суоҕум үчүгэй дуо?» – диирэ…
Кылбаарар кынаттаах
Кыталыктан ордук
Тырымныыр чыычааҕым,
Тыкаарар далбарым,
Сүрэҕим сөбүлүүр
Сүөкүччэ доҕорум!
Слайд 11«Сүрэҕим сөбүлүүр Сүөкүччэ доҕорум»
Сүөкүччэ ыарыһах этэ. Кини доруобуйатын тупсарарга Платон кыһана
сатаабыта. Ол иһин даачаҕа эрдэ тахсыбыта, кымыс оҥотторбута. Үстэ оҕолоноору гыммыттара табыллыбатаҕа. Онон Сүөкүччэни эмтэтэ, бэйэтэ үөрэнэ соҕуруу барар буолбуттара. Сүөкүччэ Москваҕа тиийбэккэ аара өлбүт этэ. Ону Платон Красноярскайга көмпүт.
Слайд 12
1926 с. Татьяна Дмитриевна Александрованы кытта ыал буолар. Иккис кэргэнин: «Сүөкүччэҕэ
майгынныырын иһин ыллым», – диэн табаарыстарыгар кэпсиир сурахтааҕа. 1930с. Татьяна ыалдьан өлөр. Былатыан Ойуунускай киниэхэ анаан “Туналҕаан ньуурдаах Туйаарыма Куо” диэн айымньыны айбыта. Бу олонхо матыыбынан музыкальнай драма 1928 сыл олунньу 16 күнүгэр Саха театрын сценатыгар турбута.
Чараас чараастык Чыпчылыйбыт,
Мичил-күлүм курдук
Миигэс- миигэстик мичилийбит,
Өркө- төлөн курдук
Өгүрүк-төгүрүк көрбүт
Слайд 131930 с. сэтинньи 6 күнүгэр Акулина Николаевна Борисованы кытта ыал буолар.
Түөрт кыыс оҕолоноллор, ол гынан баран Октябрина уонна Платонида кыра саастарыгар өлөллөр. Мария, Саргылаана, Сардаана диэн оҕолорун иитэн таһаараллар
Түөрт оҕом ийэтээ!
Түөрт кутум илгэтээ!
Бу уоттаах бакаалы,
Бу төлөн тапталы-
Көтөҕүөх, көмүһүөм!
Көтөҕүөх, Өкүүчээм!
Слайд 17Сардана Платоновна Ойунская
ОЙУНСКАЯ Сардана Платоновна (1934-2007) родилась в Москве. Ученый-филолог, фольклорист.
Заслуженный работник культуры РС(Я) Кавалер почетного знака РС(Я) “Гражданская доблесть”. Лауреат Государственной премии РС(Я) им. П.А. Ойунского. Почетный ветеран Сибирского отделения Академии Наук СССР.
Слайд 181931 с. П. А. Ойунскай дьиэ кэргэнин кытта Москва куоракка СССР
ЦИК институтугар аспирантура5а киирээри көһөр. Садово-Спасскай уул. 16 дьиэтигэр 30-с сылларга Ойуунускайдар олорбуттара.
Слайд 20“ф
1935 с. П. А. Ойунскай Москва куоракка аспирантураны бүтэрэн филологическай наука
кандидата буолар уонна Саха сиригэр Тыл уонна культура институтун тэрийэр уонна салайар.
Слайд 21Кини Саха сиригэр Сэбиэскэй былааһы олохтооччулартан биирдэстэрэ. Суруйбут айымньыларыгар Октябрьскай революция
кыайыытын айхаллаабыта. Дьадаҥы дьон хорсун быһыыларын уруйдаан ойуулаабыта.
Слайд 22П.А. Ойуунускай саамай сүдү үлэтинэн олоҥхону суруйуута буолар. Кини кыра сааһыттан
олоҥхоһуттары сэргээн истэр идэлээҕэ үһү.
