Слайд 1Сабақтың тақырыбы:
Қазақстанның
Ресейге
бодандыққа өтуі
Слайд 2Біз қазақ еліміз, бастан не көрмеген,
Намысын ешкімге қолынан бермеген.
Тұс-түстан анталап көз
сүзген
жаулардан,
Кең байтақ даласын қас қақпай
қорғаған.
Слайд 3Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Кіші жүздің Ресей империясы құрамына кіруінің пайдасы мен зияны, Әбілқайыр
хан саясаты. Тевкелев елшілігі, патша өкіметінің отарлық саясатының басталуы, Ресейге қосылудың алғышарттары, себептері. Жер дауының шиеленісуі. Қазақ жерлерін біріктіру мақсатындағы Абылай хан күресі туралы студенттерге жан-жақты мағұлмат беру.
Дамытушылық: ғаламтор желісіндегі электрондық оқулықты қолдана отырып, салыстырмалы талдау жасау арқылы оқушылардың шығармашылық ынтасын дамыту, тақырыпты ашу үшін күрделі немесе қарапайым жоспарлар құру, өз көзқарасын дәлелдеуге үйрету. Тарихи білімді шығармашылықпен қолдана білу дағдысын дамыту, оқиғалар мен құбылыстарды талдау қабілетін қалыптастыру.
Тәрбиелілік: оқушылар бойында азаматтық, адамгершілік сезімін қалыптастыру, ұлтжандылыққа, мақсатқа жету жолында табандылыққа, шыдамдылыққа, ерік-жігердің күшті болуына тәрбиелеу.
Слайд 5Білімпаз
Ізденуші
зерттеуші
Жаңашыл
Слайд 6Үй тапсырмасын тексеру кезеңі :
Сұрақтар шеңбері
жоңғар шапқыншылығы қай уақыттарда болды?
Қазақ
халқының тарихындағы 1723 – 1727 жылдар қандай атпен қалды?
1730 жылы Балқаш көлінің оңтүстік – батыс жағындағы шайқас?
Жоңғар қоңтайшылары кімдер?
Жоңғарларға қарсы күрескен батырларды атаңдар?
Ресей империясы 1716 – 1720 жылдары қандай бекіністер сала бастады?
Слайд 7Ішкі жағдай
Сыртқы жағдай
Үй тапсырмасын қорытындылау
Еділ қалмақтарымен және башқұрттармен қарым-қатынас күрт
шиеленісіп кетті.
Слайд 8Сабақтың тақырыбы:
Қазақстанның
Ресейге
бодандыққа өтуі
Слайд 9
«Қазақ елін орысқа бағындыруға зорлаған себептер көп. Бір жағынан, қалмақтар
сияқты елдің тізесі батқан жаулығы болса, екіншіден, Орта Азия хандықтарының қиыншылығы, үшіншіден, орыс үкіметінің қазақты бағындыруды мақсат қылғандығы, сонымен бірге тағы бір зор себеп, қазақтың өз хандығының алалығы.»
М.Әуезов
Слайд 10
«Қазақстанның империя құрамына кіруі отарлау (ерікті үкімет арқылы) мен жауап алудан
тұрады.»
Ә. Бөкейханов
«Қазақстанның империя құрамына кіруі, біріншіден, халықтарды саяси дербестіктен айыру, екіншіден, экономикалық жағынан кіріптар ету, үшіншіден дүниежүзін болашақ отарларға бөлу жөнінен орыс-ағылшын бақталастығының салдарынан болды.»
Г.Г. Галузо
Слайд 11
«Патшалық жаулап алу қазақ бұқарасына ізгілік, бейбітшілік әкелген жоқ, күйзеліс,
талап тонаушылыққа әкелді».
С.Асфендияров
«Патша өкіметінің «даланы бейбіт жолмен жаулап алуы және қазақ халқының мәңгілік бодан болуы»
Н.Г. Аполлова
Слайд 12
(e-historu –Қазақстан тарихы порталы –
№182 сабақты интерактивті қарау)
Слайд 13Жоспары
І. Қазақстанның Ресейге бодандыққа өтуі – Әбілхайыр ханның саясаты.
