« Қазақ мемлекеттілігі қалыптасуындағы Исламның рөлі »
Теректі аудандық лингвистикалық гимназиясы
Тарих пәні мұғалімі: К.А. Наурызғалиева
Слайд 2Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қазақ мемлекеттілігі қалыптасуында Ислам қазақ хандарының мемлекеттік идеологиясына айналғанын,
исламның ханафиттік-сунниттік бағытының қазақ халқының әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрін орнықтыруға тигізген пайдасы туралы мағлұмат беру.
Дамытушылық: Ислам дінінің құндылықтары болып табылатын діни - сәулет ескерткіштері, ежелгі қалалар, кесене, медреселер туралы материалдарды тауып, слайд, бейне ролик жасауға баулу.
Тәрбиелік: Діни сауаттылыққа тәрбиелеу, рухани құндылықтарды, адамгершілік, имандылық қасиеттерді оқушы бойына сіңіру.
Сабақтың әдісі: өзара белсенділікті арттыру,өзіндік шығармашылық тапсырмаларын қорғау.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, тарихи ескерткіштердің суреттері , Абай, Шәкәрім, Ыбырай және қазақ хандарының суреттері мен еңбектері.
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру бөлімі
Жаңа сабақ жоспары: Сабақ үш бөлімнен тұрады. Оқушылар үш топқа бөлінеді. «Айша бибі», «Жошы хан», «Дәуітбек».
Слайд 3
І бөлім: Миға шабуыл. Сабақтың эпиграфы:
«Елдің дәстүрлері мен мәдени
нормаларына сәйкес келетін діни сана қалыптастыруымыз керек.»
Ой қозғау: Оқушылардың қазіргі діни жағдай туралы пікірлерін тыңдау.
Слайд 4
Мұғалімнің кіріспе сөзі:
Қазақ мемлекеттілігі
қалыптасуындағы исламның рөлі:
Слайд 6
Хандық биліктің нығаюына ықпал етті.
Қазақ руларының этникалық қауымдастыққа енуіне
жағдай жасады.
Мемлекет мұсылман құқықтық нормасына сүйенді.
«Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» «Жеті жарғы» шариғат заңдарына негізделіп жасалды.
Идеялық, құқықтық, саяси, рухани – адамгершілік рөлін атқарды.
Мұсылмандардың әдеп нормалары имандылық, адамгершілік, жомарттық, батырлық, төзімділік сияқты ізгі қасиеттерді кеңінен насихаттады.
Слайд 7Ислам дінін мемлекет басшылыққа алған хандар:
Слайд 8
ІІ бөлім
«Шығармашылық тапсырмалар шеруі»
«Айша Бибі» тобы: «Қазақ халқы тарихында
мұсылмандықтың таралуын зерттеп,жазған ғалымдар;
И.Г.Паллас
И.Рычков
А. Левшин
еңбектеріне шолу жасау
Слайд 9
«Жошы хан» тобы : Атамекеніміздегі медреселер, діни ескерткіштер,шығыс моншалары, кесенелерге
саяхат жасау.
Слайд 10«Дәуітбек» тобы: Қазақ даласындағы ислам жанашырлары ақын-жазушылар ;
Абай Құнанбаев
Ыбырай
Алтынсарин
Спандияр Көпеев
Шәкәрім Құдайбердіұлы
еңбектеріне шолу жасау.
Слайд 11ІІІ бөлім
Мұсылмандық әдеп нормалары қазақ халқының мақал- мәтелдері, ырым-тыйымдарымен
астасып
жатты.
«Ойлан , тап !» ойыны. Кестенің « исламда» бөліміндегі сөйлемдер ашық беріледі де, «қазақы тәрбиеде» бөлімін оқушылар өздері тауып айтады.
Слайд 12«Сиқырлы қазан» ойыны
Тайқазанның ішіне ырым-тыйым сөздер салынған,топ жетекшілері кезекпен суырып,түсінік айтады.
Ырым – тыйымдар: Асты «біссімілдә» деп баста, түшкірген адамға «жәрекімалда» деп айт, күлді жерді баспа, айға қолыңды шошайтпа, бүйіріңді таянба т.б
Слайд 13Сабақты бекіту бөлімі: Дискуссиялық өрнек
Слайд 14Қорытындылау.
Мұғалімнің қорытынды сөзі:
ХХІ ғасырдың әлемдік ішкі тәртібі мен бет-бедері айқын
сипат алған шақта, діннің шын мәніндегі өркениетті адами тәрбиені, демократияны ұлықтайтын асыл қасиеттерін халыққа жеткізіп, тарату және түсіндіру біздің халқымыздың рухани кемелдігін арттырудың кепілі және еліміздің қауіпсіздігінің құрамдас бөлігінің бірі .
Президентіміз Н.Ә.Назарбаев 2006 жылғы халыққа жолдауында: «Біз барлық діндердің тең құқылығына кепілдік береміз және Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз етеміз. Біз исламның, басқа да әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдісін құрметтеп әрі дамыта отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнатамыз»,- деп атап өткеніндей республикамыз демократиялық, зайырлы мемлекет болғаннан кейін, елімізде адамзат баласының рухани ізгілікті өміріне, тәлім-тәрбиесіне,өркениетті қызмет ететін барлық діндердің діни еркіндігіне рұқсат етілген.
Қазақстанда әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съездерін өткізу ғаламдық және аймақтық қауіпсіздікті қолдау механизмі ретінде мәдениет және өркениеттер диалогын дамытуға Қазақстанның қосқан үлесі.Бейбітшілік пен келісімді нығайту бағытындағы Қазақстан бастамалары Орталық Азия,Еуразия континенті мен бүкіл әлемдегі бейбітшілік пен тұрақтылықты қолдау жолында айтарлықтай маңызға ие болып отыр.
Слайд 16Оқушылардың шығармашылық жұмыстарын, ойындарға қатысу белсенділіктерін сараптап, мадақтау.
Үйге тапсырма: 12.4. тақырыпты
оқу. Төмендегі сұрақтар төңірегінде эссе жазып келу.
1.Бүгінгі таңда діндер мен өркениеттер диалогы не үшін қажет?
2. Бала тәрбиесінде қазіргі ата-аналарымыз мұсылман дәстүрлерін пайдаланып жүр ме?
Слайд 17Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Ғ.Есім Дінтану негіздері ЖББМ-нің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылым- Алматы: Білім,2012ж..
2.Мұхаммед
пайғамбарымыздың хадистері.Алматы «азушы»,1994
3.С.Кенжеахметұлы. Жеті қазына.Алматы «Ана тілі»,ЖШС 2001
4.С.Кенжеахметұлы . Қазақтың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары.Алматы «Ана тілі», 1994
5. ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының І,ІІ және ІІІ съездерінде сөйлеген сөздері. «Діндер үнқатысуы және адамзат тарихы». «Егемен Қазақстан».