Презентация, доклад : по истории на тему КУБА дар солхои 1918- 1939 (11класс)

Инќилоби солњои 1933—1935
4. Куба дар арафаи љанги љањонии дуюм

кубагињо ва америкоињои соњибони плантатсияњо ва заводњои ќанд барои содироти ќанд сармояи зиёд гузарониданд, ки дар натиља истењсоли он дар кишварњои Аврупо хеле кам шуда, боиси соњиби даромадњои калон шудани баъзе соњибкорони Куба ва монополияњои Амрикои Шимолї шуд. Ваќте, ки соли 1920 дар бозори љањонї нархи ќанд якбора паст шуд, истењсолкунандањои Куба ва бонкњо муфлис шуданд. Ин њолатро монополияњои америкої истифода карда, иќисодиёти Кубаро пойбанди худ карданд. Зиёда 50 %-и заводњои ќанд, ќувваи барќ, роњхои оњан, истењсолоти коркарди саноати куњї ва саноати истењсоли табак ба дасти америкоињо гузашт. Њукумати Америка бемамоният ба корњои дохилии Куба дахолат мекард

марказхои мубориза Донишгоњи Гавана буда, дар ин љо Федератсияи донишљўёни донишгоњ фаъолият мекард. Гуруњи донишљўён бо сарварии Хулоио Антонио Меля кружоки омўзиши назарияи маркзисмро таъсис дода, наќши таърихии зањматкашонро баррасї мекарданд. Ва аз њукумат талаб мекарданд, ки донишгоњ худмухторї ва маълумотгирї демократї карда шавад. Бо ин маќсад моњи январи соли 1923 донишљўён бо сарварии Меля бинои донишгоњро забт карда, ду рўз дар дасти худ нигоњ доштанд. Њукумат маљбур шуд, ки баъзе талабњои донишљўёнро амалї намуда, расман Федератсияро эътироф намояд. Пешвоёни њаракатњои иттифоќњои касаба иттифоќи коммунистии Гаванро таъсис доданд, ки роњбари он Карлос Балинб буд. Моњи августи соли 1925 ќарор дар хусуси таъсиси њизби коммунистии Куба ќабул шуд. Моњи маи соли 1925 тарафдори сиёсати Амрико, соњибкори калон Херардо Мачадо президенти Куба таин шуд. Њизби коммунист муќобили сиёсати ў муборизаро идома медод.

оѓоз намуд. Њизби коммунист ѓайриќонунї эълон шуд. Меля аз кишвар ронда шуд. Мустаќилияти донишгоњи Гавана барњам зада шуд. Ќатлу куштори коргарон, донишљўён, рўзноманигорон, нависандагон амалї маъмул гардид. Мачадо «президенти њазорњо куштор» ном гирифт. Такягоњи асосии Мачадо, ки худро бо ѓурур «Муссолини Антилск» мегуфт, ИМА ва дар дохилии кишвар буржуазияи хурду миёна буд. «Корњои љамъиятї» баргузор намуда, дар рафти он як ќатор иншоотњоро ба мисли Капитолий, бинои конгресси Куба сохта шуд. Ба вазифањои давлатї шахсони бовариноки худро гузошта, ба фаъолияти њизбњои сиёсї назорати ќатъї љорї намуда, мавќеи худро мустањкам намуда, то соли 1935 дар њокимият монд.