ІІ. «XVIII
ғасырдың 20-40жылдарындағы Ресейдің Қазақстанға байланысты ұстанымы».
ІІІ. «XVIII ғасырдың 30-40 жылдарындағы қазақ жүздерінің жағдайды»
ІҮ. Абылай ханның қазақ халқын біріктіру жолындағы күресі.
Слайд 14 І. Қазақстанның Ресейге бодандыққа өтуі – Әбілхайыр ханның саясаты.
(ерекшеліктерін
айқындау, салыстырмалы түрде талдау жасау).
Әбілхайыр хан қазақ тарихында
қандай тұлға болып қалды?
Әбілқайыр – қазақ тарихындағы елеулі тұлғалардың бірі, әйгілі қолбасшы.
Ол 38 жыл қазақтың Кіші жүзінің ханы болды.
Әбілқайыр қазақ арасынан алғаш Ресейге ант берген ісімен де тарихта қалады.
Слайд 15
2. Әбілхайырды Ресейден көмек сұрауға мәжбүр еткен жағдайлар:
1.
2.
3.
4.
Слайд 16ІІ. «XVIII ғасырдың 20-40жылдарындағы Ресейдің Қазақстанға байланысты ұстанымы».
Өзіндік жұмыс.
1.
XVIII ғ. 30- жылдарына дейінгі қазақтардың патша үкіметімен қарым-қатынасы.
2. Әбілқайырдың Ресей императрицасы Анна Иоановнаға жіберген елшілігі.
3. Сыртқы істер коллегиясының тілмашы А.Тевкелев бастаған орыс елшілігінің Қазақстанға келуі.
4. Ресейдің отаршылдық саясаты. Қазақстанды алуға жасалған қадамдар:
1734 ж.-
1735 ж.-
1735-37 ж-
1738 ж-
1740 ж-
1741 ж. –
1741-1743жж. –
Слайд 17белгілі тарихшы М.П.Вяткиннің мына сөзі оқылады:
«... Ішкі феодалдық күрес үдеп тұрған
кезде жүргізілген бұл саясат мемлекетті ыдыратуға, қазақ жүздерін, ең алдымен Кіші жүзді әлсіретуге бағытталған анархиялық саясат болды. Тек қазақ қоғамының бытыраңқылығы ғана патша үкіметіне қазақ жүздеріне қарсы кең көлемде шабуыл жасауға мүмкіндік беретін еді».
Слайд 18Орыстардың қазақ жеріне тереңірек енуіне төмендегі жағдайлар қолайлы әсер етті.
Қазақ жерін
біртіндеп отарлау.
Қазақ билеушілерінің өзара тартыстарын тиімді пайдалану патша шенеуніктерінің іс-әрекетін жеңілдетті, патша үкіметі ешқандай қарсылықсыз Жайық өзені бойында бірнеше әскери бекіністер тұрғызды.
Қазақстанның батысындағы және солтүстігіндегі әскери бекіністерді Орта Азия мемлекеттерінің аумағына енуі үшін әскери тірек базалары ретінде пайдалану.
Слайд 19ІІІ. «XVIII ғасырдың 30-40 жылдарындағы қазақ жүздерінің жағдайды»
картамен практикалық жұмыс.
XVIII ғ.
30-40 жылдарында Ресей неліктен Қазақстанның солтүстік-шығысында әскери бекіністерін құра бастады?
Олар қашан және қайда салынды? Картадан көрсетіңдер.
Слайд 21ІҮ. Абылай ханның қазақ халқын біріктіру жолындағы күресі.
Источник: http://e-history.kz/© e-history.kz
Слайд 23Сабақты бекіту
Источник: http://e-history.kz/© e-history.kz
Электронды оқулық тапсырмаларын орындау.
Слайд 24Төрінде жерімнің байрағым желбіреп,
Тұп-тұнық аспаным тұрады мөлдіреп.
Қазақтың тілері ата жол салтымен,
Достасу,
туысу әр елдің халқымен!
Слайд 25Үй тапсырмасы.
Постер жасап, қорғау.
Постер – афиша, плакат, жарнама.