Слайд 23олоҥхо норуот уус – уран айымньытын чыпчаала. 2005 сыллаахха аан дойдутааҕы
ЮНЕСКО тэрилтэтэ олоҥхону билиммитэ.
Слайд 24Отутус сыллар хара дьайдаах репрессиялара П.А.Ойуунускайы умнубатахтара. … Платон Алексеевич Ойуунускай
сырдык тыына 1939 сыллаахха алтынньы ый 31 күнүгэр быстыбыта.
Слайд 25П.А.Ойуунускай үтүө аатын үйэтитэн, кэриэстээн кини аатын Саха академическай театра, Дьокуускай
куорат биир уулуссата сугэллэр. Итини тэҥэ литератураҕа, искусствоҕа, архитектураҕа государственнай премияны олохтообуттара, литературнай музей тэриллибитэ.
Слайд 26“Оҕо куйуурдуу турара”
Саха киhитэ айылҕаттан тутулуктааҕын Былатыан этинэн-хаанынан өйүнэн-санаатынан олус үчүгэйдик
өйдүүрэ. Кини үгүс түгэҥҥэ өрүһүйбүт, аhаппыт-сиэппит Халамнаайытын күөлүн олус таптыыра, ытыктыыра.
П.А.Ойуунускай «Оҕо куйуурдуу турара» кэпсээнин кыһалҕалаах оҕо сааһын умнуллубат чахчытыгар олоҕуран суруйбута.
П.А.Ойуунускай «Оҕо куйуурдуу турара» кэпсээнин кыһалҕалаах оҕо сааһын умнуллубат чахчытыгар олоҕуран суруйбута.
Слайд 281 түһүмэх
Өс хоһоонун ситэр.
Таптыыртан харах арахпат, …
…, суор хараҕын оҥсубат
Балык ыамнаах,
...
Киһи киэнигэр баҕарыма – ...
Кэпсэтииттэн сүбэ ордук, ...
Албын – албын атастаах, ...
Киһи киэнигэр баҕарыма – ...
Кэпсэтииттэн сүбэ ордук, ...
Албын – албын атастаах, ...
Слайд 291 түһүмэх
Эппиэтэ.
Таптыыртан харах арахпат, ыалдьартан илии арахпат.
БыҺах угун кыстыммат, суор хараҕын
оҥсубат.
Балык ыамнаах, киһи күннээх.
Киһи киэнигэр баҕарыма – бэйэҥ киэниттэн матыаҥ.
Кэпсэтииттэн сүбэ ордук, баайыыттан туомтуу.
Албын – албын атастаах, түөкүн – түөкүн дьүөгэлээх.
Балык ыамнаах, киһи күннээх.
Киһи киэнигэр баҕарыма – бэйэҥ киэниттэн матыаҥ.
Кэпсэтииттэн сүбэ ордук, баайыыттан туомтуу.
Албын – албын атастаах, түөкүн – түөкүн дьүөгэлээх.
Слайд 394 түһүмэх
Ыһыллыбыт тылы хомуй.
Хочугур
Дэлбэрийбит
Дорогуунап
Дьараппалаан
Оппосустаан
Бассабыык
Халамнаайы
Кээрэкээн
Слайд 425 түһүмэх
ТӨРДӨ-УУҺА
Саха сэбиэскэй литературатын төрүттээбит суруйааччы, Саха судаарыстыбаннаһын тэрийсибит, XX үйэ
саҥатыгар олох-дьаһах чыҥха уларыйыытын оҥорсубут уһулуччулаах политическэй диэйэтэл, лингвист-учуонай, наука салайааччыта Былатыан Ойуунускай төрөппүттэрин ааттаа.