ёфт. Аз 1,8 млрд. доллар маблаѓи сармоягузорї ба иќтисодиёти Куба соли 1929 1,5 млрд. доллар ба ИМА таалуќ дошт. Дар натиљаи сиёсати манополияњои Америка иќтисодиёти Куба хислати яктарафа гирифт. Дар Куба танњо истењсоли ќанд ба роњ монда шуда буд. Мањсулотњои ниёзи мардум аз хориљи кишвар оварда мешуд. Рукуди бузург ба иќтисодиёти Куба таъсири љиддї расонд. Кам шудани харидори ќанд дар бозори љањонї боиси кам шудани содироти ќанд ва аз кор мондани заводњои ќанд шуд. Аз 4 млн нафар ањоли ним миллион бекор буданд, ки ин боиси тезу тунд шудани зиддиятњои иљтимої шуд. Корпартоии 24-соатаи рўзи 20 марти соли 1930, ки дар он 20 њазор нафар зањматкашони Гавана ширкат карданд, яке аз аввалин баромадњои инќилобї муќобили диктатураи Мачадо буд. Дар мубориза ба муќобили диктатураи Мачодо ва империализми Америка зиёиён, донишљўён ва буржуазияи хурд фаъолона иштирок мекарданд.

августи соли 1931 кўшиши тариќи шўриши яроќнок сарнагун кардани диктатураи Мачадо карданд, лекин шўриш аз тарафи њукумат пахш карда шуд. Баъди пахши шўриш мухолифин ташкилоти махфии АВС (аз номи њарфњои аввали алифбои лотинї) ташкил карданд, ки он роњи террорро пеш гирифта буд. Муборизаи зиддиимпериалистии халќи Куба ва њамаи халќњои Америкаи Лотинї ИМА-ро водор намуд, ки усулњои сиёсии идоракунии ин мулкњоро аз нав дида барояд. Агар њукумати Гувер президенти «њазорњо куштор»-ро дастгир кунад, њукумати Рузвелт сиёсати «њамсояи накукор»-ро пеш гирифта роњњои сарнагун кардани диктатори манфурро мељуст. Сафири Америка пешнињод намуд, ки њамчун миёнрав зиддияти байни Мачадо ва мухолифини буржуазиро бартараф намояд ва бо ин роњ барои сарнагунсозии Мачадо замина фароњам созад. Њукумати Америка хавф аз он дошт, ки дар њолати ѓайр диктатор тариќи инќилоб сарнагун мешавад. Ва халќ њокимиятро соњиб мешавад.

буд. Лекин вазъияти кишвар дар давоми солњои 1932—1933 боз њам тезу тунд шуд. Муќобили диктатура њаракатњои партизанї ављ гирифта, дар аксар музофотњо отрядњои партизании коргарон, дехќонон ва донишљўён фаъол шуд.1 августи соли 1933 дар Гавана роњпаймоии оммавї ба миён омад. Кўшиши бенатиљаи сафири ИМА тариќи «роњи конститутсионї» сарнагуннамоии Мачадо ба он овард, ки 12 августи соли 1933 гуруњи афсарон, ки барои шўриш ба муќобили президент тайёрї дида буданд, президентро њабс карданд. Дар њузури сафири ИМА диктатор розї шуд, ки «ба рухсатї» меравад ва кишварро тарк менамояд. Ба љои Мачадо преззиденти муваќќатї Карлос де Сеспедес интихоб шуд. Ба њайати њукумати нав намояндагони мухолифини буржуазї ва роњбарои АВС шомил шуда, барои пешгирии корпартоињо чараљўї намуданд. Дар соњилњои Куба киштињои њарбии ИМА ќарор гирифта, дар Куба вазъияти њарбї эълон карда шуд.

махфї баромад, корпартоињо идома ёфт. Коргарон заводњои ќандро аз худ карданд. Бо сабаби дар вазифањои афсари боќї мондани мачадистон дар байни армия норозигї ба миён омад. Гуруњи сержантњо бо сарварии Фулхенсио Батиста, ки бо донишљўён ва профессорони Донишгоњи Гавана робита доштанд, сўиќасд ташкил карданд. Шаби 4 ба 5 сентябри соли 1935 сўиќасдчиён як ќисми афсаронро њабс ва њукумати америкоимаоби Сеспедесро сарнагун карданд. Хунтаи инќилобии суиќасдчиён ташкил карда ба њокимият расид. Њукумати муваќќатї бо сарварии профессори физилогияи Донишгоњи Гавана Рамон Грау Сан-Мартин рўи кор омад. Батиста унвони полковник гирифта, сардори штаби ќуввањои њарбї таин шуд. Њукумати ИМА аз воќеањои Куба мушавваш шуда, ба соњилњои он «барои њимояи манфиатњо ва њаёти шањрвандони Америка» эскадраи њарбї-бањрии иборат аз 30 киштиро равон кард. Барои њимояи Куба њизби коммунист ва ташкилотњои демократии ИМА бархостанд.

