Презентация, доклад на тему 1867-1868 жж реформалар.

басқарған комиссия құрылды. Қазақ даласын 2 облысқа бөлу жоспарланды:
Батыс облысы, орталығы – Торғай
Шығыс облысы, орталығы – Сергиополь немесе Қарқаралы.
Комиссия ұсынысы Орынбор генерал-губернаторы А.П.Безакқа тапсырылды.
1864 жылдың 29 қыркүйегінде А.П.Безак Орынбор қазақтарының облыстық басқармасына қажетті мәліметтер жинастыруды тапсырды.
1865 жылы А.П.Безактың отставкаға шығуына байланысты оның орнына жаңа губернатор Н.А.Крыжановский тағайындалды. И.И.Бутков комиссиясының пікірлері мен ұсыныстары қабылданбады.

құрылды. Оның құрамына Бас штабтан – полковник Ф.К.Гейнс, Орынбор өлкесінен полковник К.К.Гутковский, Батыс Сібір генерал-губернаторлығынан капитан А.П.Проценко енді.

дайындалды: өзіндік ауыртпалықтар, жерді иелену түрлері, сот ісі, ағарту ісі, салық, діни мәселе т.б.

Халықтың өзін-өзі басқаруы негізінде қайта құру.
Әлеуметтік-экономикалық жаңалықтар енгізу.
Алайда Ш.Уәлиханов ұсыныстары қабылданбай, комиссия мүшелері феодалдармен (ірі бай Мұса Шорманұлы, билеуші сұлтан Шыңғыс Уәлиханұлы, Орынбор өлкесінде билеуші аға сұлтан Сейдәліұлынан, тағы басқа ауқатты ақсүйектерден) ақылдасып, мәліметтерді солардан жинады.

Ереже бекітілді.
1868 жылғы 21 қазанда “Орынбор және Батыс Сібір генерал-губернаторлығындағы Дала облыстарын басқару туралы уақытша Ереже” бекітілді.
1867-1868 ж.ж. реформа Ресейде басыбайлық құқығының жойылуымен тұстас келді.

(Орынбор) (Ташкент)
Ақмола Семей Орынбор Торғай Жетісу Сырдария
1868 жыл 1867 жыл
21 қазан 11 шілде
Омбы Баянауыл Орал Елек Сергиополь Түркістан
Көкшетау Зайсан Атырау Қостанай Қапал Шымкент
Петропавл Көкпекті Калмыков Ырғыз Верный Әулиеата
Сарысу Қарқаралы Жем Торғай Ыстықкөл Ташкент Павлодар (Темір) Тоқмақ Қазалы
Өскемен Перовск
Ходжент Жизак

Болыс – болыс сұлтаны
(1000–2000 шаңырақ);
3. Уезд – аға сұлтан;
4. Облыс – әскери-губернатор;
5. Генерал-губернаторлық –
генерал-губернатор басқарды

бастықтарының қолына әкімшілік және полицейлік билік шоғырландырылды.
Уезд бастықтарын әскери губернаторлардың ұсынуы бойынша генерал-губернаторлар тағайындады.
Генерал-губернаторлар тағайындап отырған уезд бастықтарына көмекші екі кісінің біреуі жергілікті халық өкілдерінен алынды.

1870 жылы Маңғыстау приставтығы Кавказ әскери округіне, кейін Закаспий облысына енгізілді.
1872 жылы Бөкей хандығы Астрахань губерниясына бағындырылды.
Түркістан генерал-губернаторлығына Қытай, Иранмен дипломатиялық келіссөз жүргізуге рұқсат берілді.

вице-губернатор қадағалады.
Басқарма 3 бөлімнен тұрды: шаруашылық, сот, жарлықты іске асыру.
Шыңғыстың тұқымдары сұлтандар өмірлік зейнетақымен қамтамасыз етіліп, салықтардан босатылды.
Сырдарияда басқару билігі ақсақалдарға берілді.
Обылстық әскери губернатор бекіткен ақсақалдар үш жылға сайланды.
Ақсақалдарға қоладан құйылған арнайы белгі және мөр тапсырылды.

Реформаның түйінді жері - әскери және азаматтық биліктің генерал-губернатор қолында шоғырлануы.

қазылар соты (аудандық соты)

Сот мекемелері патша үкіметінің отаршылдық саясатын жүргізу құралы болды.
Сырдария облысында қазылар соты сақталғанымен, әскери-уездік соттардың рөлі басым болды.
Әскери-губернаторлар бекіткен билер мен қазылар соты отаршылдық сот жүйесінің төменгі буыны.
Сот ісіндегі басты өзгеріс – ескі шариғаттық салттардың шектелуі. Әрбір болыста төрттен сегізге дейін билер сайланды.

