Слайд 1Не? Қашан? Қайда?
интеллектуалды сайыс
Слайд 6Хан болсын,
ханға лайық заңы болсын.
Абыз болсын,
абыз сыйлау парыз болсын.
Батыр
болсын,
жорық жолы мақұл болсын.
Би болсын,
би түсетін үй болсын.
Слайд 7І. Ойлан , тап!
ІІ. Есімдерін
табыңыз
ІІІ.Музыка
әлемінде
Сайыс кезеңдері:
Слайд 91. Қазақ жеріндегі саяси бытыраңқылық әсіресе Әбілқайырдың билігі тұсында өзінің шарықтау
шегіне жетеді. Тарихи деректерге қарағанда Әбілқайыр хан Ақ Орда билігін өз қолына алу үшін 20 жылға жуық күрес жүргізген. Ал Ақ Орданың мұрагерлері Ұрұс хан мен Барақ ханның ұрпақтары Жәнібек пен Керей сұлтандар Әбілқайырдың билігін мойындамады. Сұлтандардың алдарына қойған басты мақсаты өздерінің жеке ұлттық мемлекетін (қазақ хандығын) құру еді.
Сұрақ:Мұхаммед Хайдар Дулатидың айтуынша ,Қазақ хандығы Қашан ? Қайдан бөлініп құрылды?
Хижраның 870 жылы 1465-66жж. Көшпелі өзбектер мемлекетінен .
Слайд 101.Мұхаммед Хайдар Дулатидың айтуынша ,Қазақ хандығы Қашан ? Қайдан бөлініп құрылды?
Хижраның 870 жылы
1465-66жж.
Көшпелі өзбектер
мемлекетінен .
Слайд 112. Хандықтың алғашқы құрылған аумағы М.Х.Дулатидың хабары бойынша Қозыбасы мен Шу
аумағы болған. Бұл аумақ Жетісудың батысы Қозыбасы тауы еді, атақты Үшқоңыр жайлауы қырғыз жерімен шектесетін. Мұнда анызға қарағанда Керей хан тұрған. Ал Жәнібек хан қазіргі Шу стансасының солтүстік-шығыс жағындағы тауды жайлаған. Сол таудың солтүстік –шығыс жағында Жәнібектің қыстауы деген қыстау бар.
Сұрақ: Бұл тау не деп аталады? Бұл тауда не деп аталатын үш таудың аттары әлі күнге
дейін сақталған?
Хантау:
Үлкен Хантау,
Кіші Хантау,
Бала Хантау
Слайд 122. Бұл тау не деп аталады? Бұл тауда не деп аталатын
үш таудың аттары әлі күнге
дейін сақталған?
Хантау:
Үлкен Хантау,
Кіші Хантау,
Бала Хантау
Слайд 143.1470 жылы Керей хан бастаған қол Түркістанға , Жәнібек хан Созаққа
шабуыл жасады. Сауран түбінде жеңіліс тапқан Шайбани хан Бұқарға қашты. Созақ пен Сауран Қазақ хандығының құрамына кірді. Шайбани хан 2 жылдан соң Ноғай Ордасының мырзаларымен одақ құрып, Аркөк пен Сығанақ қалаларын басып алды. Қазақ хандарының жіберген әскерлері Шайбанидың бірлескен әскерін талқандап, Сығанақ қаласын қайтарып алды. Шайбани хан Маңғыстауға қашты.
Сұрақ: Бұл оқиға немен аяқталды? және қазақ хандарының не үшін болған күресі деп аталады?
Сыр бойы қалалары Қазақ хандығына өтумен.
Сыр бойы қалалары үшін
Слайд 15 Атақты Бабыр : «... жұрттың айтуына қарағанда , қазақ сұлтандары мен
хандарының бірде біреуі дәл осы хан сияқты бағындыра алмаған. Оның қарамағында атты әскер саны 300 мыңға жуық еді», - дейді.
Қазақтың ғұлама ғалымы Қадырғали Жалайыри : «Жәнібек ханның ұлдарының арасында аса белгілі болғаны осы хан еді.Аймағындағы ұлыстарыд өзіне қаратты. Ол туралы аңыздар әр жерде көп тараған, көпке мәлім болған», деп жазады.
Сұрақ: М.Дулати деректерінде , 1518 жылы қайтыс болған. Орыс деректерінде 1523 жылы қыстаСарайшық қаласында қаза тапқаны жазылған қазақ ханы кім?
Слайд 16Сұрақ: М.Дулати деректерінде , 1518 жылы қайтыс болған. Орыс деректерінде 1523
жылы қыста Сарайшық қаласында қаза тапқаны жазылған қазақ ханы кім?
Қасым хан (1511-1518(1523жж.)
