Слайд 1“Жас өркен” колледжі
Тақырыбы: Өз өлкемнің тарихы
Орындаған: Омарова С
Қызылорда, 2016 жыл
Слайд 2Жоспары:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
А)Қызылордадан шыққан ұлы тұлғалар
Б)Қызылорда өңіріндегі ежелгі қалалар
III.Қорытынды
Слайд 3Мақсаты:
*Қызылорданың ежелгі тарихи кезеңін түсіндіру;
*Орта ғасырлардағы Қызылорданың орта ғасырлардағы тарихы мен
ескерткіштерін көрсету;
*Кеңес Одағы кезіндегі Қызылорда астанасы жайлы мағұлмат беру;
*Тәуелсіз Қазақстандағы Қызылорда туралы айту;
Слайд 4ӨЛКЕ ТАРИХЫНАН
Қызылорда облысы - Қазақстанның оңтүстігінде орналасқан. 1938 жылдың 15 қаңтар
күні құрылған. Орталығы - Қызылорда қаласы. 1938 жылы Оңтүстік Қазақстан облысының аумағында құрылған.
Слайд 5Қызылорда облысының басым бөлігі кезінде сақ - массагет иелігінде болған, қалған бөлігін қаңлылар басқарған. Ғұн тайпаларының батысқа
қоныс аударуы кезінде Сырдарияның төменгі ағыстарына жетті.
Слайд 6IX-X ғасырларда Сырдарияның төменгі және ортаңғы ағыстарында оғыз тайпаларының ерте феодалдық мемлекеті құралады.
. Ортағасырлық қалалардың Ұлы Жібек жолы бойында орналасуы оғыз тайпаларына пайда әкелді
Слайд 7Қызылорда облысының Ұлы Жібек жолының тарихи орталығы болады, оның дәлелі 500-ден
астам қазақ халқының мәдени және тарихи ескерткіштердің мекенінің дамуында ерекше орынға ие. Бұл қазақ халқы өкілдерінің сәулет, археологиялық ескерткіштері және кесенелері.
Слайд 8Ежелгі жерде өмір сүрген Қорқыт баба, Әйтеке би және Жалаңтөс Бахадүр,
Жанқожа, Бұхарбай, Тоғанасбатырлары халықтың мақтанышы. Осы жерде туған Ғани Мұратбаев, Мұстафа Шоқай және белгілі жер өңдеуші Ыбырай Жақаев – Отанның патриоттары, өз елінің батыр ұлдары.
Слайд 9Қорқыт Ата – түркі халықтарына ортақ ұлы ойшыл, жырау, қобызшы. Зерттеулердің көпшілігі
Қорқыт Ата Сырдария бойында өмір сүрген оғыз-қыпшақ тайпалық бірлестігінде 10 ғасырдың басында дүниеге келген деген тұжырымға саяды. Қорқыт Ата ескерткіші –Қызылорда облысы,Қармақшы ауданы Қорқыт станциясының түбінде (1980). Авторлары – Б.Ә. Ыбыраев, С.И. Исатаев. Түйісер түбіндегі орталық тесігінде 40 металл түтік бар. Олар жел соққан кезде қобыз сарынымен үндес дыбыс шығарады.
Слайд 10Тарихи қалалар Сауран және Сығанақ, археологиялық ескерткіштері және кесенелер Сунақ Ата,
Айқожа ишан, кесенелері Қарасопы, Оқшы Ата, Досбол би, Есабыз, Ақтас мешіті, Қорқыт Ата мемориалды комплексі Ұлы Жібек жолының туристік бағыттарына кіреді
Слайд 11Сауран – ХІІ ғасырда ірі сауда орталығы ретінде іргетасы қаланған. Түркістанныңсолтүстік-батыс жағындағы 30
шақырым жерде орналасқан орта ғасырдағы қалалардың бірі.
Араб тарихшысы Мақдисидің шығармасында «Сауран жеті қабат дуалмен қоршалған үлкен қала, оның ішінде рабат, мешіт бар» деп жазған. ХІІІ ғасырларда моңғолдармен Жент, Сығанақ, Асанас, Өзкент, Баршынкент,Жанкент қалалары қиратылды.
Слайд 12Әбілқайыр ханныңбилігі кезінде көшпелі өзбектер хандығының орталығы Сығанақ қаласы болған. XV ғасырдың ортасында
қала аймақтың әкімшілік орталығына айналды. XVI ғасырда Сырдарияның оң жағалауы Қазақ хандығының қарамағына енді.
Слайд 13Ресей империясы құрамындағы Қызылорда
Ақмешіт 1820 жылы Қоқан хандығы кезінде Сырдария бойында алғаш қорған
ретінде салынған. Оның ішіндегі ақ кірпіштен өрілген мешіттің түсіне сай бекініс Ақмешіт деп аталды.
1847 жылдан бастап патшалық Ресей Сыр жағалауы мен Аралды өз империясына қосу саясатын бастады; 1853 жылғы 28 шілдеде Орынбор генерал-губернаторы В.А.Перовский Сыр қазақтарын қорғауды сылтауратып орыс әскерлерімен қамалға басып кіріп, қоқандықтарды қаладан қуып шығады. Қала Перовск аталып, 1867 жылы ол Сырдария уезінің орталығына айналады.
Слайд 15Кеңес одағы кезіндегі Қызылорда
1917 жылды 30 қазанында Перовскіде Кеңес билігі орнады. 1922 жылы
қала қайтадан Ақмешіт деп аталды. 1925 жылы 15 сәуірде қалада Қазақ Автономдық Республикасының Бүкілодақтық еңбекшілер съезді болды, сол жерде қаланы Қызыл-Орда («қызыл астана») деп атау және оған республика астанасы дәрежесін беру шешімі қабылданды.
Слайд 161938 жылдың 15 қаңтарындаҚызылорда облысы құрылып, Қызылорда қаласына облыс орталығының дәрежесі берілді;
1960-70-жылдары
целлюлиттік-картонды, механикалық, күріш зауыттарымен және аяқ-киім фабрикасымен қатар Гагарин, Титов Қыстағы секілді тұрғын-үй кешендері құрылды. Осы жылдары «Главриссовхпзстрой» тресті ашылды;
Қызылорда облысының Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы кезіндегі таңбасы
Слайд 17Қазақстан Республикасы
1997 жылдың 17 маусымында Қазақстан Президентінің Жарлығымен қаланың Қызыл-Орда атауы
Қызылорда, ал облыс атауы Қызыл-Орда атауынан Қызылордаға ауысты.
Слайд 20Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Қызылорда Бақберген Досманбетов Мәди Кереев. 1999ж.
2. Алаштың Ақмешіті.
Ержан Байтілес. 2009ж
3.Тәуелсіздік толғауы. Жақсылық Рахмтулла. Кемалбек Сағымбайұлы. 2002ж
4.«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы Бас редакциясы, 1998ж