салығы) қосқанда 3 сом 50 тиынға көтерілді.
Салықтан босатылды, өмірлік зейнетақы берілді: Шыңғыс хан ұрпақтарына.

қатынасты әлсіреткен капиталистік құбылыстар ене бастады.
Таптық жіктелу салдарынан жатақтар қалыптаса бастады (кедейленген қазақтардың өндіріске жұмысқа жалдануы).
Отарлық басқару, билік күшейді.
Қазақ жері Ресей үкіметінің меншігі болды.
Орыс шаруаларын жаппай қоныстандыру басталды.

1867-1868 жылдардағы реформалар 2 жылға уақытша енгізілгенімен, бұл “тәжірибе” 20 жылға созылды.
Абай Құнанбайұлы, Ыбырай Алтынсарыұлы ұлы реформаның теріс жақтарын мысқылдап, сынады.

елімді
Ұстай алмадым мығымдап.
Күштілерім сөз айтса,
Бас изеймін шыбындап...

Абай.

өзгерту үшін құрылған “Дала комиссиясын” басқарған:
2. 1865 жылы 5 маусымда ІІ Александрдың бұйрығымен жүзеге асырылған:
3. Әкімшілік басқару жүйесіне өз пікірлерін ұсынған ағартушы-ғалым:
4. 1867 ж. 11 шілдеде ІІ Александр бекіткен ереже:
5. 1868 ж. 21 қазанда ІІАлександр бекіткен ереже:
6. Сырдарияның отырықшы елді мекендерінде басқару билігі берілді:
7. 1867-1868 ж. “Ережелер” бойынша сот жүйесінің төменгі буыны:
8. 1867-68 ж. реформа бойынша қазақ жері кірген генерал-губернаторлықтар саны:
9. “Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару” туралы Ереже бекітілген жыл:
10. “Орынбор және Батыс Сібір генерал-губернаторлығындағы Дала облыстарын басқару туралы уақытша Ереже” бекітілген жыл:

Уәлиханов
4. “Сырдария мен Жетісу обылстарын басқару туралы уақытша ереже”
5. “Орынбор және Батыс Сібір генерал-губернаторлығындағы Дала облыстарын басқару туралы уақытша ереже”
6. Ақсақалдарға
7. Билер мен қазылар соты
8. 3 (Батыс Сібір-орт.Омбы; Орынбор-орт.Орынбор; Түркістан-орт.Ташкент)
9. 1867 ж. 11 шілде
10. 1868 жылы 21 қазан

басқарды:
13. 1867-68 ж. “Ережелерге” сәйкес әр болыс құрамындағы ауылдың шаңырақ саны:
14. 1867-1868 ж. “Ережелер” бойынша билер мен қазылар сотын бекіткен:
15. Қазақ даласында капиталистік қатынастардың дами бастаған мерзімі:
16. 1867-1868 ж. құрылған генерал-губернаторлықтар:
17. 1867-1868 жылғы “Ережелердің” ең басты ауыртпалықтары:
18. 1867-1868 жылғы “Ереженің” басты қағидасы:
19. 1867-1868 жылдары бойынша облыстық басқармалары мынадай үш бөлімнен тұрды:
20. 1867-1868 жылғы “Ереже” бойынша Қазақстанда отырықшы елді мекендерде басқару билігі ақсақалдар қолына берілген облыс:

100-200
14. Әскери губернатор
15. ХІХ ғасырдың ортасы
16. Орынбор, Батыс Сібір, Түркістан
17. Қазақ жері Ресей үкіметінің меншігі болып жариялануы
18. Әскери және азаматтық биліктің ажыратылмауы
19. Шаруашылық, сот істері, жарлықты жүзеге асыру
20. Сырдария