ва плантатсияњои ќандро ошўбњо фаро гирифт. Коргарон рўзи кори 8-соата, баланд кардани музди мењнатро талаб мекарданд. Њукумати Грау бо ташаббуси намояндаи фаъоли донишљўён Антонио Гитерас, ки ба њайати њукумат шомил буд, ислоњоти прогрессивї гузаронд. Њафтаи кори 44 соата ва рўзи кори 8-соата љорї карда шуд. Худмухтории Донишгохи Гавана барќарор карда шуд. Ин чорањо дастгирии њукумати Грауро аз тарафи буржуазияи майда ва ќисми зиёди ахолии шањру дењот таъмин кард. Лекин дар њукумат тарафи чап бо сарварии Батиста фаъолият мекрад. Батиста мавќеи худро мустањкам карда, барои сарнагунсозии њукумати Грау бо намояндахои мухолифини буржуазї-помешикї ва сафири ИМА дар Гавана алоќа барќарор намуд.

муќобили манфиатњои ИМА-ро тарњрезї намуд. Заминњои фаъолони мачадист мусодира карда шуд. Дар конфронси панамерикоии моњи декабри соли 1933 дар Монтевидио намояндаи Куба аз ИМА талаб кард, ки њукумати инќилобии Кубаро эътироф намояд. Вашингтон маљбур шуд, ки ин талабро иљро намояд. Лекин таѓир додани њайати њукуматро талаб намуд. 14 январи соли 1934 Батиста бо дастгирии ИМА президент Грау Сан-Мартинро маљбур намуд, ки ба истеъфо равад. Афтидани њукумати Грау нишон дод, ки буржуазияи миллї барои њимояи њокимият тайёр нест. Њукумати нави Куба, ки ба њайати он намояндагони њизбњои буржуазї-помешикї ва ќаноти рости АВС дохил буданд, пас аз чањор рўзи табаддулот аз тарфи ИМА эътироф карда шуд. Њукумат муќобили њаракатњои коргарї ва дењќонї муборизаро оѓоз кард. Бо фармони Батиста њолати њарбї эълон карда шуда, роњбарони њаракатњои коргарї ба мањбас кашида шуданд.

1934 бо он шартнома баст, ки мувофиќи он метавонист базањои њарбї-бањрии худро ба мисоли пешина дар Гуантанамо нигоњ дорад. Новобаста аз репрессияи Батиста тобистон ва тирамоњи соли 1934 дар кишвар њаракатњои коргарї ва дењќонї ављ дошт. Дар 35—40 км аз базањои америкоии Гуантанамо 30 њазор дењќонони бо яроќ мусаллањ муќобили ширкати америкої, ки мехост заминњои онњоро аз худ кунад, мубориза оѓоз карданд.Моњи марти соли 1935 дар давоми якчанд рўз 700 њазор нафар корпартої карда, талаб карданд, ки диктатураи њарбї сарнагун ва озодињои демократї барќарор карда шавад. Лекин ин корпартоињо аз тарафи њукумат пахш карда шуд. Корпароии соли 1935 хотимаи инќилоби буржуазї-демократии солњои 1933-1935 буд. Ќуввањои муттањидаи иртиољиёни Куба ва империализими ИМА инкишофи инќилобро боздошт карданд. Яке аз сабабњои шикасти инќилоб тарсончакї ва гаравиши буржуазияи миллї буд.