Слайд 45Бииргэ төрөөбүттэрэ
Иван
Марина
Мария
Алексей Петрович (Хочугур), Евдокия Ивановна Слепцовтар алта уол уонна түөрт
кыыс оҕолоох этилэр. Былатыан төрдүс оҕонон күн сирин көрбүтэ
Слайд 495 түһүмэх
ТӨРДӨ-УУҺА
Былатыан үөрэнэригэр улахан оруолу убайа Никита ылбыт. “Убайым Микиитэ үлэҕэ-хамнаска
киирэрин кэрэйбэккэ, тэрийэн үөрэттэрбитэ (убайбын кэлин бандьыыттар өлөрбүттэрэ, кини оччоҕо нэһилиэккэ ревком бэрэссэдээтэлэ этэ)”, — диэн ахтар кини. Никита Былатыаны олус таптыыра уонна кини хайаан да үөрэхтээх киһи буолуоҕун баҕаран уол каникулугар барарыгар-кэлэригэр атынан тиэйэн таһаарара уонна киллэрэрэ, бэйэтэ булан өйүө-тайма тэрийэрэ.
Слайд 525 түһүмэх
ТӨРДӨ-УУҺА
5 кыыстаах: Татьянаттан 1 кыыс оҕото кыра сааһыгар өлбүтэ. Акулина
кыыс оҕону бэлэхтээбитэ, ол гынан баран Октябрина уонна Платонида кыра саастарыгар өлөллөр. Саргылаана, Сардаана диэн оҕолорун иитэн таһаараллар
Слайд 535 түһүмэх
ТӨРДӨ-УУҺА
Былатыан Ойуунускай бу тыллары кимиэхэ анаабытай?
Түүннээҕи халлааным
Төлөннөөх мичээрэ
Күлүмнүүрүн курдук
Күндү күлэр-мичик
Хаастаах
харахтаргын
Хайҕаан умсугуйдум.
Сардаҥалаах күнүм
Саһарҕата оонньуур
Субуруйар долгун
Суһуоххун санааммын,
Олохтоох дойдубар
Ордугу булбатым.
Хайҕаан умсугуйдум.
Сардаҥалаах күнүм
Саһарҕата оонньуур
Субуруйар долгун
Суһуоххун санааммын,
Олохтоох дойдубар
Ордугу булбатым.
Слайд 545 түһүмэх
«Оҕо эрдэҕиттэн сүрэҕин таҥаратыгар», бастакы кэргэнигэр Фекла Алексеевна Сокольниковаҕа
ТӨРДӨ-УУҺА
Слайд 665 түһүмэх
1935 сыллаахха Москуба куоракка аспирантураны бүтэрэр. Былатан Ойуунускай саха омуктан
бастакы учуонай степенин ылбыта. Наука ханнык салаатыгар? Кандидатскай үлэтин ааттаа.
Айар үлэтэ
Слайд 675 түһүмэх
Лингвистика салаатыгар «Якутский язык и пути его развития»
диэн монографияны суруйан, сахалартан бастакы учуонай степеннээх филологическай наука кандидата буолар
Айар үлэтэ
Слайд 715 түһүмэх
1925 сыллаахха Саха сиригэр аан бастаан кэлбит “Сопвич” диэн дьараппалааны
кимниин көрсүбүтэй?
доҕотторо
Слайд 735 түһүмэх
Былатыан Ойуунускай 18 сааһыгар кимниин «Кэскил” литературнай куруһуогу тэрийбитэй?
доҕотторо
Слайд 755 түһүмэх
«Махтал» хоһоону Ойуунускайга ким анаабытай?
доҕотторо
Былатыан быраатым,
Ыраастык ыпсаран
Лабаалаан, нарыннаан,
Арабуочай аймаҕы
аһынан,
Тулхадыйбат тускуну туймуулаатыҥ,
Ыар кыһалҕаны ылынан
Нуобай олоҕу тупсардыҥ...
Тулхадыйбат тускуну туймуулаатыҥ,
Ыар кыһалҕаны ылынан
Нуобай олоҕу тупсардыҥ...