ж. бұрынғы Бөкей хандығының жері қараған губерния:
23. 1867-1868 жылғы “Ережелерге” сәйкес Иранмен, Қытаймен дипломатиялық келіссөз жүргізуге рұқсат берген әкімшілік:
24. ХІХ ғ. 60 жылдары И.Бутков құрған комиссия қазақ жерін бөлуді ұсынды:
25. 1867-1868 ж. “Ережелерге” сәйкес қазылар соты сақталған аймақ:
26. 1867-1868 жылғы “Ереже” бойынша облыстар бөлінген әкімшілік буыны:
27. ХІХ ғасырдың 60 жылдары қазақ өлкесін реформалауға байланысты Ш.Уәлиханов айтқан пікір:
28. 1872 ж. бастап Бөкей Ордасының жері қараған әкімшілік аймақ:
29. 1867-1868 жылғы “Ереже” бойынша Ақмола, Семей облыстары кіретін генерал-губернаторлық:
30. Қазақ даласын басқару жөніндегі “Ереженің” жобасын дайындайтын далалық комиссия құрылды:

(орталығы Торғай болатын-батыс және орталығы Сергиопольда немесе Қарқаралыда ұйымдастыру, сондай-ақ, Шығыс обылстарға бөлу)
25. Сырдария облысы
26. Уезд
27. Халықтың өзін-өзі басқару негізінде қайта құруды талап етті
28. Астрахань губерниясы
29. Батыс-Сібір
30. ХІХ ғасырдың 60 жылдары

60 жылдарында И.И.Бутков ұсынған жоба бойынша қазақ өлкесі мынадай облыстарға бөлінуі тиіс болатын:
33. 1867-1868 ж. Ереже – 5 буынды:
34. 1882 жылы ұйымдастырылған генерал-губернаторлық:
35. 1867-1868 ж. Ережеге сәйкес уезд бастығын тағайындайтын басшы:
36. ХІХ ғасырдың 60 жылдарында қабылданған “Ережелерді” заңдастыру созылды:
37. Қазақтарға 1867-1868 жылғы уақытша Ережеге сай ағарту ісін дамытуға берілген құқық:
38. Орынбор губернаторы Крыжановскийдің “Ресейдің шығыс бөлігіндегі мұсылмандықпен күресу” жөніндегі шаралары жарияланған жыл:
39. 1867 ж. дербес құрылған облыс:
40. Орынбор генерал-губернаторы А.П.Безактың отставкаға кетуіне байланысты оның орнына Крыжановский тағайындалды:

Генерал-губернатор
36. 20 жылдан астам (2 жылдың орнына)
37. Өз еріктерімен қаржы жинауға
38. 1867 жылы
39. Жетісу облысы
40. 1865 жылы

Сібір генерал-губернаторы:
42. 1867-68 ж. реформа бойынша әр болыста сайланатын билер саны:
43. 1867-1868 ж. реформа бойынша Ақмола облысына енген уездер:
44. 1867-1868 ж. реформа бойынша Сырдария облысына енген уездер:
45. 1867-1868 ж. реформа бойынша Батыс Қазақстан облысына енген уездер:
46. 1867-1868 ж. реформа бойынша Торғай облысына енген уездер:
47. 1867-1868 ж. реформа бойынша Семей облысына енген уездер:
48. 1867-1868 ж. реформа бойынша Жетісу облысына енген уездер:
49. 1867-1868 жылғы реформа бойынша сұлтандар қамтамасыз етілді:
50. 1897 ж. Ережеге сай Жетісу, Орал облысына үкімет тағайындаған:

Әулиеата, Ташкент, Ходжент, Жизақ
45. Орал, Атырау, Калмыков, Жем (Темір)
46. Елек, Қостанай, Ырғыз, Торғай
47. Баянауыл, Зайсан, Көкпекті, Қарқаралы (кейіннен Павлодар,Өскемен)
48. Сергиополь, Қапал, Верный, Ыстықкөл, Тоқмақ
49. Өмірлік зейнетақымен
50. Әскери-губернатор

мен ауылнайлар іріктеліп сайланды:
52. 1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Қазақстандағы облыстар саны:
53. 1867-68 ж. “Ереже” бойынша өмірлік зейнетақымен қамтамасыз етіліп, салықтан босатылғандар:
54. Мұсылман мектептерінің алдағы дамуы туралы 1870 жылы қабылданған заңы:
55. Туыстас жақын адамдардың бірнеше отбасынан құралған ұйым:
56. Ата-аймақты басқарған адам:
57. Он немесе он бес аймақтан құралған басқару жүйесі:
58. Бірнеше рудан құралған билік:
59. Ұлыстың билеушісі:
60. Бірнеше ұлыстардан құралған билік:

Ауыл. Оны ауылнай не ауылбасы басқарған
56. “Ақсақал”
57. Ру. Руды басқаратын басшыны ру биі немесе рубасы деп атады
58. Арыс. Басшысы – Би
59. Сұлтан.
60. Жүз. Жүз билеушісі – хан