њукумат ба таври формалї роњи демократї-конститутсиониро пеш гирифта, моњи январи соли 1936 интихоботи президентї ва депутатњои конгрессро баргузор намуд. Лекин њукумат амалан дар дасти Батиста буда, ў ба армияи 30 њазора такя мекард. Ќуввањои демократї барои барќарорсозии низоми демократї мубориза оѓоз намуданд. Моњи маи соли 1936 КМ њизби комунистии Куба шиори мубориза барои таъсиси Маљлиси муассисон ва ќабули конститутсияи навро пеш гирифт. Бо коммунистон Иттифоќи инќилобї бо сарварии Хуан Маринело, ки њайати он аз коргарон, дењќонон ва зиёиён иборат буд, бархост. . Батиста, ки мехост вазифаи президентиро соњиб шавад, худро тарафдори таъсиси Маљлиси муассисон ва ќабули конститутсияи нав эълон кард. Барои обрў пайдо кардан дар байни интихобкунандагон Батиста барномаи «Наќшаи сесолаи дигаргунињои иќтисодї ва иљтимої», ки гузаронидани як ќатор ислоњотро дар назар дошт, пеш гирифт. Дар ин наќша барќарор кардани назорати њукумат аз болои истењсоли ќанд ва саноати кўњї, саноати табак, додани замин ба дењќонони камбалѓал, барќарор намудани суѓуртаи иљтимоии коргарї омада буд.

ба муќобили коргарон ва дењќонон репрессия пеш гирифта буд, аз вазифааш сарнагун карда шуд. Лекин сиёсати Батиста ба кишварњои Америкаи Лотинї таъсири худро расонд. Љангњои миллї-инќилобї дар Испания рўњияи зидифашистиро ба миён овард. Зањматкашони Куба ба мисли дигар дигар давлатњои Америкаи Лотинї дар мубориза ба муќобили фашизм сафарбар шуда, барои њимояи љумњурї бо бригадањои интернатсионалї мељангиданд. Дар чунин шароит ќуввањои демократии Куба фаъол шуданд. Мубориза барои таъсиси Маљлиси муассион ва ќабули конститутсияи нав ављ гирифт. Моњи ноябри соли 1939 интихобот ба Маљлиси муассисон баргузор шуд. Дар арафаи интихобот коммунистон дар натиљаи бањсњои тўлонї ба хулоса омаданд, ки бойкоткуниро хотима бахшида, Батистаро дастгирї намоянд. Дар интихоботи Маљлиси муассисон эътилофи халќї-сотсиалистї, ки дар ќатори њизбњои буржуазии тарафдори Батиста коммунистон низ буданд, 36 љой гирифтанд, ки 6 нафараш коммунист буд. Мухолифини Батиста бо сарварии Грау Сан Мартин 45 љой гирифтанд.

Конститутсия озодињои буржуазї-демократї- сухан, матбуот, љаласањо, роњпаймоињо ва корпартоињоро љорї кард. Дискриминатсияи нажодї, ранги пуст ва баромади иљтимої барњам дода шуда, баробарњуќуќии интихоботии марду зан эълон шуд. Рўзи кори 8-соата, рухсатии дуњафтаина барои таъминоти иљтимої љорї шуд. Дар интихоботи президентии моњи июли соли 1940 Батиста бар Грау Сан Мартин ѓолиб омада, вазифаи президентиро соњиб шуд. Батистаро Амрико дастгирї мекард. Сиёсати «њамсояи накукор» имкон дод, ки ИМА мавќеи иќтисодии худро дар Куба пурзўр намояд. Сиёсати хориљии Куба низ дар зери назорати ИМА боќї монд. Дар солњои љанги љањонии дуюм халќи Куба барои амалї кардани моддахои конститутсияи соли 1940 ва демократикунонии њаёти љамъиятї сиёсї мубориза мебурданд. Моњи декабри соли 1941 Куба ба муќобили иттифоќи фашистї-миллатаристї љанг эълон карда, моњи октябри соли 1942 бо СССР муносибатњои дипломатї барќарор намуд.