Слайд 175. Ол өзіне дейін билік еткен Тақир, Бұйдаш хандардың қателігін қайталамауға
тырысқан.Ол өзінің сыртқы саясатында Моғол хандығымен, Ноғай Ордасымен , қзбектермен, Орыс мемлекетімен бейбіт қарым- қатынас жасауды өзінің басты міндеті санаған.
Сұрақ: Сөйтіп Бұхар ханы ІІ Абдаллахпен «дос болып , өзара көмектесу» жөнінде
«ант беріскен шарт» жасасқан қазақ ханы
Слайд 196. Батыр қонтайшы қазақ жеріне 1635, 1643, 1652 жылдары үш рет
қарулы шайқастар жасады. Осы кезде 1628-1652 жылдары Жәңгір хан билеген болатын. Оның жаужүректігі мен тапқырлығы, көрегендігі қазақ халқының мерейін үстем етті.
Сұрақ: Салқам Жәңгірдің қасындағы серіктері Шапырашты Қарасай, арғын Ағынтай, найман Көксерек, алшын Жиембет, қаңлы Сарпың, т.б. батырлар ұйымдастырып, басшылық жасаған шайқас
Қашан? Қайда болды?
Слайд 217. Тәуке хан қайтыс болғаннан кейінгі Қазақ хандығындағы ірі тұлға. Қазақ
хандығының негізін қалаған Жәнібек ханның кенже ұлының ұрпағынан тек хан тағына отырып, хан атағын алған . Оны 1710 жылғы Қарақұм кеңесінен кейін ресми хан әулетіне көңілі толмаған батырлар ақ киізге отырғызып, Хан сайлаған. «Қазақстан Азия ашылған қақпа мен кілт» деген І Петрдің отралау саясатының ең басты қарсыласы болған. Оның әйелі Сегіз арыс Адайдың тобыш руының қызы Бопай ханым тарихта «сұлтанша» деген атпен барлық тарихи жазбаларда , оның ішінде орыс жазбаларында ерекше аталады.
Сұрақ: Хан кім? Оның ұрпақтары Бақытжан Қаратаев, Санжар Асфендияров кімдер?
Слайд 227. Сұрақ: Хан кім? Оның ұрпақтары Бақытжан Қаратаев, Санжар Асфендияров кімдер?
Кіші
Жүздің ханы Әбілқайыр. Б.Қаратаев - ХХ ғб. Мемлекеттік Дума мүшесі; С.Асфендияров – тарихшы, мемл. қоғ. қайраткері.
Слайд 24Аруағына болысқан
Әділ билік қылысқан.
Қашпаған қандай ұрыстан
Керейде батыр------------------------,
Қаз дауысты----------------------------.
Қу дауысты-----------------------------,
Қанжығалы------------------------------,
-------------------------сенің тұсыңда,
Сол
бесеуі болыпты-ай!
Кені батыр, кені би,
Тәңірім берген сый,
Ұмыттың ба, соны --------------------!
/Үмбетей жырау
Слайд 25Еңсегей бойлы ----------------------------------------!
------------------------------сені есірткен,
Есілде менің кеңесім.
Ел білгеннен -----------------------------------------хан,
Қолыңда болдым сүйесін,
Қолтығыңа болдым
демесін.
Ертеңгі күн болғанда,
Елің кеңес құрғанда,
Айналып ақыл табарға,
Есіктегі ебесін;
Сонда ханым не десін?!
Мен жоқ болсам, --------------------------- хан,
Ит түрткіні көресің.
Жиембет қайда дегенде,
Не деп жауап бересің?..
Жиембет жырау
Слайд 26Ай -----------------------, ----------------------------!
Мен сені көргенде
Тұрымтайдай ұл едің,
Түркістанда жүр едің
---------------------------------------- патшаға
Қызметші болып
жүр едің
Сен қай жерде жүріп жетіктің
Қызметші жүрген ұл еді –ау
Үйсін ---------------------------- билердің,
Түйесін баққан теріс аяң құл едің
Бұқар жырау
Слайд 27Әмірің қатты, -----------------------------хан,
Бүлік салып бұйырдың.
Басын бер деп батырдың,
Қанын ішіп канбаққа,
Жанын отқа салмаққа,
Атадан
жалғыз ол емес,
Хан ие, ісің жол емес!
Жиембет жырау
Слайд 31Кіші Жүздің Ресейге
өз еркімен қосылуы туралы
шындық пен жалған ?
Слайд 33«Бірлік қағидасы- әрбір азаматтың өмірлік ұстанымыа айналсын! Жүрегімізде Ұлы Отан –Мәңгілік
Елге деген махаббат оты маздасын! Баянды болашаққа бірге қадам басайық! Ырысымыз тасып, айбынымыз аса берсін!
АЛҒА, ҚАЗАҚСТАН!» Н.Ә.Назарбаев